Chacabuco-ko (Buenos Aires, Argentina) «Guillermo Larregui» euskal etxeko (horrela du izena «eskorgako euskaldun» ospetsuaren omenez) hogei bat lagunek bisitatu zuten atzo Lehendakaritza. Eusko Jaurlaritzako Lehendakaritzan harrera egin diete Gorka Alvarez Aranburu Kanpoan den Euskal Komunitatearentzako zuzendariak eta bere funtzionario taldeak.
Kanpoan den Euskal Komunitatearentzako zuzendariak Euskal Autonomia Erkidegoko (EAE) erakunde- eta ekonomia-egiturari buruzko datu garrantzitsuenak azaldu dizkie Argentinako Euskal Autonomia Erkidegoko ordezkariei; izan ere, 32.925 euroko per capita BPGa du, eta, horrela, Europar Batasuneko batez bestekoa gainditzen du.
Gorka Alvarez Aranburuk euskal autogobernuaren legitimitate historikoa azpimarratu du, foruetatik —Erdi Aroko euskal lege zaharrak— bilakaera markatuz 1936ko estatutura —gerra zibil bete-betean onartu zena— eta hortik 1979ko estatutura —gaur egun indarrean dagoena—. Baina, adierazi du Álvarez Aranburuk, «oraindik 35 eskumen geratzen dira Madrildik transferitzeko».
Autogobernuaren kanpo-proiekzioa
Bilakaera historiko horretan, foraltasun tradizionaletik gaur egungo autonomia-estatutuetara, funtsezko elementu bat: Espainiako Estatuarekiko itun ekonomikoa; Euskal Autonomia Erkidegoan «Kontzertu Ekonomikoa» deitzen dena, eta Nafarroako Foru Erkidegoan «Hitzarmen Ekonomikoa». XIX. mendeko foraltasunaren aztarna da, eta aukera ematen die foru-aldundiei zergak biltzeko eta gero Espainiako estatuari «kupoa» izeneko kuota ordaintzeko.
Euskal autogobernuaren barne-dimentsioaz gain, Kanpoan den Euskal Komunitatearentzako zuzendariak XXI. mendeko nazioarteko proiekzioa ere azaldu du. Hori Eusko Jaurlaritzak atzerrian dituen 8 ordezkaritzatan, Nazioartekotzeko Euskal Agentziaren 88 bulego kanpoan eta 25 herrialdetan dauden 197 euskal etxeri emandako laguntzan ikus daiteke.
Kanpoan den Euskal Komunitatea zabala da, eta Alvarez Aranburu buru duen Zuzendaritzak hainbat jarduera programa sortu ditu atzerriko euskal komunitate horretarako: Euskal etxeentzako dirulaguntzak, Premia Larrian dauden Euskal Komunitateko pertsonentzako laguntzak, Gaztemundu, Euskal Diasporako Graduondokoa, Euskal Diasporaren Artxiboa, Euskal Diasporaren Nazioarteko Eguna eta beste.
«Lehen munduko» herrialde bat, «jende atseginarekin»
Juan Cruz Zubeldia euskal etxeko diruzain eta Lehendakaritza bisitatu duen taldeko kidearen ustez bidaia hau «Euskadi eta bere kultura ezagutzeko aukera bikaina da». Pablo Pavesa Chacabuco-ko euskal etxeko ordezkaria da Argentinako euskal etxeen federazioan–FEVAn, eta lehen Gaztemunduetako batean ere parte hartu zuen, 1998an. Pablok adierazi du Eusko Jaurlaritzaren programak «oso garrantzitsuak direla Argentinako euskal etxeentzat». Argentinak hartzen du munduko euskal komunitaterik handiena, 87 euskal etxerekin.
Chacabuco-ko ordezkaritzako kideak oso hunkituta agertu dira Euskadin egoteagatik, eta «herrialdearen garapen ekonomiko eta azpiegitura maila altua, zalantzarik gabe ‘lehenengo munduarena’, eta bertako jendearen izaera atsegina» azpimarratu dute. Taldeko kide batek Azpeitian aurkitu du bere aitonaren jaiotza-agiria, 1893koa. Bateoari, ezkontzari eta heriotzari buruzko agiriak 1900etik atzerantz daude eskuragarri on-line euskal elizbarrutiko artxiboetan. Datozen bi asteetan Chacabucoko ordezkariak Euskal Herritik ibiliko dira, gero trenez Parisera joateko.
