UPV/EHUko ikertzaileak
Artikulu hau jatorriz The Conversation-en dago argitaratuta.
Pornografia ekintza sexualei edo eduki sexualki esplizituei buruzko irudiak ekoiztea eta banatzea da, eta horien helburua kitzikapen sexuala eragitea da. Pornografia berriak ezaugarri hauek izan ditzake: sexu esplizituko filmazioak, sarbide errazekoak, Internet bidezko banaketa masiboki doakoa, kalitate handikoa, kitzikapen sexuala sortzera bideratuta. Laugarren belaunaldiko teknologiak (4G) baliatu dituzten eta beren eskaintzak mundu osoan zabaltzen dituzten enpresa kapitalistek banatutako pornografia da.
PornHubek, porno orrialde ezagunenetako batek, bere webgunearen kontsumo azterketa bat egiten du urtero. PornHub Insights webgune ofizialaren arabera, 2018an 33,5 milioi bisita izan zituen. 2019an, 44 milioi bisita zenbatu zituzten, hau da, 10,5 milioi gehiago.
2020. urtearen amaieran, pornografia plataforma horrek ikus-entzunezko eduki guztien ia erdia ezabatu behar izan zuten, zenbait salaketa jaso baitzituen, adingabeei egindako bortxaketen bideoak, abusu eta sexu esplotazioaren ondoriozko bideoak eta sexu praktiken eszenak zabaltzeagatik, non emakumeak hainbat modutan bortxatzen baitziren.
Espainian, adingabeen pornografiarako sarbidea da gizartean kezka sortzen duen egungo arazoetako bat, eta, bereziki, hazten ari diren adingabeak dituzten helduengan. Gaur egun, gazteen artean teknologietarako sarbide librea kontsumo pornografikoaren hasierarekin ere lotzen da.
2019an egindako ikerketa baten arabera, adingabeak gero eta gazteago sartzen dira pornografian. Aipatzekoa da, lehenengo kontaktuak 8 eta 9 urte bitartean egiten badira ere, Espainian 7 urtetik aurrera normalizatuta daudela pantailak eta Interneteko konexioak.
Espainia, pornoaren kontsumitzaile handien artean
Gainera, ikerketa horrek berak zehazten du nerabeen eta gazteen artean kontsumo pornografikoaren nagusitasuna % 70eraino iristen dela, eta sartzen eta kontsumitzen duten gehienak mutilak dira, eta esplotatuenak neskak. Espainia kontsumo pornografikoaren ehunekorik handienak dituzten herrialdeen artean dago: % 41.
Ezin dugu ahaztu gaur egun gazteak bizi diren testuingurua goitik behera aldatu dela, ez bakarrik teknologiarako sarbide libreagatik, aipatu den moduan, baita sare sozialak sartzeagatik ere, eta espazio hori segundoko mezuen igorle indartsua da, horietako asko okerrak edo ez-osoak, sexualitateari dagokionez.
Kontuan hartuta adingabeen eboluzio etapa, eta kontuan hartuta hezkuntza afektibo sexuala ez dagoela oso presente hezkuntza erakundeetan, pornografiaren kontsumoak osasun psikoemozionaleko arazo larriak sor ditzake, eta, aldi berean, gizonen eta emakumeen arteko genero desberdinkeriak eta emakumeenganako indarkeria matxista iraunarazten ditu.
Gizonaren gozamenaren bila
Denok dakigu industria pornografikoa batez ere gizonaren gozamenera bideratuta dagoela, emakumeak gauza bihurtzen eta merkantilizatzen ditu, gizonaren nahiak asetzeko. Porno heteroak emakumeak sexu izaki pasibo gisa izendatzen ditu, eta gizonak, berriz, izaki aktibo. Horrela, sexualitate-eredu bat sustatzen du, emakumeak askeak eta autonomoak izan ezin diren sistema patriarkal batetik.
Rosa Cobo ikertzaile eta idazle feministak askotan adierazi duen bezala, pornoak gizon askoren nia birartikulatzen laguntzen du; izan ere, pornoaren globalizazioak eta gizonezkoen kontsumo maila handiek kultura pornifikatzeaz gain, kultura emozionala eraldatu eta soziabilitate eredu berriak abian jartzen dituzte.
“Patriarkatuaren publizitatea” izenekoak emakumeen irudiak sustatzen ditu, zeinen zeregina sexu estimulaziora eta gizonen fantasiak asetzera mugatzen den. Irudi horiek eragin negatiboa dute.
COVID-19aren krisiak eragindako isolamendu egoerari erreparatzen badiogu, pornografiaren kontsumoa % 18,5 igo dela esan du ikerketa berri batek. Gero eta handiagoa den inpaktu horrek eragina du gazteen arteko etorkizuneko harremanetan; izan ere, gizonen eta emakumeen arteko desberdinkeriaren imajinarioa sendotzen du, eta indarkeriazko praktika sexualak babesten jarraitzen du, eta gizona erdigunean jartzen du gozamenaren igorle eta hartzaile bakar gisa.
