Azaroko azken asteburua Argentinako euskal komunitatean ohikoa ez den jardueren lekuko izan da. Pandemiaren irteera «erlatiboaren» eta jarduera presentziala berreskuratzearen ─nahiz eta muga nabarmenak izan─ ondorioz gertatu da hori. Azaroko azken asteburuko euskal jaien atarikoa Buenos Aires Celebra izan zen, Argentina bezalako komunitate immigranteez osatutako herrialde bateko ekitaldi klasikoa.
Argentinako beste euskal ospakizunek bezala, BA Celebrak ere jasan zuen pandemiaren eragina, eta aurten berriro ekin zaio, baina askoz ere formatu txikiagoarekin. BA Celebraren hurrengo asteburuan, Macachinen, «Euskal Asteburua» ospatu zen, euskal migrazioari omenaldia eginez; 2020an eta 2021ean, pandemiagatik, hiri honetan egitekoa zen Euskal Aste Nazionala bertan behera geratu ondoren, orain 2022ko azarorako iragarrita dagoena.
Bestalde, La Platan hego hemisferioko udako atarian daude, eta “Eguzkipean” izeneko jaialdiaz gozatu dute, eta horren barruan, Sagardo Egunaz. Azaroko azken asteburu horretako ekitaldiak izan dira horiek ete beren izenek iradokitzen duten bezala, festa, sagardo fresko, zapitxoak eta manga laburrezko «remera» ugari bildu dira asteburu horretan Argentinako eguzkipean. Euskararen presentzia ere ez da falta izan bertan, Euskararen Nazioarteko Eguna ospatzeko aste gutxi falta zirenean, gaur, abenduak 3, euskal hizkuntzaren eguna baita.
Argentinako hiriburuak Buenos Aires Celebra berreskuratu zuen, pandemia garaian bertan behera geratu zen ekitaldia
Dena hasi zen joan den igandean, azaroak 21, Buenos Aires hiri autonomoan. Beti bezala, Argentinako hiriburuko metropoli-eremuan bizi diren 13 gizataldeak, euskal gizataldea barne, ospatu zuten eguna Maiatzeko Etorbidean. Egun horretan, herrialde bakoitzak bere janari tipikoak, musika eta dantza folklorikoak, musika ikuskizunak, artisautza eta beste erakargarritasun gehiago erakutsi zituen.
Ospakizunaren formatua oraingoan aldatua izan da: pandemia dela eta ─oraindik mehatxagarria─ sarrera mugatua izan du. Pandemiaren aurreko urteetan ─ekimen hau bertan behera geratu zen pandemiaren garaian─ Buenos Aires Celebra iman bat zen hiri horretako biztanleentzat, hiri bera ere immigranteen komunitateez osatua, eta Maiatzeko Etorbidean biltzen zirenak. Orain, komunitate horietako eta erakundeetako ordezkariak baino ezin izan dira bertaratu ekitaldian.
Euskal immigranteen omenezko monumentuaren inaugurazioa Macachinen
Macachingo Euskal Asteburua euskal migrazioa omentzeko aukera izan da, 1860 eta 1960 artean bertara iritsi ziren 154 emakume eta 302 gizonen omenezko monumentu baten inaugurazioarekin. Gainera, ekitaldian Iñaki Unamuno euskal etxeko presidentea «La Pampako Herritar Ospetsu» izendatu zuten. Bertan izan ziren Sara Pagola Argentina-Mercosurako Euskadiren ordezkaria, Arantxa Anitua Argentinako Euskal Erakundeen Federazioko (FEVA) presidentea eta Argentinako hainbat tokitatik etorritako 15 euskal etxeetako ordezkariak.
Euskal Sustraiak Programaren itxiera izan zen ekitaldia. Memoria historikoa berreskuratzeko lan bat izan zen, 100 urtez Atreucó Sailera Euskal Herritik etorritako pertsona guztiei buruzko informazioa ikertu eta biltzeko. Bere izenak monumentua osatzen duten plaketan grabatuta geratu ziren, Macachingo plaza nagusian, Gernikako arbolaren kimuaren ondoan eta euskal etxearen egoitzaren aurrean. Kalkuluen arabera, migratzaile horietatik ondorengoa direnak 3.000 dira. Horietako asko 700 lagunentzako afarian izan ziren, euskal etxeak ekitaldiaren ondoren eskaini zuen afarian.
Jaialdia eta Sagardo Eguna La Platan
La Platako Euzko Etxeak antolatutako Eguzkipean jaialdiak Sagardo Eguna egin zen azaroko azken asteburuan. Sagardo Egunean sagardoa da protagonista. Sagardo Eguneko jarduera nagusia sagardoa dastatzea da, baina sagardoarekin batera beste produktu batzuk ere hartzen dira: txorizoa, gazta, piperrak…
Baina, batez ere, «Sagardo Eguna» festa bat da, horregatik musika inoiz ez da falta. La Platako Sagardo Egunean 15 euskal etxe bildu ziren Argentinako euskal komunitateak egindako produktu tipikoez gozatzeko. Euskararen presentzia ere ez zen falta izan. Izan ere, gaur, abenduak 3, Euskararen Nazioarteko Eguna da.
Euskararen Nazioarteko Eguna
72 urte dira Euskal Herriko eta munduko euskaldunek urtero ospatzen dutela Euskararen Nazioarteko Eguna. Egun honen helburua Europako hizkuntzarik zaharrenetako bat bizirik mantentzea da, bere ondarea gal ez dadin eta munduan zehar barreiatutako euskaldunek beren sustraiak beti gogoan izan ditzaten.
Egun hori 1949ko abenduaren 3an ospatu zen lehen aldiz. Garai hartan, Espainiak bizi zituen arazo politikoen ondorioz jaiek Ipar Euskal Herrian eta munduko beste eskualde batzuetan baino ez ziren ospatu, hala nola Argentinan, Mexikon, Caracasen, New York-en eta beste latitude batzuetan.
