Barakaldoko Udalak adierazpen instituzional bat onartu du gaur goizean, saharar herriari babesa adierazteko, Saharako Estatuaren (Saharako Errepublika Arabiar Demokratikoa) sorreraren 47. urteurrenean. Bozeramaileen batzordean ez da izan ez PSEko ez PPko ordezkaririk, eta aho batez onartu da adierazpen bat, Barakaldo Saharako Sahararen aldeko Barakaldo elkarteak (Barakaldo Saharekin) eskatuta Udalera iritsi zena. Bertan, Espainiako Gobernuari eskatu zaio Madrilgo akordioak erabat baliogabetzat jotzeko eta sahararrek autodeterminaziorako duten eskubide legitimoa defendatzeko behar diren ekimen politiko guztiak sustatzeko. Gainera, Fronte Polisarioak Espainian duen ordezkaritzari estatus diplomatikoa emateko eskatzen da, saharar herriaren ordezkari bakarra eta legitimoa den aldetik, NBEk horrela aitortuta. Era berean, SEAD aitortzeko eskatzen da.
47. ADIERAZPEN INSTITUZIONALA • RASD-AREN URTEURRENA
Egun batzuk barru, 2023ko otsailaren 27an, saharar herriak e! Saharako Estatuaren sorreraren 47. urteurrena (Saharako Errepublika Arabiar Demokratikoa – SEAD).
Mendebaldeko Sahara 47 urtez okupatu ondoren eta saharar herriaren borrokaren ondoren, egoera konpondu gabe dago oraindik, eta lurralde okupatuetan bizi diren biztanleek zein Tindufeko errefuxiatuen kanpamentuetan bizi direnek beren giza eskubideak urratzen dituzte, eta Marokoren okupazioaren pean edo babeslekuetan bizitzera behartzen dituzte.
Testuinguru horretan, Fronte Polisarioaren eta Marokoko Erresumaren arteko elkarrizketak desblokeatzeko Nazio Batuek emandako pausoak, Staffan de Mistura diplomatiko italiar-suediarra izendatu ondoren, 2021eko azaroaren 1ean, bere Mandatari Pertsonal berriak aurrerapausorik gabe jarraitzen du, Maroko oztopatzen ari delako; izan ere, Mistura jaunak 2022ko urtarrilean pira bat hasi zuen eskualdean, aldeen arteko bake-prozesua berpizteko asmoz, baina, beste behin ere, Marokok eragotzi egin du De Mistura jaunak ezin izatea bisitatu Marokoko Erresumak okupatutako Lurralde Ez-autonomoa, zeina erabat blokeatuta baitago 2015etik edozein ikuskaritza independentetan, baita NBEko Giza Eskubideetarako Goi Komisarioaren Bulegoan ere.
Jakina da Mendebaldeko Saharako lurralde okupatuetan oraindik ez dela MINURSOren (Mendebaldeko Saharako Erreferendumerako Nazio Batuen Misioa) ardura sahararren giza eskubideak zaintzea. Gainera, su-eten akordioaren amaieraren aurrean, 2020ko azaroaren 13an, sahararrek Marokoren okupaziopean bizi duten egoera oso kezkagarria da gogortzen ari direlako.
Okupatutako Mendebaldeko Saharan giza eskubideen urraketak ez du etenik izan 1975etik, baina su-etena hautsi ondoren, Marokoko okupazio-indarrek presentzia militarra eta paramilitarra areagotu dute, sahararren oinarrizko eskubideen urraketak areagotuz, eta, ondorioz, haien egoera izugarri okertu da. Etxebizitzetan amore ematen dute eta herritarrak atxilotu, mehatxatu, atxilotu eta torturatu egiten dituzte. Auzo osoak benetako postu bihurtu dira Marokoko indarren etengabeko zaintzapean, eta haien helburu nagusia giza eskubideen defendatzaileak eta defendatzaileak eta okupazio-indarren aurkako disidentzia-ahotsak dira, Sultana Jaya aktibistaren eta bere familiaren kasuan nabarmentzen den bezala. Azken horiek indarkeriaren eta bortxaketaren biktimak dira, beren herriak autodeterminaziorako eta independentziarako dituen eskubide legitimoak defendatzeagatik, Nazio Batuek aitortuak.
Gurutze Gorriaren Nazioarteko Batzordeak ez du inolako interesik agertu Marokoko segurtasun-zerbitzuetako kide askok Bojador okupatuko Sultana Joyaren familiari egindako etengabeko jazarpenarekiko, gau eta egun.
