Europar Batasunak 2019ko abenduan proposatutako Europako Itun Berdea edo European Green Deal, EBko kide diren herrialdeei krisitik irteteko eta etorkizun iraunkorragoa lortzeko mekanismo nagusietako bat da Europar Batasunak 2050ean klima-neutraltasuna lortzea ahalbidetuko duen hazkunde-estrategia bat da.
Testuinguru horretan, Eusko Jaurlaritzak itun horren espiritua ekarri nahi du Euskadira, Basque Green Deal ekimenaren eskutik. Euskadiko eragile nagusiek ekonomia- eta ingurumen-ibilbide-orri honen ardatz nagusiak jorratuko dituzte, hala nola: emisioak murriztea, ekonomia deskarbonizatzea, ekonomia zirkularra hondakinak baliabide-iturri gisa erabiliz, energia-efizientzia, mugikortasun jasangarria, elikadura-katearen jasangarritasuna edo zero kutsadura ingurune osasungarria lortu ahal izateko.
Hori izango da gure ibilbide-orria, hau da, Europako Green Deal printzipioak aplikatzea, gure hurbileneko errealitatera ekarrita. Estrategia berde berri bat, jakina, baina, batez ere, ekonomia modernoan, baliabideen erabilera efizientean eta lehiakorrean oinarritutako hazkunde-estrategia bat. Eredu lehiakor justua, inor atzean utziko ez duena.
Lehendik dauden ekoizpen-sektoreak aprobetxatu eta modernizatu nahi dira, digitalizazioak, eraldaketa energetikoak eta klimatikoak eskaintzen dizkiguten erronka eta aukeren eskutik.
Eusko Jaurlaritzak Basque Green Deal aurkeztuko du Ficobako BIOTERRA 2021 azokan. Dibulgazioa eta eztabaida bilduko dituen bereizgarritasuna izango du, Euskadiko herritar guztiei ekonomia, ingurumen eta gizarte arloko errealitate berri horren berri emateko asmoz.
Basque Green Dealek Bioterran duen erakustokiak ia sei metro luzeko ilustrazio handi bat izango du, oso koloretsua, eta, horren bidez, arreta-dei bat egin nahi dugu: etxekoen eremutik, itun berde horrekin zerikusia duen guztiarekin konprometitzeko gonbidapena; efizientziarekin, energiaren kontsumo arrazionalarekin, hurbileko produktuen kontsumoarekin, berrerabilpenarekin eta birziklatzearekin lotutako guztiarekin konprometitzeko gonbidapena. Standak 4 gune desberdin erakutsiko ditu:
- ENERGIA BERRIZTAGARRIAK: Euskal Trantsizio Energetikoan (Energiaren bidea) garatzen ari diren adibide zehatzak azalduko dira hainbat eremutan, hala nola energia fotovoltaikoan edo eolikoan. Europar Batasunak helburu orokor bat ezarri du EBrentzat: 2030ean kontsumitzen den energiaren % 32 jatorri berriztagarrikoa izatea. Eusko Jaurlaritzaren jasangarritasun energetikoari buruzko Legeak betebehar batzuk ere ezartzen ditu: energia aurreztea (% 60) eta energia berriztagarriak sortzea (% 32). Nabarmentzekoa da EKIOLA, Energiaren Euskal Erakundearen eta Mondragon Korporazioaren arteko lankidetza publiko eta pribatuaren emaitza den ekimena, KM0 energia fotovoltaikoa sortzeko eta kontsumitzeko formatu kooperatiboa duten komunitate energetikoen garapena bultzatzeko sortua. Tokiko administrazioen, udalen, mankomunitateen edo Arabako koadrilen inplikazioarekin eta bultzadarekin, familien eta partikularren eta tokiko establezimendu edo erakunde txikien kontsumo-beharrei erantzuten diete.