Beraz, pornografiak lortu ezin diren itxaropenak sor ditzake bikotearen barruan, indarkeriazkoak izan daitezkeen praktikak egiteko nahiaz gain. María Lameirasen eta María Victoria Carreraren ‘Educación sexual: de la teoría a la práctica’ liburuan adierazten zuten moduan, eduki pornografikoa, zoritxarrez, ez dago araututa, eta, ondorioz, ikusleek, batez ere gazteek, sexu jarduerei buruz itxaropen irrealak sortzen dituzte azkenean.
Sexu heziketa egokia
2020an egindako ikerketa batean adierazi zenez, nerabe eta gazteengan kontsumo pornografikoaren ondoriorik okerrenetako bat pertzepzio distortsioa, jarreren formazioa edo desformazioa zen, batez ere pornografiaren kontsumitzaile handiengan (astean hiru ordu inguru) ikusten dutena ulertzeko heltze emozionalik ez dutelako; hain zuzen ere, sexu heziketa egokiak eskainiko lukeen heltze maila hori.
Ondorio horiek guztiei, pornoak birsortutako matxismo barietateei, pertzepzio distortsioari eta jarreren formazio edo deformazioari, hezkuntzaren ikuspuntutik egin beharko genieke aurre.}
Hezkuntza afektibo sexualaren helburuak ezin du irakasleen konpromisoaren mende egon; sexualitate eredu askatzailea, kritikoa eta emantzipatzailea sortu behar du, gorputzaren autoezagutza, gozamena eta masturbazioaren desestigmatizazioa bultzatuz, genitalen generoa, tamaina eta forma edozein dela ere, besteak beste.
Espainian, egungo Hezkuntza Legeak Hezkuntza afektibo sexualaren (HAS) ezarpena arautu du derrigorrezko hezkuntzan. Gainera, haur eta nerabeei indarkeriaren aurrean babes integrala emateari buruzko ekainaren 4ko 8/2021 Lege Organikoak ere nahiko zorrotz arautzen du. Hortaz, esan daiteke lege oinarriak jarri direla behar horri erantzuteko.
Hori dela eta, interesgarria litzateke adingabeekin pornografia lantzen hastea, etorkizunean indarkeriazko sexu harremanak prebenitzeko neurri gisa. Pornografia gehien nerabeek kontsumitzen duten arren, kontsumo hori prebenitu daitekeen adin batean dauden pertsonak ere badira.
Hala ere, prebentzioaz ari garenean, gomendagarriena haurtzarotik lan egitea da, gazteenen artean alfabetatzea lortzeko, pentsamendu kritikoa bultzatuz eta pornografia autozentrikoaren aldetik hain eragin handia izan ez dezaten.
Gazteak eta jakin-mina
Badakigu jakin-mina saihestezina dela nerabeen artean; hala ere, hezkuntza afektibo sexualaren alternatibarik ez badute, nekez konturatu dira zer kontsumitzen ari diren eta kontsumo mota horrek zer eragin duen beren nahiaren garapenean eta, ondorioz, beren praktika sexualetan.
Gazteek hezkuntza integrala izateko eskubidea dute. Ezagutza akademikoak emateaz gain, bizitzaren alderdi guztietan, sexualean barne, erabat garatzen lagunduko dien hezkuntza jasotzeko eskubidea dute.
Bestalde, sexu esplotazioa areagotzen duten faktoreak teknologien, sare sozialen, pornografiaren erabilera igotzea eta beste faktore batzuk dira, hala nola egoitza harrerako sareko kide izatea.
Pornografia irudi propioak ekoizteko eta banatzeko eskola bat da, baita beste pertsona batzuen irudiak eskatzeko eskola bat ere. Egia esan, lehen aipatutako PornHub motako pornografia plataforma birtualek adingabeen sexu esplotazioa areagotzen lagundu dezakete; izan ere, orrialdeak berak argitaratutako urteko txostenaren arabera, kontsumitzaileek 2019an gehien egin zuten bilaketetako bat teen (nerabea) ingelesezko hitza izan zen.
Batzuetan, gurasoekin lan egiten denean, uste izaten dute biktimizazio egoera horiek guraso arduragabeak dituzten haurrekin edo haurrak eta nerabeak babesteko zerbitzuetan dauden haurrekin bakarrik izaten dituztela. Baina edozein adingaberi gerta dakioke. Horregatik da hain garrantzitsua familia dinamika funtsezkoa dela jakitea: entzuten eta hitz egiten, behatzen eta laguntza ematen ikasi behar da.
