Donostian du egoitza eta bost kontinentetan ditu ordezkaritzak. Berrogeita hamar urteko ibilbidearen ostean lortu du hori, oso teknikoa eta nazioartekoa den merkatu-hobian: arkitekturako egituren diseinua, fabrikazioa eta muntaketa. Eraikinak, merkataritza-guneak, biltegiak, hangarrak edo aireportuak biltzen dituzten garapenak dira, hala nola Dohako aireportukoa, Lanik enpresak egin berri duena, bi futbol zelairen neurri baliokidea duen kristalezko estalkiarekin, edo Saudi Arabiako terminal berria, non Norman Fosterrekin batera ari diren lanean. Hainbat diziplinatako 65 pertsonak osatutako taldea arduratzen da halako proiektuez, eta Susana Lasa ETEko zuzendari nagusiak koordinatzen ditu.
Enpresa-foro askotan ageri da zure enpresaren izena arrakasta-kasu gisa, zein da sekretua?
Ez dago sekreturik. Lan handia baino ez. 65 langileko familiako enpresa bat gara eta lortu duguna da lehen etxean fakturatzen genuen % 95a orain nazioartekoa izatea, ehuneko berean. Eta proiektuak garatu ditugu 40 herrialde baino gehiagotan, garrantzi, tamaina eta zailtasun handiko proiektuak.
Irudikatu daitekeen guztia eraiki daiteke?
Hori da gure leloa. Hala dela pentsatzea gustuko dugu. Azken finean, arkitektoek geometria batzuk garatzen dituzte eta Lanikek, atzean dagoen lantaldearekin, diseinatu eta nola gauzatu pentsatzen du. Garunak estutu eta lortzen dugu.
Ia mende erdiko ibilbidea duen eta oraindik nazioarteko lehiaketetan parte hartzen duen ETE baten parte zara, Dohako aireportuaren kasuan, esaterako, zure enpresa baino askoz handiagoak izan dira lehian. Zein da nazioarteko erraldoi horiei aurre egiteko gai izateko gakoa?
Bezeroarekiko zerbitzua da gure gakoa. Gure azterketa-taldeak eta talde komertzialak ahalegin guztia egiten du bezeroari zerbitzu egokia emateko, proiektua sinatu aurretik. Azterketaren fasean eta eskaintzaren fasean beraiekin gaude eta ahalik eta inplikaziorik handiena izaten dugu irtenbiderik onenak eskaintzeko eta, hala, proiekturik onena gauzatzeko. Eta uste dut alderdi horiek guztiak asko baloratzen dituela bezeroak.
Ohikoa da proiektua gauzatu behar duzuen herrialdera joan behar izatea, Doharen kasuan bezala?
Nire kasuan, eta kasu honetan, ez zen hala izan. Hala ere, taldeko batzuk bertara joan ziren proiektua egitera. Diseinu honetan zehazki, ingeniaritza eta arkitektura kontratatuta daude. Guk monogeruzaren zatian laguntzen dugu, eta zati oso berezia da bere tamaina eta konplexutasunarengatik. Altzairu eta beirazko ia 12.000 m2-ko estalkia da, eta diseinua inbutu formako hiru elementuren gainean zegoen bermatuta. Gainera, ezaugarri estetiko oso handia zuen. Gure kasuan, urte eta erdiz aritu ginen ingeniariei proiektua garatzen laguntzen proiektua esleitu aurretik, baina, gerora, egindako lana ikusita, kontratatu egin gintuzten eta bi urte eta erdian egin dugu proiektua. Halako ezaugarriak dituen apustu baterako epe oso laburra da. Baina Qatarreko Munduko Txapelketa hasi aurretik amaitzeko helburua genuen eta hala egin genuen. Proiektuak halako garrantzia izan zuen, ezen Qatarreko emirra ere hainbat aldiz joan baitzen nola egiten zen ikustera.
Halako proiektu batean nola uztartzen dira alderdirik artistikoena eta teknikoena?
Proiektu batzuk praktikoagoak dira eta beste batzuk estetikoagoak, horregatik, askotan, arkitektoaren koordinazioarekin jokatu behar da, eta hori errealitate egin. Jakina, kontuan hartu beharreko muga tekniko batzuk daude, estetikak ez ezik, segurtasunak ere garrantzi handia duelako. Azken batean, milaka pertsona igaroko diren estalkia zen kasu honetan, eta oroz gain segurua izan behar zuen. Gure lana hori guztia orekatzea da.
Arkitekto handiez hitz egiten dugunean Norman Foster aipatzen da, Foster&Partners enpresakoa, eta berarekin ari zarete lankidetzan Saudi Arabiako proiektu batean…
Hala da, bai. Eta erronka handia da, proiektu oso zailak izateaz gain, pertsona horien ospe handia sartzen baita jokoan, eta ez da erraza haiei kontra egitea… Azken finean, berak esaten dutena egin behar da beti, baina aukera teknikoen barruan. Fabrikagarria, egingarria, muntagarria eta segurua izan behar da. Laniken ohituta gaude horretara eta maila dugu horretarako. Proiektuari dagokionez, Itsaso Gorriko aireportua da, 24.000 m2-ko diseinua. Une hauetan gure fabrikan ari gara eraikitzen.
Hain abangoardistak diren azpiegitura mota horiek joera bat markatuko dute gero hemen eraikiko direnentzako, ezta?
Guk herrialde askotan egiten dugu lana eta, azken batean, bakoitzean joera desberdinak daude. Herrialde batean une honetan dagoena beste herrialde batean zaharkitua egon daiteke dagoeneko. Ildo arkitektoniko batzuk joera diren arren mundu mailan, herrialde bakoitzak gustu desberdinak ditu eta bakoitzaren idiosinkrasia eta kultura ulertu behar dira.
Hamarkada bat bete da orain enpresan sartu zinenetik. Hasieran, Finantza Sailean eta 2017tik zuzendari nagusi… Nola eta zertan aldatu dira gauzak denbora honetan?
Guk estrategia argia izan dugu, eta proiektuen nahasketan oinarritzen da. Lehen proiektu nazionalak egiten genituen, txikiagoak eta soilagoak. Baina orain ikusi dugu proiektuak nahastea garrantzitsua dela, hainbat tamainatakoak, zailtasunetakoak, herrialde desberdinetan… Bestalde, azken urteetan izan diren gatazkek, pandemiaz aparte hori mundu osoan izan baitzen, modu desberdinean eragin dute lan egin dugun herrialdeetan. Horregatik, ulertu dugu arriskuak minimizatu behar ditugula negozioa ahalik eta egonkorrena izan dadin. Hala ere, pandemiak eta Ukraina eta Errusiaren arteko gerrak ere eragin digu ibilbide honetan, beste gatazka batzuen artean.
