Uda honetan, ZERO ZABOR URETAN kanpaina Euskal Kostaldeko hainbat portutan izango da, MATER Ontzi Museo Ekoaktiboaren barruan, mezu bat zabaltzeko: «Hondakinik onena, sortzen ez dena». Horrela, itsas bidaia bat egin nahi da MATER ontzian, Euskal Kostaldeko hainbat arrantza-udalerrietatik, itsas zaborren inguruko problematikari buruz kontzientziatzeko eta herritarrak horien prebentzioan inplikatzeko.
COVID-19tik eratorritako osasun krisiaren esparruan, problematika areagotzen ari da, ekosistema naturalen osasunari eta, ondorioz, baita pertsonen osasunari ere, kalte larriak eraginez.
Kontsumitzaile informatua eta parte-hartzailea oso garrantzitsua da aldaketa ahalbidetzeko. Itsas hondakinen % 80 lurreko hondakinen kudeaketatik eta gizartearen kontzientziazio eta konpromiso faltatik dator. Horregatik, oso garrantzitsua da kontsumo ohiturak aldatzen hastea, azkenean itsasora eta itsasotik geure gorputzera iristen diren hondakin gehiago eta gehiago prebenitzeko.
Honako portu hauetan egingo da kanpaina: Hondarribia uztailaren 2tik 4ra, Getaria uztailaren 5etik 7ra, Ondarroa uztailaren 8tik 10era, Bermeo uztailaren 11tik 13ra, Portugalete uztailaren 14tik 16ra, Bilbo uztailaren 17tik 19ra, Mutriku uztailaren 20tik 22ra eta Pasaia uztailaren 23tik 25era.
Portuen araberako jarduerak
Hasteko, jende guztiarentzat modu dibertigarria da itsasontzi-museoa bisitatzea. Bertan, itsasoaren garrantziaz jabetuko zara, baita etxetik nola zaindu dezakegun ere. Eko-stand-ean, itsasontziaren aurrean, itsas-zaborren problematikari buruzko informazio erabilgarria biltzeko eta gure egunerokotasunean joko eta erronken bidez hondakinak prebenitzeko alternatibei buruzko informazioa jasotzeko balioko du portuaren oineko erakusketak.
Kanpainan, gainera, tipologia desberdineko hondakinak bilduko dira, portuaren arabera, eta portu bakoitzean top 3 hondakin ugarienak erregistratuko dira. MATER Ontzi Museoan egiten den itsas hondakinen arrantza oraindik ere jarduera nagusietako bat da, parte hartzeko dinamikekin, hondakinarekin borroka egin ondoren, ontzian igotzeko, etxean prebenitzearen garrantziaz jabetzeko; izan ere, behin itsasoaren handitasunera iritsita, oso zaila da harrapatzea. Beste jarduera bat hondartzetako mikroplastikoen kontzentrazioa aztertzea izango da, ikusezina den baina ingurunean betikotasuna dela eta garrantzi handia duen arazo bat ikusaraziz. Herritar zientzi jarduerak, arazo larri hau ikertzeko oso datu garrantzitsuak emateko.
Aurten, gainera, berrikuntza gisa jarduera ezberdinak egingo dira tokiko erakundeekin lankidetzan, inbasio hori geldiarazteko guztion laguntzarekin hainbat ikuspegitatik sakontzeko: Topaketa PLASTIFIKATUAK Bilbon eta Pasaian. Topaketa hauek Zientziaren, gizartearen eta kontsumoaren eginkizuna izango dute ardatz, eta EHUko zientzialariek eta hondakinen prebentziorako alternatibetan espezializatutako enpresek parte hartuko dute, hala nola herritarrek oro har, eta horien ekarpenak eta inplikazioa MATER ontzian egindako irteerekin sarituko dira.
Beste jarduera erakargarri bat Ondarroako itsasontziaren kubiertan egingo den proiekzio saioa izango da. Donostiako Itsaspeko Zinemaren Nazioarteko Zikloan saritutako kalitate handiko ikusi ahal izango dira, eta ozeanoaren sakonean murgiltzeko gai diren pertsonek soilik oso kutsatuta dagoen errealitate bat ikusi eta ezagutu ahal izango dute.
Jarduera horiek doakoak izango dira eta aldez aurretik hitzordua eskatu beharko da 619814225 telefonoan edo info@mater.eus helbidean, Covid-19ren mehatxupean pilaketak eragozteko neurri gisa. Informazio guztIa @matermuseoko sare sozialetan eta kanpainarako sortutako webgunean kontsulta daiteke www.zerozaboruretan.eus.
Mater eta kanpainaren erakunde laguntzaileak
Pasaiako MATER Ontzi Museo Ekoaktiboak bultzatu du kanpaina hau. MATER zurez eraikitako azken euskal atunontzi handia da, Pasaiako Itsas Gela elkarteak desegitetik salbatu zuena eta ingurumen hezkuntzako zentro berritzaile bihurtu dena.
