Osasunaren aldeko Fundazioak (The Health Foundation) osasunaren gizarte-baldintzatzaileekin lotutako alderdiak bideratzeko eta komunikatzeko moduari buruzko zenbait gomendio argitaratu ditu. FrameWorks Institute-ri egindako enkarguaren emaitza da lana. Erakunde hori gizarte-arazoen ulermen publikoan eta azterketan espezializatuta dago, aldaketa-elementu gisa, Erresuma Batuko jendeak bere osasunari eta besteen osasunari buruz zer pentsatzen duen jakiteko, osasunaren gizarte-baldintzatzaileei buruzko lanaren esanahiari eta garrantziari buruzko mezu egokiagoak egiteko eta osasun-arloko gizarte-desberdintasunak murriztera bideratutako politiken garrantziari buruz.
Gomendioen dokumentu honen abiapuntua da kontuan hartzea ikuspegiak eta testuinguruek garrantzi handia dutela erabaki kolektiboak hartzeko eta ekintza-mota berriak gauzatzeko.
Argitalpenak bi analisi erabiltzen ditu abiapuntu gisa: alde batetik, adituek eta gizarteak Erresuma Batuan osasunari buruz dituzten pertzepzioei buruz egindako lehen txostena, horien artean identifikatutako aldeen azterketa eta Erresuma Batuan osasunari forma ematen dioten gizarte-determinatzaileak ulertzea sustatzeko gomendioak biltzen dituena; bestalde, bigarren txosten batean, komunikabideek osasunaren gizarte-baldintzatzaileei buruz egindako narrazioak aztertzen dira, eta gomendioak proposatzen dira horiek eta osasunaren defentsarako erakundeek osasuna tratatzeko, osasuna hobeto uler dezaten.
Metodologia
Ebidentzian oinarritutako ‘ikuspegi-estrategia’ hau lantze aldera, FrameWorks Institut-ek ikerketa kualitatiboak eta kuantitatiboak garatu zituen, kaleko elkarrizketak, inkesta esperimentalak eta parekoen arteko eztabaida-saioak barne (ikuspegi ulergarrienak ebaluatzeko diseinatutako foku-taldeekin). Horretarako, ikerketa-prozesuan 7.000 pertsona baino gehiagok parte hartu zuten Erresuma Batu osoan (informazio metodologiko gehiago dago eskuragarri lau eranskinetan).
Aurkikuntzak
Aldez aurreko bi ikerketek Erresuma Batuko publikoak osasunari buruz pentsatzeko erabiltzen dituen ‘kultura-eredu’ ugari identifikatu zituzten. Kultura-ereduak dira pertsonek munduari zentzua emateko oinarritzat dituzten suposizioak, berehalako epaiketak eta pentsamendu-ereduak. Ikerketak agerian utzi zuen osasunari buruzko pentsamendu nagusia oso indibidualista zela, eta honako hau ondorioztatu zen: osasuna pertsona bakoitzak jaten duenaren, ariketa egiteko maiztasunaren eta bizimodu osasungarriari eusteko borondatearen eta diziplinaren indarraren gainean egiten dituen aukeren emaitza da. Osasuna ere gaixotasunik ez egote gisa eta NHStik jasotako arreta mediko gisa pentsatu zen. Horrela, pentsamendu nagusi horrek osasunaren baldintzatzaile zabalenen inpaktua eta horiek osasunaren konfigurazioan betetzen duten zeregina ekliptatzen ditu.
Bi txosten horietatik abiatuta, dokumentu honek ebidentzian oinarritutako ‘ikuspegi-estrategia’ bat deskribatzen du, Erresuma Batuan osasunari buruzko pertzepzioa eta ulermena aldatzeko, gizarte-babes handiagoa sortzeko eta ekintza politikotik osasunaren-baldintzatzaileei zabal heltzeko. Hala, dokumentuak osasun publikoaren arloan lan egiten duten pertsonei nahiz entzule askori ematen dizkie gomendioak: publikoa, politikoa eta/edo aditua.
Gomendioak
- I. Osasunaren-baldintzatzaileen garrantzia erakustea
Horretarako, bizi-itxaropenean dauden desberdintasunen arazoa planteatzea gomendatzen da, bai eta nola eragiten dien modu desberdinean herritarrei Erresuma Batuko eremu jakin batzuetan, non pertsonak goiz hiltzen diren. Bigarrenez, osasunari kalte egiten dioten gizarte eta ekonomiko baldintzei heltzeko beharra azpimarratu behar da, zenbait pertsonaren eta biztanleria-segmenturen bizi-itxaropena murriztuz. Hirugarrenez, egokia da osasunaren gizarte-baldintzatzaileek bizi-itxaropenean duten eragina adibideren baten bidez azaltzea, betiere hainbat alderdiren konplexutasuna saihestuz, hala nola, ‘gogobetetasunik gabeko bizi-itxaropenaren’ , ‘bizi-itxaropen osasuntsua’ konplexutasuna eta abar. Azkenik, pertsonak gidatzea gomendatzen da egitateak eta datuak ulertzeko – inoiz ez dute beren kabuz hitz egiten –, beren narratiba propioa egiten eta gertakarien eta datuen esanahiari buruzko ulermena lantzen laguntzeko.
