MAPFRE Fundazioko Ageingnomics Ikerketa Zentroak, Patrocina Un Deportista Fundazioarekin eta Extremadurako Unibertsitateko ACAFYDE ikerketa-taldearekin elkarlanean, helduen kolektiboan jarduera fisikoa eta zahartze aktiboa sustatzeko gida bat egin du.
Egileen helburu nagusia ariketa fisikoak praktikatzen dutenen osasunerako eta gizarte-ongizaterako dituen onurei buruzko informazioa ematea da, gehiago eta hobeto bizitzeko bizi-ohitura osasungarriak sustatuz.
Premisa hori bereziki garrantzitsua da gizarte garatuen egungo testuinguru soziodemografikoan; izan ere, bizi-itxaropena handitu egin da, eta horrek, jaiotza-tasen beherakadarekin batera, biztanleriaren zahartze nabarmena eragiten du. Testuinguru horretan, bizitako urteen igoerari lotutako bizi-kalitatea ezagutzearen garrantzia areagotzen da, edo, beste modu batera esanda, adineko pertsona batek bizitako urteetatik zenbat gozatzen diren ongizate-egoera oso batekin.
Horretarako, osasun oneko bizi-itxaropenaren indizean oinarrituta (Estatistikako Institutu Nazionalak (EIN) erabiltzen du adierazle hori pertsona batek osasun onarekin, hau da, muga funtzionalik gabe edo bizi-kalitatea murrizten duten gaixotasunik gabe, bizi diren urteen batez bestekoa kalkulatzeko), egileek adierazten dute 2019an osasun ona 69 urtetik aurrera murriztu zela gizonen kasuan eta 70 urtetik aurrera emakumeen kasuan.
Kontuan hartuta jaiotzako bizi-itxaropena 83 urte baino gehiagokoa dela Espainian, esan daiteke bizitzako azken urteetan ez dela osasun onaz gozatzen. Zirkunstantzia horrek gehiago eragiten die emakumeei, gizonek baino bizi-itxaropen handiagoa baitute, eta, horren ondorioz, urte gehiago bizi dira osasun onik gabe.
Joera horri buelta emateko, bizi-ohitura osasungarriak hartu behar dira, zahartze aktiboa bermatzeko eta bizi-itxaropena osasun onarekin handitzeko. Eta puntu horretan hartzen du garrantzi berezia ariketa fisikoa egiteak Azterlan ugarik adierazten dutenez, ariketa fisikoa egitea aldizka barne hartzen duen bizimodu osasungarria hartzeak bizi-kalitatea eta gizarte-ongizate maila hobetzen laguntzen du, eta, aldi berean, autonomia pertsonalari eusten laguntzen du.
Funtzionaltasun fisikoa hobetzeaz gain, kirola egiteak onura asko dakartza maila kognitiboan. Gidan jasotzen denez, ariketaren, jarduera fisikoaren eta kirolaren ondoriozko hobekuntza kognitibo horiek gogobetetze pertsonala, soziala eta bizitzarekiko gogobetetzea areagotzen dute. Gainera, autonomiari eusteak ere eragina du osasun mentalean; izan ere, independentzia ona edukitzeak arazo kognitiboak prebenitzen ditu, zailtasun arruntak erraz konpontzeko ezintasunetik eratorriak.
Era berean, ariketa fisikoak onura handiak dakartza maila kardiobaskularrean (tentsio arteriala hobetzea, erresistentzia kardiakoa hobetzea, oxigenazioa hobetzea, etab.); hezur eta muskulu-mailan (muskulu-masa handitzea, kaltzio-mailak handitzea, oreka hobetzea – erortzeko eta hausturak izateko arriskua murriztea–); maila metabolikoan (glukosa-mailen kontrola hobetzea, kontsumitutako kaloriak handitzea eta gorputzeko gantz-mailak murriztea, etab.); maila psikosozialean (autoestimua hobetzea, estres- eta antsietate-mailak murriztea eta gizartearen parte-hartzea areagotzea); eta kognitiboan (besteak beste, memoria- eta arreta-mailak hobetzea).
Badirudi Espainiako biztanleriak pixkanaka hartzen duela kontuan ariketa fisikoaren garrantzia; izan ere, Kultura eta Kirol Ministerioaren Kirol Ohiturei buruzko Inkestak jasotzen duen bezala, 55 urtetik gorako Espainiako biztanleriaren kirol-ohiturek erakusten dutenez, 2020an, inkestatuen % 60 inguruk adierazi zuten egunero gutxienez hamar minutu ibiltzen direla oinez ( % 59,6); eta adin horretako inkestatutako gehienek adierazi zuten kirola egiten dutela edo oinez (astero) ibiltzen direla ( % 81,1).
Ildo horretan, nazioarteko erakundeek, hala nola Osasunaren Mundu Erakundeak (OME), jarduera fisikoa egitea eta sedentarismoa murriztea sustatzeko, 65 urtetik gorakoentzat gomendatutako hainbat jarduera proposatzen ditu, besteak beste, ibiltzea, bizikletaz ibiltzea, uretako jarduerak eta kirol-jarduerak (saskibaloia, futbola, golfa, tenisa, etab.), dantzatzea eta jarduera fisikoko programa komunitarioetan parte hartzea.
Azkenik, gidak jarduera fisikoa sustatzeko eta sedentarismoa murrizteko gomendio eta estrategia batzuk eskaintzen ditu
Gida kontsultatu nahi izanez gero, ondorerengo esteka sakatu: Bizitza aktiboa, bizitza-luzera osasuntsua. Kirolari eta zahartze aktiboari buruzko gida (Ageingnomics Ikerketa Zentroa, 2022).