Arriskuan dagoen pertsonari ez laguntzea delitutzat jotzen dute nazioarteko erregelamendu gehienek, indar okupatzaile batek bere baliabide naturalak espoliatzea bezala.
Europar Batasunak eta Marokok arrantzaren arloan lortutako akordioari dagokionez, Europako Justizia Auzitegiaren epaiak honako hau adierazi zuen: «Marokoko Erresumak Mendebaldeko Sahararen gainean duen subiranotasuna ez du onartzen ez Europar Batasunak, ez estatu kideek, ezta, oro har, NBEk ere». Hala ere, eta epai horren aurka eginez, 2019ko otsailaren 13an Europako Parlamentuak Marokoko Erresumaren eta Batasunaren arteko akordio negoziatua onartu zuen.
Europakoa, legez kanpo okupatutako Mendebaldeko Saharako lurraldea barne hartzen duen akordioa.
Eskualdeko eskala militar berriaren ondoren, eta F. Polisarioaren XVI. Kongresuaren ondoren (bertako herriak Marokoren okupazioaren aurkako erresistentzia areagotzea eskatu du), oso une konplexua dugu, EBrentzat estrategikoa den eskualde baten egonkortasuna arriskuan jartzen duena eta Saharako Herriaren eta Fronte Polisarioaren pazientzia ahuldu eta gauzatutako gertakarien politika inposatu nahi duena, Europar Batasuneko Justizia Auzitegiaren epaiaren aurka doana.
EBko Auzitegi Orokorrak Fronte Polisarioa/EBko Kontseilua auzietan emandako epaiek (2021eko irailaren 29a) baliogabetu egin zuten EB-Marruecos akordio ekonomikoak Mendebaldeko Saharara hedatzea.
Era berean, erakundeen hainbat misioren lana oso beharrezkoa da oraindik ere, lurralde okupatuetan sahararren adierazpen, bilera, elkartze eta manifestazio eskubideen urraketa larriak eta Nazio Batuen ebazpenak betetzeko eta giza eskubideekiko errespetua egiaztatzeko.
Horregatik guztiagatik:
BERRESTEN DUGU Fronte Polisarioa Saharar Herriaren ordezkari legitimo eta bakarra dela, NBEk eta nazioarteak horrela aitortuta.
SALATUAK, berriz ere, Marokok Mendebaldeko Saharan duen presentzia legez kanpokoa dela eta ezin duela Saharako herriak autodeterminaziorako eta independentziarako duen eskubideari kalte egiten dion ondorio juridiko edo politikorik izan.
EGIAZTATZEN DUGU Mendebaldeko Sahara Lurralde Ez Autonomoa dela, Nazioarteko Zuzenbidearen menpekoa, eta ez dela inoiz Marokoko Erresumakoa izan. Hori dela eta, Mendebaldeko Sahararen legez kanpoko okupazioa bertan behera uzteko eta Saharako Herriak autodeterminaziorako duen eskubidea gauzatzea ahalbidetzeko eskatzen dizugu.
ERREFERENTZIATZAT JOTZEN DUGU Auzitegi Nazionaleko Zigor Arloko Salaren Osoko Bilkuraren Autoa, Espainiari buruz Mendebaldeko Sohararen «Potentzia Administratzailea» gisa hartzen dena.
EXIJITZEN diogu Marokoko Erresumari saharar preso politikoak eta kontzientzia-presoak berehala aska ditzala eta kontrolatzen dituen espetxeetan giza eskubideen urraketak eten ditzatela, presoen osotasun fisiko eta psikikoa bermatuz. Era berean, haien familiekiko elkartasuna helarazten dugu.
Marokoko Gobernuak bere itsas eremua Mendebaldeko Saharari zuzenean eragiten dioten uretan ezartzeko hartutako aldebakarreko erabakia erabat arbuiatzen dugu, Marokok onartu duen NBEren Itsasoko Eskubideei buruzko Konbentzioan adierazitakoa urratuz.
SALATZEN DUGU baliabide naturalen espoliazioa, Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak Mendebaldeko Saharan Marokoko Gobernuak emandako epaiak gorabehera, eta zonaldean jarduten duten enpresei nazioarteko zuzenbidea eta sahararren eskubideak errespetatzeko eskatzen diegu, interesdunei (enpresei eta herrialdeei) Saharako ordezkari legitimoarekin negoziazioak hasteko eskatuz. Saharar herria, Fronte POLISARIOA.
SALATZEN dugu Espainiako Gobernuko presidenteak Mendebaldeko Sahararekiko izan duen joera, Marokoren autonomia-proposamena defendatzean; izan ere, argi dago Espainiak amaitu gabeko deskolonizazio-arazo bat dela, lurraldearen potentzia administratzailea izaten jarraitzen baitu.
