Iñigo Urkullu Lehendakariak Portugaleteko hiribilduaren 700. urteurrena del-eta antolatu den ekitaldi instituzionalean parte hartu du larunbat honetan, ekainaren 11. Data horretan, duela 7 mende, Maria Diaz de Haro andreak Herri-gutuna eman zion Portugaleteri, ordutik, hiriari hiribildu izaera eman zitzaiolarik.
Urteurren honen ospakizunen barruan, gaur, Maria andrearen iritsiera irudikatu da La Canilla pasealekuan, Rialia Museoaren ondoan. Bertan, 500 bizilagun inguru izan dira, dantzariak, koralistak, txistulariak, danborrak, estandarteak eta pikak, trikitrixak, udal banda, erraldoiak, eta abar. Horrez gain, ekainaren 10etik 12ra, Erdi Aroko azoka dago ikusgai. Bertan, bisitariak duela mende batzuk atzera garraiatuko dituzten postu eta jarduera ugariez gozatu ahal izango da.
Bere hitzaldian, Iñigo Urkullu Lehendakariak Portugaleteko historia zazpi mendetan landu duten pertsona guztiak omentzeko harrotasuna eta etorkizun hobe baten alde elkarrekin arraunean jarraitzeko ilusioa partekatu ditu. Era berean, María Díaz de Haroren irudia balioetsi du, “Portugaleteko esentzia ordezkatzen duzu, lurra eta itsasoa, sustraiak eta mundura irekitzea. Gaur egun berdintasuna, berrikuntza, nazioartekotzea eta Portugaleteko izaeraren, nortasunaren eta izaeraren parte diren balioak ordezkatzen dituzu”.
Eusko Jaurlaritzaren izenean, ekitaldian izan dira Idoia Mendia lehendakariorde eta Lan eta Enplegu sailburua, Olatz Garamendi Gobernantza Publiko eta Autogobernuko sailburua, Iñaki Arriola Lurralde Plangintza, Etxebizitza eta Garraioetako sailburua eta Javier Hurtado Turismo, Merkataritza eta Kontsumoko sailburua.
Fundazioa
Hiribildua 1322an sortu zuen María Díaz de Haro “la Buena” andreak, mende batzuk lehenago dokumentatutako eta bere portu naturalaren babesean finkatutako itsasoko jendea bizi zen hiri baten gainean.
Fundazioa, María andreak sinatutako hiri-gutuna urte batzuk geroago galdu zena, 1432an berretsi zuen Gaztelako Joan II.ak, berrespen-pribilegioaren bidez, eta agiri hori gaur egunera iritsi da. Bi agirietan, bizilagunei onura batzuk ematen zitzaizkien salgaien merkataritzan eta garraioan, batez ere artilea eta burdina, bai eta arrantza-jardueran ere.
XIX. mendean, eskualdearen industrializazioak bere ekonomia dinamizatu zuen, trenbidearen etorrerak eta Zubi esekiaren eta Burdin Kaiaren eraikuntzak indartuta. Bere kostaldeko kokapenak, hondartza eta bainuetxearekin batera, burgesia berria Portugaleten bere udako bizilekua ezartzera bultzatu zuen, itsasadarraren ertzean eta kostaldean jauregiak eraikiz.
XX. mendean zehar Portugaletek ezkerraldeko gune neuralgikoa izaten jarraitu du, merkataritza- eta aisialdi-gunea.
