Eusko Jaurlaritzaren Ingurumen Jarduketarako Sozietate Publikoak, Ihobek, Euskadiko ekoberrikuntzari buruzko gida bat aurkeztu du Basque Circular Summiten. Berrogeita hamar bat enpresak bultzatutako 105 proiektu industrial biltzen ditu, lurraldeko lankidetza publiko-pribatuaren adibide arrakastatsuen bilduma. Hurrengo urteetan 130 milioi euroko fakturazio gehigarria aurreikusten dute, 22 negozio-lerro berri, ia 200 enplegu berri, urtean 228.000 tona berotegi-efektuko gas aurreztea eta isuri gabeko 300.000 tona hondakin baino gehiago aurreztea. Inbertitutako euro publiko bakoitzeko, urtean 21 euroko fakturazio gehigarria mobilizatu da sektore pribatuan.
Ekonomia zirkularra eta ekoberrikuntza beharrezko irtenbide gisa aurkezten dira lehiakortasun eta iraunkortasun handiagoa behar duen Europako testuinguru ekonomiko batean. Gero eta handiagoa da lehengaien kontsumoa murriztera eta produktuen iraunkortasuna handitzera bideratutako irtenbide berritzaileak bilatzeko beharra. Ekonomia zirkularra klima-aldaketa arintzeko zutabeetako bat da; izan ere, berotegi-efektuko gasen (BEG) emisioa % 40 baino gehiago murriztu daiteke ekodiseinuaren, produkzio-xahuketen murrizketaren edo altzairua, aluminioa, plastikoa edo zementua bezalako materialen birziklatzearen bidez.
Basque Circular Summiten gaurko jardundian azpimarratu den bezala, Euskadik lankidetza publiko-pribatuaren aldeko apustu sendoa egin du erronka horri aurre egiteko, adibide nabarmen askorekin. Horien artean, 2030eko Zientzia, Teknologia eta Berrikuntza Plana bat etorri da Euskadiko Ekonomia Zirkularraren Estrategiarekin, eta ekoberrikuntza eta ekonomia zirkularra ezarri ditu lehentasunezko eremu gisa.
Ehun bat erreferente ekoberritzaile
Gidan jasotako 105 proiektuak honako sektore hauei dagozkie: elikadura, automozioa, kontsumo-ondasunak, eraikuntza eta obrak, ekipo elektriko eta elektronikoak, makineria, metala, trenbideak, itsasokoa edo aeronautikoa bezalako garraiobideak eta sektore kimikoa. Argitalpen horretan jasotako soluzio zirkular berrien % 24 dagoeneko martxan daude edo merkatuan merkaturatzen dira.
Proiektu bakoitzak faktore eragile bat edo batzuk ditu, besteak beste, ekipoen ekodiseinua, berotegi-efektuko gasen murrizketa, negozio-eredu zirkularrak, ingurumen-posizionamendua eta gardentasuna, ekoizlearen erantzukizun zabaldua, erosketa publiko berdea, plastikoak, ekoizpen-teknika onenak, hondakinen isurketaren murrizketa, lehengaien kostuak eta hornidurak, eta kutsaduraren minimizazioa.
Emaitzak baliagarriak dira gertuko erreferente ekoberritzaileak sortzeko eta euskal ETEei soluzio zirkular arrakastatsuak transferitzeko. Horregatik, Arabako Errioxako ardogile nagusietako bat den Baigorri upategiaren kasuak partekatzen dira, beste batzuen artean. SOSTFEEDen buru da, eta proiektu horretan parte hartu dute Azti zentro teknologikoak eta MIBA nekazaritza-kooperatibak. Upategian ardoa egiteko azpiproduktu bakarra berrerabiltzean datza, hondakin gisa kudeatzen dena, mahats-arraspoia. Zuntz-balio handia du, eta proiektuak untxiak hazteko osagai funtzional gisa erabiltzen du.
Merkaturatutako soluzio bat izan duen beste proiektu bat ECOBRIDGE da, Viuda de Sainz eraikuntza-enpresa bizkaitarra buru duena. Bilboko metropoliaren hegoaldeko saihesbidearen eraikuntzaren testuinguruan, ikuspegi estrukturala erabat desberdina da zubien diseinuan ohikoa den ikuspegiarekin alderatuta: bere bizi-zikloaren amaiera hobetzeko ekozubi modular bat aurkezten du, ohiko eraiste-jarduketen aurrean. Modularizazioak aukera ematen du garbi desegiteko eta beste leku batean berrerabiltzeko, hondakinik sortu gabe.
