Mikel Sanz, Ramón y Cajal ikertzailea eta Ikerbasque Fellow, buru dituen Euskal Herriko Unibertsitateko talde batek ia 700.000 €jaso ditu OpenSuperQPlus proiektu europarraren osagai teoriko erabakigarri batzuk garatzeko, 1.000 qubit-eko konputagailu bat garatzeko. Horrela, funtsezko proba multzo bat diseinatuko dute bi prozesadore kuantikoren errendimendua alderatzeko, hardwarean egindako aurrerapenaren neurri objektibo bat proportzionalki ahalbidetzeko.
Halaber, algoritmo kuantikoen balizko abantailen mugak ezartzeko teknikak diseinatuko dituzte, egungo ordenagailu kuantiko zaratatsuetan exekutatzen direnean. Eta, Xi Chen taldearekin lankidetzan (UPV/EHUko Ramón y Cajal ikertzailea bera ere bai), konputagailu kuantikoak azeleratzeko aplikazio eta teknika berriak diseinatu eta azeleratuko dituzte makina kuantikoen logistikan, optimizazioan eta ikasketa automatikoan. Gainera, UPV/EHUk ikerketa-lerro bat ere aztertuko du, adimen artifizialaren bidez diseinatutako zarataren aurrean supereroale sendoen prozesadore kuantikoen belaunaldi berri bat diseinatzeko, teknologiaren eskalagarritasuna hobetzeko.
“Horrek UPV/EHU kokatzen du, proiektuaren Europako hegoaldeko bazkide bakarra, Europako eta, beraz, munduko erakunde garrantzitsuenen artean, konputazio kuantikoaren eta, oro har, teknologia kuantikoen esparruan”, MIkel Sanzek azaldu duenez, EHU Quantum Center sortu berriko kidea ere badena, hain zuzen. Halaber, UPV/EHU Tecnalia eta BCAMekin elkartuko da euskal ekosistema kuantikoan, osagai horietako batzuk garatzeko.
Helburua: Europan egindako ordenagailu kuantiko moldakorra
OpenSuperQPlus proiektu honek aurrera jarraitzen du eta aurreko OpenSuperQ delakoa indartzen du, non UPV/EHUk ere parte hartu zuen, eta aurretiko talde gehienari bazkide berriekin gehitzen dio, Holanda, Frantzia, Finlandia, Alemania, Hungaria eta Suediako ekimen nazionalen funtsezko bazkideak, konputazio kuantikoko enpresa berriak eta arloan giltzarri diren beste jokalari asko barne. Proiektuan 10 herrialdetako 28 bazkidek hartzen dute parte, eta Forschungszentrum Jülichek koordinatzen du. Euskal Herriko Unibertsitatea (UPV/EHU) da bazkide teoriko nagusietako bat.
Proiektuaren lantaldeak zazpi urteko agenda anbiziotsua aurkeztu du, eta, azkenean, 1000 qubiteko konputazio kuantikoko sistema europar batera eramango du. Partzuergoa OpenSuperQPlus 100 izeneko 3,5 urteko lehen etapa abian jartzen ari da. Etapa horren helburua da hardwarea eta softwarea ebaluatzeko hainbat sistema garatzea. Sistema horietan, UPV/EHUk funtsezko partaidetza du, eta erabiltzaileari zuzendutako 100 qubiteko prozesadore bat garatzea, lehen aplikazio kuantikoak ezartzeko. Bigarren etapari dagokionez, 1.000 qubiteko konputazio kuantikoko sistemarako beharrezkoak diren osagai kritikoak eta erabaki teknologikoak aztertuko dira.
OpenSuperQPlus (Open Superconducting Quantum Computers) Europar Batasunak finantzatzen du, 20 milioi euroko dirulaguntza espezifiko batekin, Horizon Europe esparru-programaren barruan. Aurrekontu horrek sinergiak ezartzen ditu tokiko eta nazioko ekimenekin, hala nola Euskadin sortu berri denarekin. “Europako funtsezko adituak biltzen ari gara, sektore publikoan zein pribatuan, konputazio kuantikoko sistema baten osagai guztiak esparru bateratu batean garatzeko. Ordenagailu kuantikoen akatsak gainditzeko eta eskalatzeko erronka teknologikoak Europako ekosistema kuantiko garrantzitsuaren esku guztiak behar ditu”, dio Forschungszeko Frank Wilhelm-Mauch koordinatzaileak.
