Osalanen Laneko Segurtasun eta Osasunari buruzko Nazioarteko V. Kongresua egin berri dugu. Artikulu honetan, Kongresura bertara hurbildu nahi dugu genero-ikuspegitik. Hona hemen zenbait datu eta entzun genituen hausnarketetako batzuk:
Kongresua zifretan, genero-ikuspegiarekin
Ohorezko batzordea: 3 emakume – 3 gizon (% 50 emakumeak)
Batzorde zientifikoa: 8 emakume – 10 gizon (% 44 emakumeak)
Moderatzaileak: 18 emakume/14 gizon (% 56 emakumeak)
Hizlariak: 57 emakume – 77 gizon (% 43 emakumeak)
Bertaratuak: 324 emakume – 362 gizon (% 47 emakumeak)
Komunikazioak: 7 emakumeek aurkeztuta- gizon 1ek (% 88)
Posterrak: 21 emakumeek aurkeztuak eta 14 gizonek aurkeztuak. (% 60)
Komunikazioen eta posterren saria: emakume 1 – gizon 1 (% 50)
Komunikazioetarako eta posterretarako akzesitak: 3 emakume – gizon 1 (% 75 emakumeak)
Kongresua generoari buruzko eduki espezifikoetan
Inugurazio hitzaldia: Ergonomia eta generoa
32 mahai: generoari buruzko berariazko mahai bat eta 4 berariazko ponentzia (% 16k genero-eduki espezifikoak dituzten mahaiak)
134 hitzaldi: 8 genero-ikuspegiari buruzkoak (eta askoz gehiago, arlo bakoitzean generoak duen inplikazioari buruzko hausnarketekin) (% 6)
8 Komunikazio: 0 generoari buruzkoak (% 0)
35 Poster: generoko 2 espezifiko (% 6)
2 komunikazio sari eta poster: genero-poster espezifiko 1 (% 50)
4 Komunikazio eta poster: generoko eduki espezifikoa ( % 0)
Kongresua genero-begirada duten esaldietan
“Genero-ikuspegia aplikatu behar da, gizonei zein emakumeei laneko segurtasunean eta osasunean ahalik eta babes handiena bermatzeko” (Idoia Mendia, lehendakariordea, Euskadi)
“Genero-ikuspegia 2021-2026 Laneko Segurtasun eta Osasunerako Euskal Estrategiaren printzipio inspiratzailea da” (Lourdes Iscar, Osalan, Euskadi).
“Baliteke LAPeko sexuaren eta generoaren arteko aldeak handiak edo absolutuak ez izatea, baina garrantzitsuak dira osasunerako”
“Genero-segregazioak ondorioak ditu gizonen osasunean (lan-istripu eta gaixotasun profesional gehiago, oro har, toxikoekiko eta zaratarekiko esposizio handia) eta emakumeen osasunean (istripu gehiago lan ez-tradizionaletan, toxiko batzuekiko esposizioan, muskulu eskeletikoen nahasmenduetan eta arrisku psikosozial askotan, besteak beste, sexu-jazarpenean)”.
“Emakumeen arriskuak ikusezinak dira oraindik, ez dira ikertzen, ez da prebentzio-neurririk hartzen, ikusezintasuna indartzen da. Gurpil zoroa iraunarazi egiten da”.
“Genero-ikuspegidun prebentzioak langileei behatzea eta entzutea eskatzen du, batzuen eta besteen laneko arriskuak ezagutzea, sexismoaren aurka borrokatzea eta emakumeek elkarrekin hitz egiteko aukerak sortzea”. (Karen Messing, Quebeceko Unibertsitatea, Kanada).
