Elisa Loncon Antileo aktibista eta politikari txiletarrak, asteazken honetan, Iñigo Urkullu Lehendakariaren eta Beatriz Artolazabal Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburuaren eskutik, giza eskubideen inguruko 2021eko René Cassin saria jasoko du.
Pasa den abenduaren 10ean Jose Antonio Rodríguez Ranz Giza Eskubide, Memoria eta Lankidetzako sailburuordeak iragarri zuenez, Loncón doktorea Carlos Martín Beristainen (2020ko René Cassin saria) ondorengoa izango da urtero Eusko Jaurlaritzak giza eskubideen defentsan nabarmentzen direnei ematen dien saria jasotzen dutenen zerrendan. Giza Eskubideen Nazioarteko Egunaren ospakizunean, Rodríguez Ranzek nabarmendu zuen Loncon doktoreak “bizitza osoan zehar balio batzuk defendatzeko orduan izandako iraunkortasuna eta dedikazioa” dituela bereizgarri, eta “eremu akademikoan ez ezik, Txileko komunitate indigenekiko gizarte-lanean ere nabarmendu” dela.
Elisa Loncón Convención Constitucional de Chileko presidentea da; akademiko maputxea da, hizkuntzalaria, aktibista eta politikaria, eta, oraintsu, Financial Times-ek munduko itzal handieneko 25 emakumeen artean aintzatetsi du.
Profila
Elisa Loncon Antileo Traiguén-en komunan jaio zen, Araucaníako eskualdean, Txile hegoaldean, 1963an, eta haurtzaroa eta nerabezaroa Lefweluan maputxeen komunitatean eman zituen. Bere bizitza- eta lanbide-ibilbidea giza eskubideen defentsaren eta haiekiko konpromisoaren inguruan antolatu da.
Autodidakta izan da irakurtzen ikasteko orduan. Ingeleseko irakasle-titulua lortu zuen La Fronterko Unibertsitatean, La Araucanían, eta graduondoko ikastaroak egin zituen Hayako Gizarte Ikasketen Institutuan (Holanda) eta Reginako Unibertsitatean (Kanada). Hizkuntzalaritzako magisterra lortu zuen, Iztapalapa UAM-I Unibertsitate Autonomo Metropolitarrean (Mexiko), Giza Zientzietako PhD-a Leidengo Unibertsitatean (Holanda) eta Literaturako doktoregoa Txileko Pontifize Unibertsitate Katolikoan. Gaur egun, mapudungun-eko (maputxeen hizkuntza) eta ingeleseko irakaslea da, eta akademiko-lanetan dihardu Santiago de Chileko Hezkuntza Sailean (USACH). Halaber, Txileko Pontifize Unibertsitate Katolikoan lanean dihardu, kanpo-irakasle lanetan, eta Txileko Herri Indigenen Hezkuntza eta Hizkuntza Eskubideen aldeko Sarea koordinatzen du.
Giza eskubideen defendatzaile gisa egiten duen lanean, maputxeen herriaren eta Txileko jatorrizko herrien hizkuntza- eta kultura-desberdintasunak eta haien politika- eta lurralde-autonomia defendatzeko eta aitortzeko lan egin du. Elisa Lonconek kulturen arteko hezkuntza elebidunetik lan egin du zenbait espazio sozial, akademiko eta politikotan, eta Txileko plurinazionalitatea defendatu eta Txileko Estatuaren aurretik zeuden nazioak aitortzeko borrokatu da. Bere hautagaitza René Cassin sariaren epaimahaiari Cultura de Paz fundazioaren bidez iritsi zitzaion, eta EAEko, estatuko eta nazioarteko zenbait erakundek babestu dute.
René Cassin saria
Eusko Jaurlaritzak 2003an sortu zuen sari hau; urtero ematen da eta, haren bidez, jendaurrean aintzatetsi nahi dira giza eskubideen defentsan nabarmentzen diren pertsona edo erakundeak. Sariak René Cassin jurista baionarraren izena du; hura Bakearen Nobel sariduna izan zen, 1968an, eta 1948ko Nazio Batuen Giza Eskubideen Aldarrikapen Unibertsalaren inspiratzaile eta idazle nagusietako bat.
Honako hau da saridunen zerrenda:
2003 Hetaira elkartea
2004 Koro Erdozia Lasa
2005 Alec Reid eta Harold Good
2006 Asociación Civil Abuelas Plaza de Mayo elkartea
2007 Aranzadi Zientzia Elkartea eta Francisco y Catalina ontziko tripulazioa
2008 Desmond Tutu eta Rolf Meyer
2009 Marcos Ana
2010 María Oianguren eta Brigadas Internacionales de Paz
2011 Aminatou Haidar.
2012 BAKEAZ elkartea.
2013 Euskadiko Errefuxiatuen Laguntzarako Batzordea
2014 Adi-adian, Biktima hezitzaileak eta Glencree programetan parte hartu duten biktimak
2015 Frankismoaren sasoiko krimenen aurka auzitara jotzeko EAEko plataforman batutako EAEko biktima auzi-jartzaileak
2016 Salvamento Marítimo Humanitario, Zaporeak eta Comunidad de San Egidio
2017 Sexual Minorities Uganda
2018 José Palazón eta Juan José Aguirre
2019 Federico Mayor Zaragoza
2020 Carlos Martín Beristain
