Maria Chivite Nafarroako Lehendakariak gaur goizean iragarri duenez, Nafarroak 1,8 milioi euro inbertituko ditu bizikleta-azpiegitura berrietan, Foru Komunitateko hamar udalerri baino gehiagotan. Hala iragarri du Villatuerta, Lizarra eta San Migel industrialdea lotzen dituen ibilbidea egindako bisitan.
Nafarroak erabiltzaileentzat hautazko garraio bideragarriak bultzatzeko asmoz, herriak eta poligonoak hala nola ikastetxeak bezalako kokaleku garrantzitsuak konektatzearren bizikleta-azpiegituren inguruko proiektuak exekutatzeko egiten duen lehen deialdia da. 25 proiektu jaso dira, 5 milioi eurotik gorako balioarekin. Azkenean hautatutako proiektuek gastuen % 85a arte jasotzeko aukera izango dute, eskarietako bakoitzeko kopuru maximoa 400.000 euro izanik, deialdiaren zenbateko osoa agortu arte.
Uda amaitu aurretik ebaztea aurreikusten da, beraz, jarduketak 2022an lizitatu behar dira, lanak 2023ko irailaren 30a baino lehen amaitu behar izanik.
Bizikleta-azpiegituren gaineko ardatz berrien bultzada Garraio eta Mugikortasun Jasangarriaren Zuzendaritza Nagusiaren jarduketen baitan dago, asmoa izanik eguneroko garraio jasangarri eta osasuntsu modura eta aldaketa modal baten eskutik bizikleta sustatzea, hobekuntzak bitarteko, azpiegituretan, erabiltzaileen segurtasunean eta legedian.
Villatuerta eta Lizarra konektatzen dituen bidea
Chivite Lehendakariak parte hartu du Villatuerta eta Lizarra herriak konektatzen dituen bizikleten eta oinezkoen bidera eginiko bisitan; modu honetan, motordun ibilgailuekiko mendekotasuna murriztu nahi da, mugikortasuna jasangarria izan dadin, bereziki laneko eta turismo arloko lekualdatzetan.
Bide honek, guztira 7,1 kilometroko ibilbide bat barne hartzen du. Lehen fase batean eginiko lanek ahalbidetu dute Villatuertako barrutian bizikletentzako 2,6 kilometroko bide bat eta Lizarran y 3,3 kilometroko bide bat eraikitzea. Bigarren fase batean, Lizarrako Udalak aurreikusten du azpiegituraren trazadura osatzea 1.200 metro gehiago exekutatuz.
Bisitan zehar, Lehendakarirekin batera izan dira Mª José Calvo Villatuertako alkate andrea; Koldo Leoz Lizarrako alkatea, eta Berta Miranda Garraio eta Mugikortasun Jasangarriko zuzendari nagusia. Chiviteren esanetan “bizikleta-azpiegiturako bideak, udalerri bien artean komunikazioak hobetu eta garraio jasangarri bat sustatzeaz gainera, industrialdetan lan egiten duten pertsonen zirkulazioa hobetzen du eta zenbait tarte Donejakue Bidearekin elkartzen ditu, horrek, aldi berean, lekualdatze turistikoen sustapena eraginez”.
Hautazko garraio-bidetarako bultzada
Chivitek esan du Exekutiboa “konprometituta” dagoela hautazko garraioekin eta horien artean, “bizikleta edonoren eskura dago, jasangarria eta osasuntsua da”. “Ziur gaude bizikleta aisialdiaz haratago doan hautazko garraioa dela”, arbuiatu du.
Lehendakariak Exekutiboaren hainbat jarduketak gogorarazi ditu, bizikletaren aldeko apustua egiten dutenak, adibidez ibilgailu hauek konpontzeko laguntzak edota PFEZko % 35eko kenkari fiskalak bitarteko, bizikleta elektrikoen erosketa sustatzea. Halaber, bizikletaz modu seguruan zeharkatu ahal izateko ibilbideak eta Mugikortasun Aktiboaren Zuzendaritzaren elaborazioa ezagutzera emateko informazio geografiko bereziaren sistema berri baten sorrera nabarmendu du.