Gaur egun, itsas kultura eta ingurumenarekiko grina kutsatu nahi duen profesional talde batek gidatzen du, kontserbazioan laguntzeko asmoz. Misio hori aurrera eramateko, bi lan ildo nagusi daude: MATER Museoa, Pasaian urte osoan zehar jarduera programa zabala duena; eta, bestetik, MATER Ekoaktiboa, ingurumen sentsibilizazio ekintza eta hezkuntza kanpaina eta proiektuekin, Zero Zabor Uretan kanpainaren barruan.
Kanpaina hori garatzeko, haren antzeko hainbat erakunderen laguntza izan du, eta laguntza horri esker finantzatu ahal izan da: Eusko Jaurlaritza (Ekonomi Garapen, Iraunkortasun eta Ingurumen Saila), Gipuzkoako Foru Aldundia (Ingurumen eta Obra Hidraulikoen Saila) eta Libera proiektua (SEO Birdlife eta Ecoembes).
Gainera, beti presente dagoen lankidetza filosofiarekin, kanpaina honetan, zalantzarik gabe, beren esperientziarekin eta jardueren eskaintza egiten jakitearekin aberasten duten tokiko hainbat erakundek parte hartzen dute: UPV, CIMASUB, SINPLÁSTICO, BIZIMODU, COFRADÍA DE PASAIA, ITSAS MUSEUM, SURFRIDER.
Kanpainan parte hartzeko modu ireki bat portuen arteko nabigazioetan prezio sinboliko batekin parte hartzea da. Bertan, edonork, ontzi berezi batean euskal kostaldean zehar bidaiatzeaz gain, ekonomikoki lagundu dezake, ingurumen lan hori ahalbidetzeko.
Amaia Barredo Eusko Jaurlaritzako Ingurumen eta Jasangarritasuneko sailburuordeak azpimarratu duenez, «Euskal kostaldea eta, bereziki, Golfoko hego-ekialdea, Ipar Atlantikoko itsas zaborraren pilaketa-eremu nagusietako bat da», batez ere ibaietatik hondakin asko jasotzen duelako, eta haizeen eta korronte nagusien ondorioz gertatzen diren metaketengatik. «Ekintzara pasatzeko» deia egin du, eta horretarako «administrazioek eta herritarrok elkarrekin lan egin behar dugu itsasoak eta bere ekosistemek planetaren etorkizunerako duten garrantzia zabaltzeko; itsasoa herritar guztiena baita, babestu beharreko baliabide iturri ezinbestekoa».
Barredoren arabera, «gaur aurkezten ari garena moduko jarduerek itsas ekosistemaren hauskortasunaz kontzientziatzen laguntzen dute, baita itsas ekosistema hondatu ez dadin gure jarrerak duen garrantzia azpimarratzeko». Horretarako, «herritarren informazioa, kontzientziazioa eta hezkuntza areagotuko dira, besteak beste, hondakinen murrizketa sustatuko duen ohitura aldaketa ahalbidetzeko», aurreratu du. Datozen asteetan, Mater «Euskal portuetako ingurumenaren sentsibilizazioan eta heziketan erreferente» bihurtuko da, eta, horretarako, Eusko Jaurlaritzak bere portu azpiegiturak egokituko ditu erabiltzaileak Materrera hurbildu ahal izateko.
Enrique Ramos Gipuzkoako Foru Aldundiko Obra Hidarulitako zuzendariak azaldu duenez, ekimen honen helburua «itsas hondakinen mehatxua nabarmendu eta herritarren inplikazioa bilatuz, hurbileko ingurumenaren kontserbazio aktiboan lan egitea da». Gipuzkoako Foru Aldunditik urteak dira itsas hondakinen arazoarekin lanean daramatenak, hainbat proiektu eta eragileekin, Life Lema proiektuarekin, urazalean dauden itsas hondakinak antzemateko eta ondoren biltzeko sistemetan, Plastifisharekin itsas hondakinak biltzen eta herritarrak kontzientziatzeko programekin hondakinak itsasoan isurtzea saihesteko, bai eta Surfriderren bidez boluntarioekin hondakinak bildu eta karakterizatzeko.
Kontuan izan behar da, Obra hidraulikoaren zuzendariaren arabera, «Itsas plastikoen arazoak, itsasoari ez ezik, gure ekosistemei eta pertsonei ere eragiten diela; izan ere, arraina jaten dugunean, mikroplastikoak ere jaten ditugu, lurrean egiten diren giza jarduerek eragindakoak. Eta, orain, inoiz baino gehiago, osasun-protokoloen egungo egoeraren aurrean, ahalegin handiagoa egin behar da herritarren kontzientziazioa areagotzeko eta itsas hondakinen arazoa ez larriagotzeko »
