Erdi Aroko Ikasketen Nazioarteko Asteak 49. edizioa ospatuko du uztailaren 18tik 21era Lizarran, Ingurumenaren eraldaketak Erdi Aroan lelopean. Edizio berriaren aurkezpenean izan dira Rebeca Esnaola Kultura eta Kirol kontseilaria, Koldo Leoz Lizarrako alkatea eta Carlos Laliena, Zaragozako Unibertsitateko Erdi Aroko Historiako katedraduna eta Astearen aurtengo ediziorako batzorde zientifikoko kidea.
Astean zehar, Erresuma Batuko, Frantziako, Italiako, Herbehereetako eta Espainiako ikerketa-zentro ospetsuetatik etorritako hamahiru profesional nabarmenek, unibertsitateko eta doktoregoko ikasleez lagunduta, Lizarrako herritarrekin bizikidetza zientifiko eta kulturaleko egun emankorrak partekatuko dituzte.
Lizarrako Udalak, bestalde, Belmecher Gazteluaren ibilaldi natural eta historikoak programatu ditu, uztailaren 20an, osteguna, 19:00etan. Era berean, Lizarrako Done Jakue Bidearen Lagunak Elkarteak hainbat jarduera antolatuko ditu astean zehar.
Esnaolak aurkezpenean esan duenez, “duela urte batzuk hasitako ildoari jarraituz, Erdi Aroko Ikasketen Nazioarteko Asteak gaur egun puri-purian dagoen gai bat jorratuko du: klima-aldaketari eta ingurumenari buruzko gaiak, Erdi Aroan ere gertatu zirenak”. Halaber, «ingurumen-baldintzek, giza jarduerarekin batera, eragina izan zuten Europako paisaien eraldaketan”, adierazi du.
Ingurumenaren eraldaketak Erdi Aroan
Ez da harritzekoa, klima-aldaketa globalak gaur egungo gizartean duen eragina dela eta, ingurumenaren historiak aparteko aurrerapena izan izana azken hamarkadetan. Erdi Aroko ikerketari erreparatzen badiogu, zientzia paleoklimatikoen aurrerapen izugarriei esker, zehatz-mehatz ulertu ahal izan da garai historiko horretan pertsonen bizitza eta haiek eragindako ekosistemak zein ingurunetan bizi izan ziren.
Bereziki, VI. eta XIII. mendeen artean izandako berotze fasea XIV. mendetik aurrera hozte prozesu orokor batek jarraitu zuen, eta horrek eragin handia izan zuen Europako gizarteen nekazaritzan eta, beraz, ekonomian. Haren eraginak bat etorri ziren denboran, espazio zehatzetan, beste fenomeno batzuek eragindakoekin, hala nola sumendien erupzio handiek edo 1315-1317ko Europa iparraldeko gosete handiak. Historiografiak zehatz-mehatz aztertu ditu egoera horiek. Ingurumen-baldintzek IX. eta XIII. mendeen arteko agrarizazio masiboa ekarri zuten, bai eta haren ondorengo ekoizpen-espezializazioa ere. Testuinguru horretan, Asteak eraldaketa horien neurketa azpimarratuko du eta eskualdeko ekosistemak gero eta konplexuagoak diren gizarteen eskakizunetara nola egokitzen diren azaltzen saiatuko da.
Bestalde, Behe Erdi Aroko pandemiek eta, bereziki, izurriak eragindako hondamendiek agerian uzten dute garrantzitsua dela mundu naturalaren eta gizakien arteko elkarrekintza sakona aztertzea, bai maila mikrobiologikoan, bai etxeko animaliekiko harremanetan.
Aldi gutxitan, Erdi Aroan bezala, eboluzionatu du hainbeste gizakiaren eta naturaren arteko inbrikazioak. Ondorioz. historialariek sakon azaldu behar dute. Laburbilduz, Astearen helburua ingurumen-historiaren ikuspegi berrien aberastasuna hainbat agertokitan behatzea da.