- MUGIKORTASUN IRAUNKORRA: garraioa funtsezko elementua da gizartea deskarbonizatzeko. Joera murrizten ari bada ere, garraioa da energia gehien kontsumitzen dugun sektoreetako bat. Mugikortasun aukera berriak azalduko dira, erregai alternatibo eraginkorragoak eta gutxiago kutsatzen dutenak. Erabiltzaileek RENOVE IBILGAILUEN PLANAREN edizio berriari buruzko informazioa jaso ahal izango dute. Plan horrek 3.000 eurorainoko laguntza emango du 10 urtetik gorako ibilgailuak eraginkortasun energetiko handiko beste batzuekin ordezteko, 5 milioi euroko aurrekontuarekin. EEEren asmoa da Euskadiko ibilgailu-parke zaharrenaren berrikuntzan aurrera egitea, teknologia alternatiboei bide ematea eta urtean 950 tep energia aurreztea. Gainera, ibilgailu hibrido edo elektriko bat erosteko Moves laguntzak ere kudeatzen ditu EEEk. Renove 2021, Moves II, Moves III eta Patyme- mugikortasun eraginkorrerako inbertsioetarako laguntza-programari buruzko informazioa jasotzen duten triptikoak emango dira. Laguntza hauen bidez 29,5 milioi euro emango dira guztira mugikortasun alternatiboa bultzatzeko.
- ELIKADURA: Tokiko, garaiko eta kalitateko produktuaren aldeko apustu garbia erakutsiko da BIOTERRAn. Produktuen kalitatea eta jatorria bermatzen duten zigilu ofizialak balioetsiko dira: Eusko Label, Euskal Baserri eta Jatorri Deiturak (Idiazabal, Arabako Errioxa Jatorri Deitura, Arabako Txakolina, Bizkaia eta Getaria, sagardoa). Berrikuntza gisa, Covid-19Ak ondorio negatiboak izan ditu Euskadiko elikaduraren katearen azpisektore askotan, eta, ON EGIN BONOAK ekimenaren bidez, kalitatezko elikagaiak eta edariak ekoizten dituzten lehen sektoreko eragileei lagundu nahi zaie. Kalitate ziurtatuko produktuetan 100 euro erosteagatik, kontsumitzaileek 50 euroko deskontu-bonoa jasoko dute Euskadiko turismo-ostatuetan. Lehen sektoreak, ekoizlea izateaz gain, landa-ingurunearen zaindaria eta biodibertsitatearen babeslea ere bada; azken finean, elikaduraren balio-katearen funtsezko oinarria da. Gure produktuei erreferentzia eginez, lehen sektorearen eta bertan lan egiten duten pertsonen garrantzia azpimarratu nahi dugu, bai eta ingurune naturala, paisaiak eta tradizioak kontserbatzeko egiten duten ekarpena ere.
- EKONOMIA ZIRKULARRA: Ekonomia Zirkularraren Euskal Estrategiak hiru helburu nagusi ezartzen ditu: produktibitate materiala % 30 handitzea, material zirkularren erabilera-tasa % 30 handitzea eta BPGren unitate bakoitzeko sortutako hondakinen tasa % 30 murriztea. Negozio-ildo berriak eta produktu berriak sortzeko bigarren bizitza eman zaien hondakinak erakutsiko dira. Euskadiko produktu zirkularren katalogoa ere erakutsiko dugu, gaur egun Euskadin material jasangarri berrien garapenari, ekodiseinuari, manufaktura eraginkorrari edo bioekonomiari esker fabrikatzen ari diren 150 erreferentzia baino gehiagoren bilduma; horiek guztiak ekonomia zirkularraren ereduarekin lotuta sortzen ari den sektore ekonomiko berri baten adibide dira, non helburua materialak ekoizpen-zikloan ahalik eta denbora gehien irautea den. Bisitatzen gaituztenek hondakinak eta erabiltzen ez diren materialak oinarri hartuta sortutako hainbat artikulu ikusi eta ukitu ahal izango dituzte. Negozio-esperientzia horiek zehatz-mehatz azalduko dira Ficobako asteburuko jardunaldietan egingo den hitzaldi batean.
