» Jardunaldi hau Lanirina proiektuaren barruan kokatzen da, lurralde honetako zereal ekologikoaren laborantzaren balio-kate osoa barne hartzeko, ekoizleetatik hasi eta azken kontsumitzaileetaraino.
» Zehazki, balio handiko irin ekologikoa sortuko da, eta lehengai horretatik abiatuta egindako produktuak garatuko dira, hala nola ogia, opilak edo pizza-masa osasungarriagoak.
Pixkanaka labore ekologikoak sartzea eta landare-osasunerako produktuen erabilera murriztea dira lurzoruaren kalitatea hobetzen laguntzen duten neurrietako batzuk, lurzoruaren emankortasuna eta iraunkortasuna bermatuz.
Gainera, gero eta gehiago dira elikagai osasungarriagoak eskatzen dituzten kontsumitzaileak, etorkizuneko belaunaldienak arriskuan jarri gabe haien beharrak asetzen dituztenak. Horretarako, nekazaritza-sektoreak ahalegina egin behar du itxaropen horiek betetzen dituzten labore organikoetarantz trantsizioa egiteko.
Lehen sektoretik labore ekologikoak ezartzeko trantsizioan aurrera egiteko, NEIKER zentro teknologikoak, Basque Research and Technology Alliance (BRTA) erakundeko kideak, Lautada Landa Garapeneko Elkartea (ADR) buru duen Lanirina proiektuan parte hartzen du. Helburua? Arabako Lautadako zereal ekologikoaren laborantzaren balio-katearen kate-maila guztiak konektatzea: ekoizleetatik hasi eta kontsumitzaileenganaino, bitartekaririk behar izan gabe.
Zehazki, lehengai hori balio erantsiko irin ekologiko bihurtzea da ekimenaren helburua, kalitate handiagokoa, azken kontsumitzaileei zuzenean eskaintzeko irin formatuan edo irinarekin egindako produktu ekologikoetan, hala nola ogia, opilak edo pizzak. Horrela, helburu bikoitza lortzen da: lurren osasuna zaintzea eta ekoizleen eta azken erosleen arteko loturak sustatzea, bitartekorik ez dagoelako.
Prestakuntza laborantza ekologikoan
Ekimen horren baitan, NEIKERek eta ADR Lautadak, zentro teknologikoak Arkautin (Araba) duen egoitzan antolatu zuten atzo eguerdian eztabaida-jardunaldia, Arabako Lautadako zereal ekologikoaren kalitatea izanik bere ardatza.
Balio-kate horren arduradunen arteko topaketa bat izan zen, hala nola, lantegien eta okintzaren sektoreko profesionalen artekoa, eta katebegi bakoitzean egiten dituzten ekarpenak ezagutzeko balio izan zuen, baita garien kalitatea balioesteko eta haien laborantza sustatzeko ere.
Lanirinaren barruan, hainbat lan egiten dira, landa-lanetik hasi eta azken kontsumora arte. Horrela, beste ekintza batzuen artean, nekazaritzako profesionalei aholkularitza eta prestakuntza eskaintzen zaie labore ekologikoetara igarotzeko bidean gidatzeko. Prestakuntza-ekintza horiek gariaren garbiketaz eta ehotzeaz arduratzen diren langileentzat ere gomendatzen dira, zerealari balio handiagoa emateko gai izan daitezen.
Era berean, saltoki txikiek, artisau-lantegiek eta azken kontsumitzaileek ere garrantzi handia dute ekimenean. Haren balioespenek eta iritziek produktuaren onarpen-maila neurtzeko eta merkatu-aukera berriak sortzeko balio dute.
“Arabako Lautadako zereal ekologikorako balio-kate berri hau martxan jarrita, negozio-eredu berri bat sortu nahi dugu, non nekazariak gaiaren tratamenduaren jardueraren beste katebegi batzuekin lankidetzan arituko diren, eta, gainera, eskualdean jarduera ekonomiko berriak bultzatuko diren”, azaldu du Arantza Arrienek, ADR Lautadako Landa Garapeneko teknikariak.
