Euskadiko 2030 Agenda Foroak (Trantsizio Sozialaren eta 2030 Agendaren Eragile Anitzeko Foroa) hirugarren osoko bilkura egin du gaur arratsaldean, Iñigo Urkullu lehendakaria buru zela, Euskalduna Jauregian, Bilbon. Foro horrek bideratzen du 2030 Agendaren gobernantza partekatua euskal erakundeen eta gizarte-eragileen artean.
Lehendakariaz gain, honako hauek ere organo horretako kideak dira: Eusko Jaurlaritzako sailburu guztiak; hiru foru-aldundiak; EUDEL eta hiriburuetako udalak; hiru euskal unibertsitateetako errektoreak; Euskadiko hirugarren sektoreko erakundeen ordezkaritza bat Sareen Sarearen bitartez; bai eta lankidetza publiko-pribatuko ordezkariak ere, Basque Center for Climate Change (BC3), Basque Research and Technology Alliance (BRTA) partzuergo zientifiko-teknologikoa edo ACLIMA Basque Environment Cluster direlakoen bitartez.
Foro horrek honako organo hauek ditu: Osoko Bilkura, Batzorde Iraunkorra eta bost lantalde: Gobernantza, Bultzatu 2050 Euskadiko Hiri Agenda, Eraldaketa Soziala, Eraldaketa Energetiko-klimatikoa eta Eraldaketa Ekonomiko-digitala. Guztiak eratu dira, behin baino gehiagotan bildu dira joan den azaroaren 9tik, eta beren lanei ekin diete.
Foroaren hirugarren osoko bilkura honetan, besteak beste, 2022an egindako jardueraren balantzea egin da, 2023ko Kudeaketa Plana prestatzeko eztabaidari hasiera eman zaio eta erakunde publikoen aurrekontuen prestaketan eta kudeaketan GJH ikuspegia txertatzeko proposamena aurkeztu da.
Bileraren amaieran, Iñigo Urkullu lehendakariak Euskadiko 2030 Agenda Foroaren Lehendakaritzaren hirugarren Adierazpena aurkeztu du. Oraingo honetan, Local 2030 Koalizioaren Idazkaritzaren egoitza iraunkor eta globala laster Euskadin irekitzeak izango duen esanahia eta garrantzia azpimarratu du.
Datorren urriaren 31n, egoitza horren irekiera sinbolikoa egingo da Bilbon, Amina Mohammed Nazio Batuen Erakundeko idazkariorde nagusia bertan dela. Local 2030 Idazkaritzaren misioa da planetako tokiko eta eskualdeko gobernuetan Garapen Jasangarrirako Helburuen garapena bultzatzea. Egoitza globala Euskadiko Artxibo Historikoaren eraikineko seigarren solairuan jarriko da.
Diagnostikoari dagokionez, Deklarazioak egiaztatzen du krisi, ziurgabetasun eta eraldaketa sistemikoen garaian gaudela. “. Gizateriaren erronka handien inguruan adostasunak lortzeko eta mantentzeko zailtasunak areagotzen ari dira. 2030 Agenda premia eta aukera da, proiekzio globaleko eta tokiko aplikazioko tresna, giza garapen iraunkorra eta inklusiboa sustatzeko”.
2030 Agendaren nukleoak: “Erronka globalak eta tokikoak dira pobreziaren eta klima-aldaketaren aurka egitea eta genero-berdintasunaren, hezkuntzaren, planeta zaintzearen, hazkunde ekonomiko inklusiboaren, hiri eta komunitate jasangarrien, justiziaren edo bakearen alde egitea. Batera egin behar diegu aurre pandemiaren eta Ukrainaren inbasioaren ondorioek premiazkoagoak egin dituzten erronka horiei”.
Adierazpenaren edukiak gogorarazten du 2019an Nazio Batuek Ekintzaren Hamarkadarako egindako deia egiaztapen bikoitz batetik sortu dela: Estatuko gobernuen 2030 Agendaren garapena ez da nahikoa izaten ari, eta Garapen Jasangarrirako Helburuei buruzko eskumen gehienak estatupeko gobernuetan daude.
Horrela — jarraitzen du adierazpenak —, 2030 Agendaren kokapenak gero eta garrantzi handiagoa hartzen du Nazio Batuentzat, eta Euskadiko Local 2030 Idazkaritzaren egoitzak orainaren eta etorkizunaren zentzu osoa du. “Estatu azpiko gobernuek — azpimarratu du Lehendakariak — zeregin garrantzitsua izan behar dute Agendaren gobernantza globalean, haien konpromisoa estrategikoa baita GJHen balantzea hobetzeko”.
Eusko Jaurlaritzaren helburua, egoitza hori bultzatzean, “Nazio Batuekin elkarlanean aritzea izan da, Local 2030 Idazkaritzak bere helburuak ahalik eta hobekien bete ditzan.
Horrekin batera, 2030 Agendak ordezkatzen dituen eraldaketa sozial, ekologiko eta ekonomikoei dagokienez, Euskadiren nazioarteko posizioa indartzea”.
“Euskadiko Local2030 Idazkaritzaren egoitzak berretsi egiten du euskal erakundeek Garapen Iraunkorrerako Helburuen lokalizazioarekin duten konpromisoa”, horixe da gaur aurkeztutako Adierazpenaren izenburua.
Mezu horretan sakonduz, Lehendakariak nabarmendu du Local2030 Idazkaritzaren egoitza Euskadin 2030 Agendaren arloan egindako ibilbidearen aitorpena dela; baina, funtsean, etorkizunerako konpromisoa dela, eta gaineratu du Local2030 Idazkaritzari ongi etorria emateko modurik onena Garapen Iraunkorrerako 17 Helburuekin dugun konpromisoa berrestea dela.
Ildo horretan, Iñigo Urkullu lehendakariak zehaztu nahi izan du zer konpromiso motari buruz ari den: “Bere lokalizazioarekin eta maila anitzeko eta eragile anitzeko gobernantzarekin konprometitzen gara. Zehaztasunaren metodologiaren aldeko konpromisoa hartzen dugu. 2030 Agendak hitzetatik ekintzetara igaro behar du. GJHekin bat egiteko edo trakzio-proiektuak bultzatzeko gure konpromisoak. Adierazle partekatuekin eta konparagarriekin jarraipen- eta ebaluazio-metodologiarekin eta GJH ikuspegia kontuan hartzen duten aurrekontuekin konpromisoak. 2030 Agendak ordezkatzen dituen balioen premia eta aukera zabaltzeko konpromisoak”.
“Giza-garapen solidarioa, iraunkorra, bidezkoa, demokratikoa eta erantzunkidea lortu nahi dugu eta horretarako lan egiten dugu. Hain zuzen ere, horregatik eta horretarako, 2030 Agendak dakarren interpelazio eraldatzaileari erantzun behar diogu. Hori da gure ongietorria eta hori da gure konpromisoa”, amaitu du.