Bizikleta-azpiegituren gaineko ardatz berrien bultzada Garraio eta Mugikortasun Jasangarriaren Zuzendaritza Nagusiko jarduketen bidez gauzatzen ari da, bere helburua izanik bizikleta eguneroko garraioa izatea modalitate jasangarria eta osasuntsua izateagatik, horretarako hobekuntzak eginez bai azpiegituretan eta bai legedian.
Konexioa industrialdea eta Donejakue Bidea artean
Bizikleten eta oinezkoen bide berriaren trazadura nagusiak bederatzi tarte berri barne hartzen ditu, bost Lizarran eta lau Villatuertan. Gero Ega ibaiaren ibilguan Lizarratik diseinatutako bide bat dator, lehenengo bere ezkerreko marjinatik eta jarraian, La Merced auzoa iragan ondoren, eskuinetik, Noveletan sartu ondoren Villatuertarantz jarraitzeko.
Lizarrako barrutian, Ekialdetik Mendebaldera, lehenengo tarteak zeharkatzen du Villatuertako mugatik Noveleta parajeraino; bigarren tarteak, Noveleta eta San Miguel de Villatuertako industrialdera doan igoera konektatzen ditu; aldiz hirugarren tarteak La Nora pasaguneraino jarraitzen du, Ega ibaia zeharkatuz; laugarren tartea Ega ibaiaren ezkerreko marjinaren albotik luzatzen da, Ordoiz parajean zeharkatzen duen zubiaren altueraraino; azkenik, bosgarren tarteak ibilbidea ixten du Lizarrako alde zaharrera heltzean, Ordoizko bidean barrena, Curtidores kalearekin topatu arte.
Lizarrako barrutia zeharkatzen duen bidearen baitan, halaber bi adar diseinatu dira, baita industrialdetatik datozen sarbideak ere, eremu horietan kokatutako enpresetako langileei zirkulazioa errazteko. Horrela, lehen adarra konektatzen da industrialdearekin, eta bigarrena Done Jakue biderako igoeratik doa.
Villatuertako barrutia zeharkatzen duen ibilbideak lau tarterekin osatuta dago. Lehenengoak Villatuertako alde zaharra Lizarraren mugarekin konektatzen du, Ronda Iglesia kalearen altueran; bigarrena aurrekoaren erdi-gunetik abiatzen da, herriraino iristeko; hirugarren tarteak bigarrena eta industrialdea uztartzen ditu; eta laugarren tartea alde zaharraren Ekialdera garatzen da, toki hura eta Arandigoieneko muga (Yerriko Harana) konektatuz.
Jarduketak 186.000 euroko inbertsio bat suposatu du eta ko-finantzatua izan da bi udaletxeen eta Lurralde Kohesioko Departamentuaren aldetik; azken honek Lizarrako tarterako 114.330 euroko ekarpena egin du, Villatuertako tarterako ekarpena 35.670 eurokoa izanik.
Mugikortasun jasangarria sustatzeko jarduketak
Lurralde Kohesioko Departamentuak, Garraio eta Mugikortasun Jasangarriaren Zuzendaritza Nagusia dela medio, mugikortasun jasangarria sustatzeko ekintza ugari garatzen ari da.