Egoera horren aurrean, bi jarrera posible baino ez daude: alde batetik, anbiguotasunik gabe laguntzea Nazio Batuen eta Afrikako Batasunaren prozesu politikoei, konponbide politiko, bidezko eta behin betikoa lortzeko. Edo, beste alde batetik, Nazioarteko Zuzenbidearen inposizioei entzungor egitea eta Espainiaren interesak Marokoko Erresumak Nazioarteko Zuzenbidearen, Saharar herriaren Autodeterminaziorako Eskubidearen eta interes geoestrategiko eta ekonomikoen aurka dituen gurari apetatsuen mende jartzen jarraitzea; nahiz eta ez liratekeen bateraezinak izan behar, baizik eta horiek uztartzea gaur egungo nazioarteko sistema multilateraleko edozein herrialdek lortu beharko lukeenaren mende egon.
Otsailaren 2an eta 3an Roboten egindako RAN goi-bileran, Espainiako Gobernuko presidenteak autonomiaren aldeko eta saharar herriaren zuzenbidearen aurkako jarrera berretsi zuen, eta Afrika iparraldeko ezegonkortasunean eta segurtasunik ezan sakondu besterik ez du egin, bere jarrerarekin Mendebaldeko Sahararen deskolonizazioa oztopatuz.
USTE DUGU estatu saharar aske eta independente bat dela irtenbidea, besteak beste, estatu hori badela onartzeak berekin ekarriko duelako Marokorekiko harremanak xantaiaren eta ustelkeriaren mende ez jartzea.
ESKATZEN DIOGU Nazio Batuei Mendebaldeko Saharako gatazkaren konponbide bidezko eta behin betikoa sustatzeko, eta konponbide hori gauzatzeko, Saharako herriaren autodeterminazio-eskubidea gauzatu behar da, erreferenduma eginez. Eta NBEren Genevako Giza Eskubideen Kontseiluari eskatzen diogu Mendebaldeko Sahararako Giza Eskubideen kontalari bat izenda dezala.
BERRIRO ESKATZEN DUGU, Mendebaldeko Saharan bizi den egoera larria ikusita, MINURSOk bere funtzioak zabal ditzala. Horregatik, ESKATZEN DIOGU Nazio Batuei misioari ahalmena eman diezaiola Marokok okupatutako lurraldeetan sahararren giza eskubideak zaintzeko eta babesteko.
EXIJITZEN diogu Europar Batasunari Marokoko Erresumarekiko Lehentasunezko Akordioan ezarritako giza eskubideak errespetatzeko klausula eraginkorra izan dadila.
EUSKAL ERAKUNDE PUBLIKOEI ESKATZEN DIEGU jarrai dezatela Tindufeko kanpamentuetako errefuxiatuei eta lurralde okupatuetako biztanle sahararrei laguntza solidarioa eta humanitarioa ematen.
Espainiako Estatuak Mendebaldeko Saharako egoerarekin duen erantzukizun legal eta politikoaz jabetuta, dei egiten diogu Espainiako Gobernuari:
- ADIERAZ ITZAZU OFIZIALKI Madrilgo Akordioak erabat deusezak direla, eta, adierazpen horrekin bat etorriz, susta itzazu saharar herriak autodeterminaziorako duen eskubide legitimoa defendatzeko behar diren ekimen politiko guztiak.
Espainiako Estatuak ofizialki onartzen du Madrilgo Akordioak, 1975eko azaroaren 14an sinatuak, ez zuela transferitu lurraldearen gaineko subiranotasuna, eta ez ziola sinatzaileetako inori eman potentzia administratzailearen izaera. Espainiak, bere kabuz, ezin du baldintza hori bere kabuz transferitu, eta, beraz, ez dio eragiten Mendebaldeko Sahara deskolonizatzeko zain dagoen lurralde ez-autonomo gisa duen nazioarteko izaerari. - EMAN diezaiola estatus diplomatikoa Fronte Polisarioak Espainian duen Ordezkaritzari, saharar herriaren ordezkari bakar eta legitimo gisa, NBEk horrela aitortuta. Era berean, SEADa aitortzeko eskubidea.
GURE ESKER ONA ADIERAZTEN DIEGU saharar herriarekiko adiskidetasunaren alde egunez egun lan egiten duten elkarteei eta elkartasun- eta gizarte-kolektiboei, haien helburu bakarra saharar herriaren anaiarentzat etorkizun aske bat lortzea baita.