Proiektuaren barruan, NEIKER arduratzen da nekazaritza ekologikoan errendimendu onena eskaintzen duten zereal-barietateen hautaketari buruzko ezagutzak transferitzeaz, zerealen kalitatea ziurtatzeko jarraibideak proposatzeaz edo zereal-mota horietarako maneiurik egokienak azaltzeaz. “Askotan, okindegiko profesionalak harritu egiten dira zereal ekologikoen ezaugarriak ezagutzean. Beren gaitasunei eta aukerei buruzko prestakuntza jasotzen dutenean, horrelako produktuak beren eskaintzan sartzen dituzte. Horren ondorioz, irin ekologiko gehiago eskatzen dute eta balio-kateko beste eragile batzuek, hala nola nekazariek, laboreak dibertsifikatzea erabakitzen dute, mota horretako zerealak landatuz”, gehitu du Roberto Ruiz de Arcaute NEIKERko Landare Ekoizpen eta Babes Saileko ikertzaileak.
Etorkizuneko nekazaritzaren garapenerantz
Jarduera horien bidez, ekimenak Euskadiko lehen sektorearen eta landa-ingurunearen erronka nagusiei aurre egin nahi die, nekazaritza modernoagoa eta etorkizunekoa lortuko duen eraldaketa gauzatu ahal izateko.
Horrela, Lanirina proiektuko partaideek beren gain hartzen dute zereal ekologikoaren laborantzaren bidez paisaia naturala kontserbatzeko erantzukizuna, lurrari propietate onuragarriak transferitzen dizkiona, bere emankortasuna mantenduz eta balio-kate horri lotutako jarduera-aukera berriak sortuz.
Ildo horretan, ekimenaren helburua nekazariak ingurumenaren eta kontsumitzaileen behar berriez kontzientziatzea da, eta zereal ekologikoaren laborantzan parte hartzera animatzen ditu. Aldi berean, azken lantegi eta kontsumitzaileak baliozkotuz sortutako irinetik sortutako produktu ekologikoak baliozkotzen ditu.
Lanirinak nekazaritza-sektoreari laguntzen dio laborantza ekologikorako trantsizioa egiteko, eta bat egiten du Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapen, Iraunkortasun eta Ingurumen Sailak 2014tik bultzatzen duen Ekoizpen Ekologikoa Sustatzeko Planarekin (FOPE), ekoizpen ekologikoa handitzeko eta horri lotutako eraldaketa- eta merkaturatze-katea garatzeko.
Atzoko jardunaldiak sektoreak Europar Batasuneko ‘Baserritik mahaira’ estrategiara egokitzeko duen beharrari erantzuten dio. Helburua nekazaritza ekologikoa sustatzea da, ingurumena errespetatzen duen praktika gisa, eta 2030ean EBko nekazaritza-lurren % 25 labore mota horretan aritzea bilatzen du.
NEIKERi buruz
NEIKER, Basque Research & Technology Alliance (BRTA) erakundeko kidea, nekazaritzako elikagaien eta basogintzaren sektoreetarako soluzio berritzaileak sortzen dituen zentro teknologikoa da. NEIKERen lan-ildo nagusiak dira sektorearen barruan 4.0 nekazaritza bultzatzea, ustiategien jasangarritasuna eta lehiakortasuna garatzea, larrialdi klimatikoak nekazaritzan eta abeltzaintzan dituen ondorioak arintzeko alternatibak bilatzea eta bioekonomia sustatzea.
Eta, hori guztia, One Health ikuspegia integratuz, hots, animalien, ingurumenaren eta pertsonen osasunaren arteko erlazioa zeharka jorratuz. Gainera, Eusko Jaurlaritzaren Ekonomiaren Garapen, Jasangarritasun eta Ingurumen Sailaren mendeko erakundea izaki, NEIKERen jarduera Euskadiko nekazaritza-, abeltzaintza- eta basogintza-sektorea sustatu, garatu eta kudeatzeko Eusko Jaurlaritzak diseinatzen dituen estrategiei erantzutera eta babestera orientatuta dago.