Next Generation funts europarren esparruan, foru Gobernuak 12 milioi eurotik gora jasoko ditu mugikortasun jasangarriaren proiektuak sustatzeko, jarduketa horien artean leudeke bizikleta erraien exekuzioa eta hobekuntza, oinezkoen bideak eta disuasio-aparkalekuak eta 50.000 biztanletik gorako ingurunetan garraio publikoa lehenestea. Lan-ildo honetan aurreikusitako jarduketen artean nabarmentzekoak dira Burlata eta Iruña Belosoko Aldapatik konektatuko dituen bizikleta errei berria; Olaz, Uharte eta y la pasarela de Itaroa pasagunea arteko bizikleta-azpiegiturako konexio berri bat PA-30 errepidean barrena; bizikleten azpiegitura berri bat zeinek lotuko dituen Sarriguren, Berrikuntzaren Hiriarekin, Areta industrialdea, Burlata eta Ripagaina urbanizazioa; eta Iruñatik Landaben Poligonorainoko bizikleten bide berria.
Ildo honetatik, Exekutiboak bizikleta-azpiegitura ezberdinen garapena sustatu du Nafarroako eremu ezberdinetan. Tutera eta Fontellas artean 3 kilometroko bizikleten bide bat bultzatu da, honekin pertsona kopuru handi bati, oinezkoei hala nola bizikletaz doazenei, zerbitzua eman ahal izanik, kirolaren eta aisialdi jardueraren hedapen nabarmena izan duen eremu batean.
Bestalde, Lesakan kilometro bateko luzera gainditzen duen bizikleten bide bat eraiki da herri hau eta Eurovelo bizikleta-azpiegiturako bideen sare europarra artean. Bizikleten eta oinezkoen beste bide batek Beasoain-Egillor kontzejua, Olloko Haranean, eta Asiain, Oltza Zendean, lotzen ditu 2,3 kilometroko luzera batekin, kontzejuko 120 biztanleei ahalbidetuz autobusaren zerbitzu publikoa eskuratzea Asiain herriaren bidez.
Era berean, Metauten eta Zuñiga udalerrietan hiri arteko bizikleta-azpiegiturako bide bat exekutatu da, horrela udalerri biak Vaso-Navarro Trenbidearen bide berdeko hogeita hamar trenbiderekin konektatzea ahalbidetuz.
Kenkari fiskalak eta bizikletak konpontzeko laguntzak
Nafarroako Gobernutik, gainera, bizikletaren erabilera bultzatu da % 35 arteko kenkari fiskalak tarteko, bizikleta elektrikoen erosketagatik. Eta laguntzen hiru deialdi burutu dira konponketarako eta mantentze-lanetarako, 250.000 euroko inbertsio batekin kontatuz eta horrela 5.000 bizikleta baino gehiago konponketa ahalbidetuz. Laguntza hauek “Ez utzi zure bizikleta, aktiba ezazu” komunikazio kanpainarekin osatu dira, garraio honen ohiko erabilera sustatzeko asmoz.
Halaber, Exekutiboak aurten erreminta berritzaile bat argitaratu du; honek lehen aldiz dakartza bizikleta erraien 700 kilometro, Nafarroan erabilgarri dauden bide eta ibilbideak; edota bizikleten aparkalekuen kokapenak edo seinaleztapenak, beste datuen artean. Txirrindularitza Mugimenduko Informazio Geografikoaren Sistema (SIG) honen helburu nagusiak dira de bizikleten mugikortasuna sustatu eta bizikleta-azpiegituren diseinua eta mantentze-lanak egitea.
Azkenik, 2022-2030 Nafarroaren Mugikortasun Aktiborako Zuzendaritza Plan bat (PDMAN) elaboratzen ari dira; honen arabera, 1.700 kilometrotik gorako bizikleta-azpiegiturako 31 bideren sare bat garatuko da, Foru Komunitatearen lurralderako irisgarritasunaren hobekuntza suposatuz, baita motorrik gabeko garraioen erabileran ere, bai eguneroko lekualdatzetan eta bai olgeta eta kirol alorretan, motordun ibilgailu partikularretatik aldaketa bat sustatze aldera. Era berean, bizikletaz eginiko mugikortasuna bultzatzen da, oinezkoa aliatu bezala hartuz, sinergiak eta elkarren arteko bizikidetza aprobetxatuz, premisa nagusi modura.