Nazioartean eta estatuan ospe handia duten hizlariak
“SIEMek Estatutik kanpoko aditu ospetsuak hartuko ditu”, gogoratu dute antolakuntzatik, honako hauek nabarmenduz: Chris Gerrard (University of Durham) irakasle britainiarra; Didier Galop (CNRS – Université de Toulouse – Jean Jaurès) edo Jennifer Vanz (Université de Paris-Est Créteil) frantziarrak; Anna Stagno (Università degli Studi di Genova) edo Paolo Nanni (Università degli Studi di Firenze) italiarrak eta Janna Coomans (Utrecht University) holandarra.
Halaber, Foru Erkidegotik kanpoko ikertzaile nazionalen hitzaldiak ere izango dira, hala nola Leonor Peña (Ikerketa Zientifikoen Goi Kontseilua), Emilio Martín Gutiérrez (Cadizko Unibertsitatea), Josep Torró (Valentziako Unibertsitatea), Miram Parra (Alacanteko Unibertsitatea), Pere Benito (Lleidako Unibertsitatea) eta Julián M. Ortega (Zaragozako Unibertsitatea); Javier Ilundáin ikertzaile nafarrarekin batera (Urrutiko Hezkuntzako Nazioarteko Unibertsitatea – Iruñea).
Mahaiburu talde handi batek koordinatuko ditu saioak, besteak beste, Fernando Ariasek (Valladolideko Unibertsitatea), Mario Lafuentek (Zaragozako Unibertsitatea), Maria Alvarezek (Oviedoko Unibertsitatea), Iñaki Martin Visok (Salamancako Unibertsitatea) eta Eloisa Ramirezek (Nafarroako Unibertsitate Publikoa).
Doktore eta doktore gazteen komunikazioak uztailaren 20an, osteguna, izango dira, 16: 30etan, Pascual Martínez Sopena irakasleak moderatuta (Valladolideko Unibertsitatea).
Inaugurazioa eta bertaratzea
Inaugurazio-ekitaldia uztailaren 18an, asteartea, izango da, 11:00etan, Los Llanos Kultur Gunean eta ondoren, Chris Gerrard irakaslearen inaugurazio-hitzaldia, Eraldaketa eta hondamendia Europan: Erdi Aroko ingurumenaren arriskuekiko erreakzioak izenburupean.
SIEMera joateko matrikula doakoa da. Programa osatzen duten eskola-orduak master- eta doktoretza-kreditu gisa aitortu ahal izango dira, dagokion unibertsitatearen irizpidearen arabera. Asteko lehen egunean jarduera osagarri guztiak jakinaraziko dira, eta horien informazioa https://www.siem-estella.es/ web orrian ere egongo da eskuragarri.
Batzorde antolatzaile eta zientifikoa
SIEMen batzorde antolatzailea honako hauek osatzen dute: Rebeca Esnaola, Koldo Leoz Lizarrako alkatea buru duen Nafarroako Gobernuko Kultura eta Kirol kontseilaria; Eloisa Ramirez, Nafarroako Unibertsitate Publikoko errektorearen ordezkaria; Julia Pavón, Nafarroako Unibertsitateko errektorearen ordezkaria; Roldan Jimeno, Nafarroako Kultura eta Arteen Kontseiluaren ordezkaria; eta Joaquim Llansó, Artxibo eta Dokumentu Ondarearen Zerbitzuko zuzendaria.
Bestalde, batzorde zientifikoa honako hauek osatzen dute: Pascual Martínez Sopena (Valladolideko Unibertsitatea), Véronique Lamazou-Duplan (Université de Pau et des Pays de l ‘Adour), Juan José Larrea (Euskal Herriko Unibertsitatea), Eloísa Ramírez (Nafarroako Unibertsitate Publikoa), Julia Pavón (Nafarroako Unibertsitatea), Ana Rodri ́ guez Lo ́ pez (CSIC – Madril) eta Carlos Laliena (Zaragozako Unibertsitatea).
Lizarrako Done Jakue Bidearen Lagunak Elkarteak, Erdi Aroko Ikasketen Espainiako Elkarteak eta Lizarrerriko Ikerketa-Guneak laguntzen dute ekitaldia antolatzen eta La Caixa Gizarte Ekintzak parte hartzen du beken zuzkiduran.