“Generoa osasunaren determinatzailea da eta, osasuna bakarra denez, lan-osasun ere bada” (Iñaki Olaizola, Osalan, Euskadi)
“Berdintasunari buruzko prestakuntza eman behar zaie LAPeko profesionalei eta LAPi buruz enpresetan berdintasun-planak diseinatzen dituzten langileei” (Zuriñe Elordi, Emakunde, Euskadi)
“LAPi buruzko gizarte-pertzepzioan genero-joerek jarraitzen dute: emakumeak LSOtik urrunago daude; biztanleriaren heren batek uste du bulego-, merkataritza- eta hezkuntza-lanek ia ez dutela arriskurik; eta ez dago genero-ikuspegia LAPean txertatzearen garrantziaz” (Arrate Padilla, Osalan, Euskadi)
“Genero-joerak daude bai gaixotasun profesionalen koadroaren edukian (gabeziak antzematen dira gaixotasun feminizatuetan, arrisku feminizatuetan eta lanbide feminizatuetan), bai koadro horren aplikazioan bertan” (Fernando Lousada. Galiziako Justizia Auzitegi Nagusia).
“Genero-ikuspegitik, honako hauek dira arazo ergonomiko nagusiak: doitu gabeko dimentsio antropometrikoak, kargak manipulatzeko muga handiak, emakume gehiago errepikakortasun handiagoko zereginak dituzten lanpostuetan, tresnarik eza eta NBEak, gizonen arabera diseinatutako profil, ekoizpen-lerro eta lanpostuetarako diseinatuak” (Mercedes Sanchís, IBV, Valentzia)
“Euskadin, gizonen eta emakumeen egoera ez da nabarmen aldatu 2017tik: Gizarte Segurantzan afiliatutako emakume gutxiago, lan-baldintza okerragoak eta zaintzako lan-ordu gehiago, guztira lan-karga handiagoa eragiten dutenak”
“Jarduera profesional gutxiago izateak, zeregin jakin batzuetan gehiago kontzentratzeak eta lanpostua aldatzeko aukera txikiagoak izateak esan nahi du emakumeek lan-mugikortasun txikiagoa izango dutela, eta horrek lanbidean eta osasunean higadura handiagoa eragingo duela”
“Sexu-generoak arriskuen pertzepzioan eta laneko kalteetan eragiten du: beste faktore batzuk neutralizatuz (sektorea, adina), gizonek emakumeek baino bi aldiz arrisku gehiago dituzte istripua izateko, eta emakumeek, berriz, gaixotasun profesional bat izateko arrisku handiagoa dute” (Victoria Álvarez, Osalan)
“Genero-zeharkakotasuna lan-arau guztietan txertatzea estrategia eraginkorra da emakumeen eta gizonen arteko berdintasuna lortzeko. Etxeko lanetan prebentziorako eskubidea txertatzea aurrerapen garrantzitsua izan da, eta LAPen etxeko salbuespena desagerrarazi du”.
“Genero-ikuspegia duten gaixotasun profesionalen zerrenda berri bat egongo da” (Amparo Ballester, Presidenteordetzako kabinete juridikoa, Espainia)
“Arriskuen ebaluazioak sexuarekin (morfologia, ugalketa-osasuna, endometriosia, fibromialgia, bularreko minbizia) eta generoarekin (nekagarritasun gutxietsia edo ikusezina duten sektoreak eta jarduerak, prebentzioa gizon ertainaren arabera, genero-indarkeriak, eta abar) lotutako faktoreak aztertu behar ditu”
“Antolaketa-kultura sexista, lan-prekarietatea, lan-denbora irregularraren antolaketa eta lan-baldintza jakin batzuk genero-indarkerien arrisku-faktoreak dira (sexu-jazarpena, jazarpen sexista eta sexu-erasoak)”.
“Lan-indarkeriari buruzko LANEren 190 Hitzarmena berresteak esan nahi du enplegatzaileak prebentzioa zabaldu behar duela jatorri estraprofesionaleko indarkerietara eta sexu-jazarpenera” (Karine Babule, ANACT, Frantzia).
Generoari eta laneko segurtasun eta osasunari buruzko beste gogoeta batzuk entzun genituen, emakumeen artean nagusienak. Film laburrak ikusi genituen (mahaitik mahairako trantsizioetan), emakumeek eta gizonek azken urteetako historian zehar egindako lana erakusten zutenak. Horrek guztiak agerian utzi zuen asko dagoela eginda, baina asko dagoela egiteko.
Eskerrik asko erronka hartu eta ahaleginarekin bat egiteagatik!
