Bederatzi egun bizikletaz, 720 kilometrotan, Euskal Herri osoko herriak elkartzeko. Duela 500 urte, munduari egindako lehen itzuliarekin eta garai hartako esplorazio-bidaiekin lotuta egon ziren herri horiek, eta itsasoari lotutako ondarea dute. Horixe da ‘Euskal Herri barneko mundubira’-k planteatzen duen erronka, Elkano Fundazioaren ekimen berri bat, non bizikleta baita Euskal Herria ezagutzeko eta egungo gizartearentzat kontakizun hori berreskuratzeko bidea. Ibilbidea bihar hasiko da Getarian, munduko lehen itzulia amaitu zuen euskal marinelaren jaioterrian, eta irailaren 8an bukatuko da herri berean.
Euskal Herri barneko mundubira’ gaur aurkeztu da Getarian, eta Iker Goiria Gipuzkoako Foru Aldundiko Turismo zuzendariak, Daniel Solana Basquetour Turismoaren Euskal Agentziako zuzendariak, Ion Irurzun Elkano Fundazioko zuzendariak eta Daniel Miren Mendizalles eta Garbiñizabal Mendizalet-ek parte hartu dute.
‘Euskal Herri barneko mundubira’ Elkano Fundazioaren ekimena da eta Basquetour eta Gipuzkoako Foru Aldundiaren laguntza du. Orbea eta Vauden lankidetzarekin ere, Fundazioaren proiektu batekin bat egiten duten markak dira, eta ibilbidea egiteko behar diren bizikletak eta ekipamendua jarri dituzte taldearen eskura.
Bidaia dokumentatu egingo da ikus-entzunezko dibulgatzaile bat sortzeko eta gure lurraldeko ekimenaren emaitzak eta itsas kontakizuna gizartearekin partekatzeko; gainera, Ander Izagirre idazle eta parte-hartzaileak bidaia-liburu batean jasoko du esperientzia, kontakizun historikoarekin batera.
Bederatzi etapako itsas kontakizuna
Datozen egunotan ‘Euskal Herri barneko mundubira’ taldeak zeharkatuko dituen tokiak euskal herriaren itsas historiarekin duen harremanaren araberakoak izango dira. Euskal Herriak, Lurrerako lehen ingurabidean amaitu zen espedizioan presentzia garrantzitsua izateaz gain —itsasontzien eraikitzaile, bidaiaren antolatzaile eta nabigatzaile gisa—, zeregin garrantzitsua izan zuen esplorazio-bidaien historian, garaiko itsas potentzia gisa.
Taldea bihar abiatuko da, 10:30ean, Getariako Udaletxeko plazatik. Gipuzkoako zenbait kaletatik ibili ondoren, Mundakarantz abiatuko da, eta han amaituko da lehen etapa, Zumaia eta Deba zeharkatuz Gipuzkoan, eta Ondarroa, Lekeitio, Ispaster eta Ea zeharkatuz Bizkaian.
Irailaren 8ra arte, Euskal Herri barneko mundubira taldea Bermeotik, Bakiotik, Gorlitzetik, Plentziatik, Barrikatik, Sopela, Getxotik eta Bilbotik igaroko da Bizkaian; Amurriotik, Añanatik, Gasteiztik, Ozaetatik eta Zalduondotik Araban; Altsasutik, Betelutik, Lekunberritik, Irurtzundik, Iruñeatik, Huartetik, Zubiritik, Errotik, Aurizberritik eta Orbaizetatik Nafarroan; Esterenzubitik, Donibane Garazitik, Itsasutik, Ezpeletatik, Ustaritzetik, Baionatik, Barratik, Miarritzetik, Donibane Lohizunetik eta Hendaiatik, Iparralden eta Zegamatik, Seguratik, Legazpitik, Zumarragatik, Ormaiztegitik, Beasaindik, Ordiziatik, Tolosatik, Hondarribiatik, Pasai Donibanetik, Pasai San Pedrotik, Donostiatik, Oriotik eta Zarauztik, Gipuzkoko etapatan.