- II. Azalpenen boterea aprobetxatzea
Pentsamendu menderatzaileak osasunean duen pisuari aurre egiteko (oso indibidualista: Osasuna banakako hautaketen emaitza gisa), eta arreta medikoaren edo osasuna gaixotasunik gabekotzat jotzearen aurrean pisu handiagoa izateko kezkak publikoarentzat definizio zabalagoak ematea proposatzen da osasunaren esanahiari, haren inplikazioei eta osasuna osatzen duten faktoreei buruz. Pertsonek ulertu behar dute osasunaren-baldintzatzaileek biztanleriaren osasunaren emaitzetan duten funtsezko zeregina
- III. Aldaketa posiblea dela erakustea
Arazoari buruzko azalpenak konponbide zehatzekin konbinatuta erabiltzea gomendatzen da, pertsonek jarrera positiboagoa, eraginkorragoa eta prospektiboagoa izan dezaten aldatzeko aukeren aurrean. Ildo horretan, politika espezifiko baterako laguntza publikoa lortzeko, azalpen espezifikoak behar dira, osasuna eta bizi-itxaropena hobetzeko, eta politikek osasunaren gizarte-baldintzatzaileetan izan dezaketen zeregina ulertzeko.
- IV. Nola hitz egin britainiar osasun-sistemari buruz (NHS)
Gomendagarria da osasunaren gizarte-baldintzatzaileei buruzko narrazioa NHSren inguruan zentratzea, eta horrek laguntza-sistema zabalago batean (etxebizitza, hezkuntza, enplegua edo garraio publikoa bezalako alderdien kudeaketarekin batera) Erresuma Batuko biztanleriaren osasun txarrari laguntzen dioten gizarte ete ekonomiko baldintzei heltzean duen tokia eta eginkizuna azaltzea.
- V. Bazterketa eta arrazakeriari buruz hitz egitea
Ikerketa-prozesuak agerian utzi zuen Britainia Handiko gizarteak ez zituela ulertzen arrazakeria estrukturalaren inplikazioak (izan ere, arrazakeria hori pertsonen arteko arazotzat hartzen da gehienbat) eta aurre egiteko erresistentzia orokorra. Horrek agerian uzten du Erresuma Batuan arrazari eta arrazakeriari buruzko jarrera publikoak aldatzea lortzeko sektore arteko estrategia baten beharra, Osasun Publikoaren erantzukizuna gainditzen duena, nahiz eta horrek ez duen saihestu behar arrazismoa osasunaren emaitzei forma emateko modu guztiak identifikatzea. Ildo horretan, arraza-desberdintasunaren ondorioz datuek eta estatistikek eskaintzen dituzten desberdintasunak testuinguruan kokatzea gomendatzen da, eta arrazakeriak gizarte-arazoak zabaltzeko faktore gisa nola jokatzen duen azaltzea.
- VI. Pandemiari buruz hitz egitea
Pandemiak areagotu egin du biztanleriak osasun mentalaren eta hezkuntzaren gaietan adierazitako garrantzia, eta, gainera, NHSri dagokionez biztanleriak dituen jarrera positiboak indartu egin dira. Erresuma Batuan gizarte-desberdintasun larriak daudela dioen kontzientzia publikoa handitu egin da, nahiz eta COVID-19ren pandemiaren esperientziak ez duen lortu osasunari buruzko uste okerrak eta osasuna osatzen duten faktoreak eraldatzea. COVID-19ren krisia Britainia Handiko gizartea errotik eraldatzeko gertakari katalizatzaile gisa ikusten ez denez, beharrezkoa da azaltzea COVID-19k nola areagotu dituen Erresuma Batuan luzaroan egon diren gizarte-desberdintasunak osasunean.
Dokumentu honek komunikatzaileei zuzendutako tresnak zabaltzen ditu, ez soilik Osasun Publikoko komunikatzaileei, osasunari eta gizarte-desberdintasunak osasunean buruz komunikatzeko modu berriak hartzeko, osasunaren gizarte-baldintzatzaileak hobeto ulertzeko eta Erresuma Batuko biztanleriari eragiten dioten osasun desberdintasunei aurre egitera bideratutako politikei gizarte-laguntza handiagoa ematea lortzeko. Azken batean, osasunaren-baldintzatzaileak bizitzaren eta heriotzaren gai gisa aurkezteak osasunean zentratzeak duen garrantziaren eta premiaren zentzu handiagoa transmititzen laguntzen du, ongizatearen kontzeptuaren aurrean – beti gradu-arazotzat hartuz-
Osasunaren aldeko Fundazioa (The Health Foundation) ongintzako erakunde independente bat da, Erresuma Batuko pertsonentzako osasun onena eta arreta medikoa lortzera bideratua. The FrameWorks Institute ideien laborategi espezializatua da, diziplina anitzeko ikerketa sozial eta zientifikoak diseinatzen eta egiten espezializatua, hainbat alderdiren pertzepzio eta ulermen publiko hobea sustatzeko eta, azken batean, gizarte-aldaketa lortzeko.
Nahi izanez gero, ondorengo argitalpenera jo dezakezu: ‘Bizitza eta heriotza kontua. Erresuma Batuan osasunaren gizarte-baldintzatzaileak azaltzen’ (A matter of life and death. Explaining the wider determinants of Health in the UK , The FrameWorks Institute, 2022)
