- Nerea Melgosa Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburuak UPV/EHUko Uda Ikastaroetan ‘Nerabezaroa eta jokabide-arazoak: adingabeak justiziaren aurrean’ udako ikastaroa inauguratu du
- “Administrazio publikoek ahaleginak egin behar dituzte adingabeko disruptiboen egoerak prebentzioz detektatzeko, tratamendu terapeutiko eta hezitzaile espezializatua eskainiz”, esan du Melgosak
- Arau-hauste gehienak lesio, ebasketa edo genero-indarkeriaren delituei dagozkie
Eusko Jaurlaritzako Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburu Nerea Melgosak gaur goizean inauguratu du Donostian Nerabezaroa eta jokabide-arazoak: adingabeak justiziaren aurrean ikastaroa, UIKek, UPV/EHUko Udako Ikastaroak Fundazioak, antolatua.
Bere hitzaldian, Melgosak adierazi duenez, “2020-2024 Gazte Justiziako Planaren ebaluazioak egonkortasuna ematen du adingabeek egindako arau-hausteetan, baita espediente, epai eta neurrietan ere. Gehienak lesioen, lapurreten edo genero-indarkeriaren delituak dira, eta ia erdiak bateratze- eta konpontze-programen bidez konpontzen dira. Kondena-epaien kasuan, gehienak ados daude aldeen artean”.
“Zaintzapeko askatasun-neurriek banka egin diete gizartearen aldeko prestazioei, eta bigarren geratu dira, eta hirugarrenik, erdi irekitako barneratzeak”, zehaztu du.
Sailburuak Gazte Justiziaren euskal ereduak lortu dituen emaitza positiboak nabarmendu ditu: “Emaitzak kuantifikatzea zaila den arren, pertsonak direlako eta ez bakarrik zenbakiak, 2018-2021 aldirako egindako berrerortze-mailari buruzko azken azterketak datu pozgarriak islatzen ditu. Tasa %13koa izan da, eta agerian geratu da nabarmen jaitsi dela (%4,5ekoa), 2015 eta 2018 urteen aldean”.
Gainera, Nerea Melgosak adierazi duenez, “adiskidetze- eta konponketa-programek aukera ematen diete gazteei beren ekintzen ondorioei aurre egiteko eta egindako kaltea konpontzeko, eta aukera ematen diete beren akatsetatik ikasteko, erantzukizuna hartzeko eta zuzentzeko. Horrek beste pertsonekiko enpatia eta errespetua ere sustatzen ditu, funtsezkoa etorkizunean delituzko portaerei aurrea hartzeko”.
Eusko Jaurlaritzak adingabeko arau-hausleen profil psikosozialari buruz egindako azterketen arabera, adingabeko arau-hausle gehienak mutilak dira (%81), Euskadin edo Espainiako beste erkidego batean jaiotakoak (%64 eta %71 artean).
Melgosak nabarmendu duenez, “Gazte Justiziaren sistema ez da nahikoa egiturazko arazoak konpontzeko, eta, beraz, funtsezkoa da arazo horiei askoz lehenago aurre egitea”.
Adingabeko arau-hausleen %40k baino gehiagok ez du gurasoen laguntzarik, eta %20k baino gehiagok ez du gutxieneko gurasoen kontrolik. Gainera, %28 eta %31 artean ez daude eskolatuta.
“Arrisku-faktoreen prebentzioa ere familiek, eskolek eta buru-osasuneko programek landu behar dute. Kezkagarria da depresio-sintoma larriak dituzten ikasleen ehunekoa handia izatea, nerabezaroan drogen erabilera eta abusua, eta kalamua bezalako substantzien eragina buru-nahasteen garapenean”, azaldu du Melgosak.
Substantzia toxikoen kontsumoari dagokionez, erdiek baino gehiagok kontsumitu ohi dute, eta ia %60k ez du aisia antolaturik.
“Nerabezaroa funtsezko etapa da pertsonen bizitzan, energiaz eta arriskuz betea. Funtsezkoa da izan ditzaketen jarrera-arazoei eta gatazkei heltzea, bai legearekin gatazka-egoerak eragiten dituztenei, bai babesgabetasun-egoerak eragiten dituzten portaera-nahaste larriei ere”, esan du sailburuak.
Nerea Melgosak gogorarazi du Eusko Jaurlaritzaren esku dagoela gazteentzako zigor-justiziaren sistema eta adingabeak babesteko sistema foru-aldundien esku. Adingabeak babesteko zentroek instalazio bereizietan egoera desberdinei erantzun behar diete, hala nola tratu txarrak, arreta falta edo bazterketa, bai eta portaera arazoak dituzten adingabeen tratamendu terapeutikoa eta hezkuntzakoa ere.
Bere hitzaldian, sailburuak talde psikosozialetan, gazte-justizian eta babes-zentroetan lan egiten dutenen “merezimenduzko eta grinazko lana” aitortu du. “Talde profesionalak zuzenean inplikatzen dira adin txikikoekin, ulertzeko eta hazteko eta aldaketa positiborako prozesuan lagun egiteko”, ondorioztatu du sailburuak.
