55 urtetik gorako euskal biztanleriaren erdia baino gehiago dago zahartzaroaz kezkatuta. Profil nagusia lanean ari diren emakumeak dira, gazteak (55 eta 64 urte bitartekoak). Halaber, ikusten da hezkuntza-maila handiagoak eta egoera ekonomiko hobeak zahartzaroari kezka txikiagoarekin aurre egiten laguntzen dutela. Hauek dira Adinismoa, zahartzeari eta erretiroari buruzko pertzepzioak izeneko azterlanaren ondorioetako batzuk, Euskadi Lagunkoiak eta Matia Institutoak prestatua, Eusko Jaurlaritzaren laguntzarekin, eta gaur Beatriz Artolazabal Eusko Jaurlaritzako Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburuak ezagutarazi duena.
Lagunkoia Euskadiko Adiskidetasunari buruzko Europako Praktika Onen V. Jardunaldiaren inaugurazioan, sailburuak nabarmendu duenez, “Euskadiko 55 urtetik gorako biztanlerian oraindik ere adineko pertsonen irudi negatiboa da”. Osasuna (menpekoak, gaixoak, ahulak, sexualki ez-aktiboak) eta parte-hartzea (ez-produktiboak, herritar pasiboak) irudi negatibo horrekin lotzen dira.
Izaera (toleranteak, ez gatazkatsuak, lagunartekoak) eta segurtasuna (integratuak, babestuak) adinekoen irudi positiboarekin lotuta daude, azaldu duenez. “Zahartzaroarekiko estereotipo negatiboek adineko pertsonen jarrera negatiboak eragiten dituzte beren zahartze-prozesuarekiko. Estereotipo horiek, era berean, ondorioak izan ditzakete, eta, hala, independentzia-galera goiztiarra, ezgaitasun handiagoa eta depresio eta heriotza-indize handiagoak erraztuz, hainbat ikerketaren arabera. Autobetetako profezia deitzen zaio”.
Artolazabalek adierazi du Euskadiko 55 urtetik gorako biztanleen bi heren (% 66) kezkatuta dagoela zahartzaroa dela eta; herena (% 32,8), berriz, nahiko kezkatuta daude. Emakumeak gehiago kezkatzen dira gizonak eta talde gazteenetako pertsonak baino, zaharragoekin alderatuta.
Azterketa hori Euskadi 2020ko 55 urte edo gehiagoko pertsonen Bizi Baldintzen Inkestako txosten-serieen barruan kokatzen da. Inkesta 55 urtetik gorako 2.753 pertsonari egin zitzaien Euskadin, eta 2020ko uztailetik irailera bitartean egin zen.
Adinismoa
Gaurko eguna adinari buruzkoa izan da, “adinaren arabera pertsonekiko estereotipo, aurreiritzi eta jarrera diskriminatzaileen multzo gisa uler daitekeena”, sailburuak adierazi duenez.
Artolazabalek aurkeztutako txostenaren arabera, gizarteak adinekoak gaizki tratatzen dituen pertzepzioa nabarmen handitu da, duela hamar urteko emaitzekin alderatuta. “Gaur egun, 10 pertsonatik 3k adierazten dute gizarteak gaizki tratatzen dituela adineko pertsonak, eta duela hamar urte, errealitate hori hamarretik bakar batentzat hautematen zela”.
Gaiari heltzeko, jardunaldiaren inaugurazio-hitzaldia Vania de la Fuentek eman du, Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) Adinaren aurkako Munduko Kanpainaren zuzendariak, eta NBEk Adinismoari buruz egindako lehen Mundu Txostenaren egileetako bat da. Gainera, Kent-eko Unibertsitateko Hannah Swift-ek eta Pass It On Network-eko fundatzaile eta nazioarteko koordinatzaile Moira Allanek fenomeno hori ikertu dute, komunikabideen ikuspegitik eta haren aurkako mobilizazio sozialetik.
Euskadiko Praktika Egokien Saria Lagunkoia 2021
Aurreko edizioetan bezala, Euskadiko adiskidetasunaren arloko ekimen nabarmenenak saritzeko esparru ezin hobea eskaini dute jardunaldiek. Oraingo honetan, aintzatespena Zapatila Proiektuari eman zaio, Abadiño Lagunkoia, Zapatila Proiektua Taldea, San Trokaz Nagusien Elkartea eta San Prudentzio Nagusien Elkartearen eskutik.
Marian Olabarrietak, Eusko Jaurlaritzako Gizarte Zerbitzuetako zuzendariak, banatu ditu Gaude Elkartearen Biziki proiektuarentzat izan diren sariak (Adimen Urritasuna duten Adinekoen Bizitza Osorako Eskubidearen alde lan egiten du elkarte horrek) eta Amurrioko Udalaren Amurrioko Adinekoen Kontseiluarentzat izan diren sariak.