Gogoeta-gunea
Ibilbide pilotu bat sortzeaz gain, kirolaren bidez historiarekin bat egiteko aukera emango duen Euskadiko bizikleta-ibilbideetako bat izateko asmoarekin sortu zen, beste helburu bat ere badu proiektuak: ibilbidean zehar, parte-hartzaileek lehen ingurabideari lotutako gaurkotasun-gaiei buruzko hausnarketak egiteko guneak sortuko dituzte –globalizazioaren hasiera markatu zuen gertakarietako bat–. Horretarako, ibilbideko puntu jakin batzuetan, hainbat jakintza-arlotako adituekin eta taldearen dinamikari ekarpenak egiten dizkioten esperientziekin elkarrizketatuko dira.
Elkano Fundazioaren aurreko proiektuetan gertatu den bezala —hala nola Magallaes Espedizioa / Elkano Getaria-Sevilla (2020) edo Getaria-Sevilla (2019) bela-zeharkaldia—, bizikleta-ibilbide horrek marko berezia eskainiko du, ingurabidearen ondorioei buruzko hausnarketa kolektiboa bultzatzeko. Historiatik ikasteko aukera emango digun begirada kritikoa 500 urte hauei, eta etorkizuna proiektatzeko aukera emango digun begirada irekia.
‘Euskal Herri barneko mundubira’ taldea
Ane Miren Miralles, Ordizia, Gipuzkoa. 1956.
“Ordiziarra eta duela 30 urtez geroztik baita lezoarra ere. Bizitza eta bereziki natura deskubritzen eta gozatzen saiatzen den persona naiz. Irakaslea eta jubilatua”.
Iosu Iztueta. Tolosa, Gipuzkoa. 1957.
“Pepelera-ingeniaritza ikasi nuen, baina titulua jasotzera ere ez nintzen joan. Gaztetatik, kirolari eta naturako bizitzari lotutako bizitza izatea amesten nuen, eta horrek eraman nau bidaiatzera. 40 urtez Nairobitarrako gidaria izan naiz, baina asko gustatu zait oinez ibiltzea, eskia, piragua, bizikleta… eta horrek beste modu batera iritsi ezin izan nuen tokietara iristea ahalbidetu dit. Jakin-minak eta bizikidetzak asko motibatzen naute «.
Garbiñe Mendizabal, Tolosa, Gipuzkoa. 1976.
“Emakumea, kirolaria eta bi alaba eta seme baten ama. Txikitatik bidaietako istorioek erakarri naute. 16 urterekin istorio horietako bat Quetzal Bidean bizitzeko aukera izan nuen, eta, bidaia horri esker, mundua txikiago bihurtu zen, hegoak handitu zitzaizkidan eta haratago begiratzen ikasi nuen. Ahal dudan neurrian eta azken urteetan, batez ere, hurbileko lekuetara bidaiatzen jarraitzen dut. Bidaiatzeak nirekin konektatzen eta bestea ulertzen eta errespetatzen laguntzen dit, eta paisaia, leku eta esperientzia berriak ureztatzen”.
Ander Izagirre. Donostia, Gipuzkoa, 1976.
Ander Izagirrek pedalei eragiten die idazteko, bestela ez baitzaio ateratzen. Liburuak pedalei eragin behar die, oinez ibili edo, behintzat, korridorean saltoka ibili, ideiak pixka bat astintzeko. Bidaia-liburuak eta kazetaritza-kronika argitaratu ditu, hala nola ‘Potosí’, ‘Los soto del mundo’, ‘Pirenaica’ eta ‘Cansasuelos’. Euskadi Literatura Saria, Europako Prentsa Saria eta English Pen Award saria jaso ditu.
Naila Jornet. Cerdanya, Lleida, 1989.
“Nire bizitza kirolarekin lotuta egon da beti, modu batera edo bestera. Pirinio katalanetako babesleku batean hazi nintzen, eta gazteagotik mendiko eskian lehiatu nintzen urte batzuetan, eta kirolari lotuta utzi nuenean fisioterapeuta gisa jarraitu nuen. Eta mendiko lehen egunean bezala, naturaz eta naturan barrena ibiltzeko modu guztiez gozatuz, dela bizikletaz, dela eskiekin, oinez, etab.”.
