Beatriz Artolazabal Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburuak, gaur goizean, Vitoria-Gasteizen, muturreko kalteberatasun-egoeretan dauden pertsona eta familien oinarrizko beharrei premiazko arreta emateko programa berria aurkeztu du.
Hitzartuz programaren barruan, Eusko Jaurlaritzak, ekimen horretarako, 2.500.000 €-ko aurrekontu-partida du, guztira. Haren bidez aurreikusten du, sailburuak iragarri duenez, “10.000 pertsona ingururengana iristea EAEko hiru lurralde historikoetan; alegia, 2.500 familia ingururengana. Haiei funtsezko ondasun eta zerbitzuetara jotzeko aukera bermatu ahalko diegu”.
Kasu bakoitzaren inguruan egiten den banakako balioespenaren eta bizikidetza-unitatea eratzen duen kide kopuruaren arabera, zenbatekoak 150 € (kide bateko familia-unitateetarako) eta 300 € bitartekoak (4 kideko edo gehiagoko familia-unitateetarako) izango dira. Gehienez, 3 entrega egingo dira urtean, kalteberatasun larriko kasuetan izan ezik, behar bezala aztertuko baitira.
EAEko etxe kopuru handi batek gertakari globalaren ondoriozko eraginak, besteak beste, COVID-19aren pandemiaren edo Ukrainako gerra luzearen ondorioak, bizi dituen egungo une konplexu honetan, Eusko Jaurlaritzak hala jarraitzen du, esan du Artolazabalek, “inor atzean ez uzteko konpromisoarekin zintzo”. Energiaren kostua garestitu izanaren eta funtsezko artikulu eta zerbitzuen prezioa pixkanaka igotzen joatearen ondorioz, “oinarrizko premia batzuk eskuraezin bilaka daitezke pertsona eta familia kalteberenentzat edo bazterkeria-arriskuan daudenentzat», esan du.
Txanpon-txartela eta app-a
Euskadiko Gurutze Gorria, urtarrilaren 1etik aurrera, eta edozein lurralde-ordezkaritzatan, laguntza hauen eskaera, betebeharren berrikuspena eta tramitazioa koordinatzeaz arduratzen den erakundea da. Aitor Allende koordinatzaile autonomikoak azaldu duenez, eskatzaileen eskaerak identifikatu ondoren, “kasu bakoitzaren balorazioa egingo da eta aurkeztutako dokumentazioa aztertuko da, esku hartzeko plan pertsonalizatua diseinatu aurretik”.
Allendek zehaztu duenez, “laguntza hauen hartzaileak izango dira diru-sarrerak nuluak edo eskasak izateagatik beren beharrak betetzeko zailtasunak dituzten pertsonak edo familiak, jatorriaren arabera inolako bereizketarik egin gabe, baldin eta baldintzak betetzen badituzte; diru-sarrerarik ez duten familiek lehentasuna izango dute, eta beste egoera batzuk baloratuko dira, hala nola familia-kargak, karga ekonomikoak (zorrak, alokairuak…) eta salbuespenezko egoerak”.
Artolazabal sailburuak erantsi duenez, laguntza-programa berri horrek “arreta berezia jarriko du adingabeak edo egoera oso ahulean dauden pertsonak bizi diren etxeetan, eta ez du alde batera utziko emakumeek adin-talde guztietan eta adineko pertsonek jasaten duten pobrezia- eta bazterketa-arrisku handiagoa”.
Laguntza berriak funtsezko beharrak premiaz asetzera bideratuko dira, besteak beste, elikadura egokia edo higiene pertsonalerako produktuak eskuratzeko bide izatea. Hala, laguntza horiek bi bide konbinagarriren bidez banatuko dira. Alde batetik, txanpon-txartel batzuk banatuko dira, eta haiek Eroski, Mercadona eta Carrefour supermerkatuetan eta hurbileko saltoki txikietan erabili ahalko dira. Beste alde batetik, laguntzak, era berean, aplikazio mugikor baten bidez bideratuko dira; haren bitartez, hartzaileek eskuratu ahalko dituzte saltokiek egunean zehar saldu ez dituzten eta egoera bikainean dauden elikagaiak eta, hala, jatorrizko prezioaren gaineko % 70era arteko beherapena izan.
Txanpon-txartelak gaitu eta, batik bat, laguntzak Encantado de comerte app-aren bitartez –hartan, hartzaileak programatik kanpoko pertsonekin bizi dira– bideratzearen ondorioz ere, Beatriz Artolazabalek esan duenez, “edozein estigmatizazio-arrisku” saihesten da.
Laguntza-programak, sailburuak esan duenez, “arreta berezia jarriko du adingabeak edo muturreko kaltebera-egoeran eta bakarrik dauden pertsonak bizilagun dituzten etxeetan, baina ez du ahaztuko, bestalde, emakumeek adin-talde guztietan eta adinekoek jasan ohi dituzten pobrezia- eta bazterkeria-arrisku handia».
Ahanduntzea
Programa honek ikuspegi pedagogikoa ere badu, nahiz eta ekimen honen helburu nagusia pertsona eta familia kalteberenen oinarrizko beharrei premiazko erantzuna ematea eta baliabide egokienen bidez bideratuz, orientatuz eta koordinatuz erantzungo diren beste behar batzuk antzematea ere baden. Hala, xede du kontsumo-ohiturak hobetzea, ura edo energia kontsumitzeak dakarren gizarte- eta ingurumen-inpaktuaren inguruan kontzientziatzea, ingurumeneko ohitura onak geureganatzea edo elikadura- eta nutrizio-hezkuntza hobetzen laguntzea.
Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburuaren hitzetan, “helburua da hartzaileekin batera lan egitea premia biziko ondasun eta zerbitzuetara sarbidea izatea eragozten duten egoerak eraldatzeko, gaitasunak garatzeko eta, larrialdiko oinarrizko erantzunak eskaintzeko ez ezik, denboran iraun dezaketen irtenbideak lortzeko aukera ere ematen duten aldaketa sakonak bilatzeko.
Eusko Jaurlaritzak honako ezaugarri hauek dituen ereduaren aldeko apustua egiten du, Artolazabalek ondorioztatu duenez: “pertsonak edozein esku-hartzeren erdigunean jartzen ditu; hartzaileak haien aldaketa-prozesuaren buru izateko aukera izan dezaten sustatzen du eta, horretarako, haien autonomia bultzatu eta inklusiorako bidean behar diren laguntza, orientazioa, bitartekaritza eta laguntza ematen die”.