Sariki enpresa gipuzkoarrak, metrologia ikuskapenerako soluzioen eta neurketa zerbitzuen hornitzaileak, RETROFIT bultzatu du. Proiektua koordenatu bidezko neurketa-makinen birmanufakturan datza. Industria-ekipoen eguneratze teknologikoa, batez ere metrologikoena, beharrezkoa da 4.0 industrian sartzeko eta enpresen lehiakortasuna hobetzeko. Sarikik edozein enpresa fabrikatzaileren ekipoak aztertzeko eta azken ikuskapen-beharretara egokitzeko (retrofit) gaitasuna garatu du, ekipo berria erosteko kostuaren zati baten truke.
Dokumentu hau ixtean, oraindik 50 proiektu baino gehiago daude martxan, eta horien emaitzen fitxak pixkanaka txertatuko dira, ondorengo deialdietako proiektuekin batera, dokumentu honen aldian-aldian eguneratutako bertsio berrietan.
Azken agurra Basque Circular Summit-ari
Basque Circular Summit 2022 gaur amaituko da. Biltzarrak 800 parte-hartzaile baino gehiago eta 350 enpresa inguru bildu ditu hiru egunez. Helburua izan da ekonomia zirkularrean eta ekodiseinuan azken berriak Euskadira hurbiltzea, Europako erreferente izaten jarrai dezan, euskal enpresak berehalako agertoki zirkularrago baterako prest egon daitezen.
Basque Circular Summit-ak argi utzi du ekonomia zirkularra paradigma-aldaketa dela, ez dago beste aukerarik. Erronka horri zehatzago heltzeko, kongresuak saio paraleloak eskaini dizkie sektore ezberdinei. Bertan, enpresek ingurumenaren hobekuntza lantzera bultzatzen ari diren arau- eta merkatu-jarraibide (bezeroek eskatzen dutena) berriak jorratu dira. 11 saio sektorialetan egiaztatu ahal izan denez, birziklatutako materialak erabiltzearen aldeko apustua egiten ari da, produktuen bizitza baliagarria handitzearen aldekoa, produkzio-prozesuetan eraginkortasun handiagoa izatearen aldekoa eta negozio-eredu zirkularren garapenaren aldekoa.
Bestalde, identifikatutako erronketako bat kontsumitzaileetan ardazten da. Biltzarrak azpimarratu du prozesuaren gakoetako bat dela produktu eta zerbitzuetan txertatzen ari diren ingurumen-hobekuntzez jabetzea, eta, horretarako, informazio argia eta zehatza behar dutela.
Basque Circular Summit honek ekonomia zirkularrak eskaintzen dituen hobekuntza-aukerak aprobetxatzeko enpresen arteko lankidetzaren garrantzia ere nabarmendu du, ezein erakundek ezin baitu bere kabuz trantsizio zirkularra bultzatu. Era berean, emaitzak neurtzeak etengabeko hobekuntzarako duen garrantzia azpimarratu da, eta digitalizazioa funtsezko alderdia dela ekonomia zirkularraren printzipioak balio-kate osoan aplikatzeko.
Ekonomia zirkularrak enpresa-lehiakortasuna eta lurralde-lehiakortasuna sustatzen ditu. Lurraldeko ekonomiaren eta berrikuntzaren norantz doan ikusteko ikuspegi integral batek industria-ehun espezializatu bat sustatzen du, gaitasunak hobetzen ditu, merkatu jasangarri berri horiekiko eskaria sortzen du, iraunkortasunari dagokionez onura argiak sortzen ditu eta elkarlaneko gobernantzan aurrera egiteko aukera garrantzitsua eskaintzen du.
Basque Circular Summitek balioa eman die euskal enpresak dagoeneko lortzen ari diren emaitza eta aurrerapen arrakastatsuei. Bai sektore publikoa, bai pribatua, epe ertain eta luzerako erronkekin atera dira kongresutik; besteak beste, honako hauek nabarmendu dituzte: erregulazioaren jarraipena, balio-kateen arteko hurbilketatik abiatutako garapen teknologikoak, fiskalitate berdeko tresnen inplementazioa, erosketa publiko berdearen garapena, inbertsiorako laguntzak zabaltzeko beharra eta lurraldean ekonomia zirkularreko azpiegiturak hedatzea, bereziki hondakinen kudeaketan.
Argitalpena: Ekoberrikuntza Euskadin.105 industria-proiektu irtenbide zirkular berrietarako
