Euskal enpresen jardueraren zati handi batek, gaur egun, irizpide iraunkorrak biltzen ditu, hala nola ekoberrikuntza, ekodiseinua edo ekonomia zirkularra. Sektore publikoarekin lankidetzan, Euskadik ehun industrial eta berritzaile erreferentea du, Green Deal edo Garapen Jasangarriko Helburuak bezalako helburu europarretarantz doana. Horien artean, proiektu ekoberritzaileen hainbat adibide daude, hala nola Talantia enpresak garatzen dituenak.
Talantiak 2018tik du egoitza soziala Bilbon, eta 2017an sortu zen ingurumen-teknologika gisa. Lurzoruen, lurpeko uren eta airearen kutsadura bezalako arazoetan oinarritutako konponbideak sustatzen ditu, batez ere industria-sektorean. Regina Rodríguez Talantiako bazkideak azaldu duenez, “sorrera-printzipio hori hasiera-hasieratik mantentzen da, ingurumen-ingeniaritzako eta -aholkularitzako proiektuak, non ohiko soluzio teknologikoak aplikatzen diren, eta teknologia berriak erabiltzen dituzten beste batzuk bateragarri eginez. Horiek garapen propiokoak izan daitezke (elkarlanean egin ohi dira), edo oraindik ohikoak ez diren edo gure merkatuetan ere ezagutzen ez diren teknologia frogatuak”.
Talantiak proiektu ekoberritzaileak bultzatzen ditu, hala nola ARIS eta ARIS II, kutsatutako lurzoruetan eta lurpeko uretan kutsadura eta saneamendua detektatzeko teknologia berritzaileak aplikatzera bideratuak. Ihobe Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Jarduketarako Sozietate Publikoak 105 euskal proiektu ekoberritzaileri buruz argitaratu berri duen gida batean sartu dira biak.
“ARIS lurpeko ingurunearen eta kutsaduraren ezaugarriak in situ detektatzeko teknologia azkarrak aplikatzera bideratu da batez ere. Teknologia horiek informazio ugari sortzen dute denbora errealean, eta zorupeko kutsaduraren mugaketa tridimentsionala ahalbidetzen dute. Horri esker, eragin horien saneamenduari modu eraginkorragoan ekin dakioke”, Rodríguezek azaldu duenez. Lurzoruaren kalitatea hobetzeko bigarren fasean sartzen da ARIS II proiektua, deskontaminazio-teknologiak aplikatzeko “benetan beharrezkoa denean, kutsatzaileak induskatu gabe eta zabortegian kudeatu gabe desagerraraziz. Horrek jarduketen eraginkortasun handiagoa dakar eta hondakinen sorrera minimizatzen du”.
Ihobek argitaratutako gidan jasotako biez gain, Talantiak SIDEPIn ere parte hartu du, industria-inguruneetako airearen kalitatea hobetzera bideratutako proiektu ekoberritzailean. “Etengabeko neurketa-sentsoreak integratzean datza, partikulak eraisteko sistema berritzaile bat automatikoki erabiltzen duen kontrolagailu batekin, baldin eta aurrez ezarritako mailak gainditzen badira”, Rodríguezek azaldu duenez.
Berrikuntzaren aldeko apustu zorrotza
Rodríguezen ustez, berrikuntza, balioa sortzen duen ezagutzan oinarritutako edozein aldaketa bezala ulertua, “ez da inoiz erraza”. “Hala ere, ikusten ari ginen ingurumen-ingeniaritzako eta -aholkularitzako soluzioen komoditizazioaren aurrean, uste genuen -eta hala jarraitzen dugu- ahalegin teknologiko esanguratsua egin behar zela gure bezeroei irtenbiderik onenak emateko eta agertoki horretan bereizteko”. Ahalegin horri gehitu behar zaio proiektu horiek, “dedikazioari eta finantzaketari dagokienez, proiektu operatiboenekin eta komertzialenekin bateragarri egitea, horiek baitira, azken batean, enpresaren funtzionamendu egokirako baliabideak sortzea ahalbidetzen dutenak”.
“Proiektu berritzaileenen ziurgabetasunak eta horiek gauzatzeko denborak zehaztutako estrategian fedea izatea eskatzen du, baita egunerokotasunean iraunkortasun handia izatea ere, norabideari eusteko”. Talantiak, merkatuaren errekonozimendua eta arrakasta lortzeko bidea hori dela sinetsita, proiektu gehiago ditu martxan. Rodríguezek, aipatutako ARIS eta SIDEPI horiez gain, adimen artifizialaren aplikazioarekin lotutako bat nabarmentzen du, lurpeko uren kutsadura-kasu konplexuak hobeto ulertzeko.
Akuiferoetan nitratoek eragindako kutsaduraren portaera modelizatzeko eta iragartzeko plataforma bat da, “emaitza bikainak dituena. Plataforma kutsadura horrekin eta lurraldearen ezaugarri hidrogeologikoekin eta erabilerekin zerikusia duten datu historiko ugariri aplikatzean oinarritzen da. Eta nitratoei aplikatu zaien moduan, datu historiko asko dituen beste edozein kutsatzaileren kasu konplexuak hobeto ulertzeko erabil daiteke”.
SPRI Taldea RIS 3 Euskadi estrategia abian jartzen duen eragileetako bat da, energiaren, fabrikazio aurreratuaren, bio-osasunaren eta nanozientziaren arloetan espezializazio adimenduna bultzatzeko.
