«Euskadi harro dago kanpoan dituen euskal komunitateez eta euskal etxeez: komunitate aktibo, irekia eta dinamikoa delako, eta, gaur ere, irudimena erabiliz, munduari euskal izaera eta sentipena erakusten dizkiolako” esan du Lehendakariak Gasteizen, laugarren urtez jarraian ospatzen den Euskal Diasporaren Eguna dela-eta antolatutako ekitaldi instituzionalean. Ekitaldia streaming bidez eman da kanpoko euskal gizatalde guztientzat, eta bertan izan dira Eusko Legebiltzarreko lehendakari Bakartxo Tejeria, Arabako diputatu nagusi Ramiro González eta Jon Urresti eta Axier Urresti Vital Fundazioen presidentea eta zuzendari exekutiboa.
Ekitaldi instituzionalaren aurretik, Lehendakariak Gasteizko Sancho el Sabio Fundazioan Basques in California erakusketa inauguratu du. Bertan, Boiseko (Idaho) Euskal Museotik datozen objektuekin azalpen-panelak eta beira-arasak biltzen dira. Erakusketa Sancho el Sabio Fundazioaren funtsekin osatzen da. Fundazio hori euskal kulturaren dokumentazio-zentrorik handiena da, eta Arabak Kalifornian duen presentzian sakontzen du.
Euskal Diasporaren Eguna ospatzeko (“eskaera historikoa”), munduko 14 herrialdetako gizarte-sareen bidez antolatutako berrogeita hamar bat ekitaldi eta ekimenetako bat izan dira Gasteizen egin direnak. Lehendakariak dioenez, munduko hainbat tokitan euskal komunitateak kohesionatzen jarraitzea da helburua. “Euskaldunak gara, urrun edo hurbil, eta gure herriaren balioak zabaltzen ditugu: hurbiltasuna, konpromisoa, eskuzabaltasuna eta elkartasuna” esan du.
Hitzaldiaren beste une batean, Iñigo Urkulluk euskal erakundeek diasporarekin duten konpromisoari buruz hitz egin du. Konpromiso horrek esan nahi du euskal migrazioaren historia aintzatetsi eta balioan jarri behar dela; gaur egun dauden eta etorkizunean izango diren euskal komunitateei lagundu behar zaiela; eta munduan zehar euskal eta euskal herritar sare handi bat sortu behar dela, teknologia berrietan oinarrituta, Euskadi Basque Country-ren presentziari eta proiekzioari balioa emango diona.
Azaldu duenez, partekatutako erronka hori aurrera doa, eta adibide gisa aipatu du – Euskal Diasporaren Artxiboak bi urte pasatxoan euskal presentziaren historian sakondu nahi duten pertsonen eskura dohaintzak jaso dituela; – laster Euskal Herriko Unibertsitatean hasiko den Unibertsitateko Espezializazio Maila, Europan aparteko espezializazio-eskaintza, oso harrera ona izan duena; – HanHemen ekimena, sare handi bat eraikitzeko prozesu mailakatua, berrikuntza sozial eta digitaleko prozesu batean ideiak, esperientziak, proposamenak, beharrak… bateratuz.
Azkenik, Lehendakariak aintzatespena helarazi nahi izan dio euskal gizataldeari, “zoritxarrari aurre egiteko eta gehien behar duenari laguntzeko erakutsi duen gaitasunagatik”, bereziki munduko osasun-krisi zail honetan, eta sinetsita dago “elkarrekin eta indartuta aterako garela pandemia horretatik”. “Kanpoan dugun pertsona-sare handia erakutsiko diogu munduari berriro”, amaitu du.
Jardunaldiak eta zinema-zikloa
Gainera, egun hori dela eta, irailerako eta urrirako jardunaldi-programa bat antolatu da Vital Fundazioa Kulturunean (La Paz 5ean, 1. solairuan, Dendaraban), Estatu Batuetako euskal diasporari buruz (historia, kultura…), eta zinema-ziklo bat Gasteizko UPV/EHUko Letren Fakultatean.
