ELGAk ELGAko herrialdeetako arreta integratua aztertzen duen txosten bat argitaratu du, eta zenbait gomendio eta funtsezko ekintza proiektatu ditu, osasun-premia kroniko konplexuak dituzten pertsonei asistentzia integratua eta diziplina anitzekoa bermatzeko.
Zahartzen ari diren gizarteetan, urte gehiago bizitzea gaixotasunak, desgaitasuna edo dementzia izateko probabilitate handiagoarekin batera gertatzen da. Txostenaren arabera, ELGAko herrialdeetan, 65 urtetik gorako hiru pertsonatik bik gaixotasun kroniko bat dute gutxienez. Osasun-premia konplexuei edo kronikoei erantzuteko, hainbat hornitzailek eskainitako diziplina anitzeko arreta behar da.
Hala ere, askotan, eskatutako arreta hori koordinaziorik gabeko zerbitzuekin eta elkarren artean gutxi konektatutako sistemekin zatikatuta egoten da, eta horrek osasun-emaitzak okerragotzen ditu eta arretaren kostua handitzen du. Azterlanaren egileek adierazi bezala: Arreta behar bezala integratu gabe, pertsonak beren ase gabeko premiei aurre egiten saiatzeko gehiegizko zerbitzuak erabil ditzakete, modu deskoordinatuan. Horrek, esperientzia okerragotzeaz gain, arriskutsua eta garestia ere bada; izan ere, kalkuluen arabera, arreta zatikatuak 4.000 euro baino gehiago igotzen ditu paziente bakoitzeko».
Horrez gain, gizarte-baldintzatzaileek garrantzi handia dute gizarte-talde ahulenen osasunean, eta gaixotasun kronikoak garatzeko edo osasun-premia konplexuak izateko probabilitate handiagoa dute. Hala ere, probabilitate handiagoa dagoen arren, arreta medikorako sarbidea ez dator bat kolektibo horien premiekin, besteak beste prebentzio-zerbitzuak eta osasun digitaleko tresnak eskuratzeko mugak daudelako (alfabetatze digital eskasa, Internetera sartzeko zailtasunak, etab.).
Testuinguru horretan, osasun eta zaintza-sistemak arreta-eredu integratuetarantz igarotzen ari dira, pazientea ardatz hartuta. Eredu horien ezaugarria da arreta koordinatua sustatzea, osasuneko ekitaterik ezak eta desberdintasunak minimizatze aldera, herritarren osasuna eta pazienteen esperientzia hobetzera bideratuta, eta paziente bakoitzeko arreta medikoaren kostua murriztera bideratuta.
Horrela, aztertutako 13 kasu aztertu ondoren, txostenak arreta integratuaren funtsezko dimentsioak identifikatzen ditu, eta horien artean honako hauek deskribatzen dira:
Gobernantza eta finantzaketa
Txostenetik ondorioztatzen denez, osasun eta gizarte-sistemek, askotan, arreta-maila espezifiko baten integrazioan jartzen dute arreta (adibidez, lehen mailako arreta), edo kolektibo edo gaixotasun jakin batentzat (adibidez, Parkinsonen pazienteentzat). Hala ere, esperientzia gutxik biltzen dute integrazioaren aldeko gobernantza bateratua. Era berean, ordainketa-eredu tradizionalek ez dute ahalbidetzen emandako zerbitzuen koordinazio eraginkor eta koordinatua, eta beharrezkoa da horien kobrantza zatitzea. Neurri horien ondorioek arreta zatikatua eta osasun-gastua handitzea eragiten dute.
Langileria
Langileak dira kalitatezko arreta integratua emateko ardatz estrategikoetako bat. Ildo horretan, arreta-sistemen artean ezartzen diren kultura-siloak eta artatutako pertsonen datuen partekatze ahula oztopo dira arreta integraturako. Tresna digitaletan gehiago gaitzeko beharra alderdi garrantzitsutzat jotzen da, baita harremanak estutzeko eta erabaki partekatuak hartzea errazteko beharra ere.
Tresna digitalak eta osasuneko informazio-sistemak
Osasuneko informazio-sistemek eskaintzen dituzten aukerak funtsezkoak dira behar kronikoak eta konplexuak dituzten pertsonen informazioa partekatzeko. Hala ere, oraindik ez dago tresna digitalen erabilera orokorrik, ez pazienteen aldetik, ezta profesionalen aldetik ere.
Jarraipena eta ebaluaketa
Laguntza-eredu orok ebidentzian oinarritu behar du bere oinarrien oinarria babesteko eta bere jardueren ebaluazioa errazteko. Hala ere, herrialde gutxik jasotzen dituzte sistematikoki eskaintzen den arretaren adierazleak. Horrez gain, osasuneko emaitzak datu ekonomikoekin lotu nahi badira, ehunekoa are txikiagoa da. Ildo horretan, txostenaren egileek adierazi dute garrantzitsua dela emandako arretaren eta horren kostuen egiturazko, prozesuko eta emaitzako adierazleak definitzea, herrialdeen arteko alderaketa egin ahal izateko.
Berdintasunak osasunean
Hainbat herrialdek gizarte-desberdintasunak osasunean murrizteko programak ezarri dituzte, adibidez, osasun-programak kolektibo kalteberek eta gutxiengoek erabiltzen dituzten hizkuntzetara egokituz (Finlandiako Oulu hirian garatu da). Hala ere, osasunean berdintasuna sustatzen duten ekintza zehatz gutxi daude.
Transferigarritasuna
Aztertutako herrialdeetan sortutako aurrerapenen eta ezagutzaren transferentzia oraindik ere ahulgunea da arreta integratuko esperientziak aztertzean. Txostenean adierazten den bezala, «hautatutako azterketa-kasu guztien erdia soilik zabaldu edo transferitu zen esplizituki». Praktika onenen hedapenean aurrera egitea funtsezkoa da arreta integratuaren garapena zabaltzeko.
Ildo horretan, txostenak asistentzia eta osasun-politika integratuak bultzatzeko gomendio batzuk ematen ditu. Horien artean, besteak beste, hauek nabarmentzen dira:
- Osasun-sistemetan eta gizarte-arretan dauden kultura eta administrazio-siloak hausten dituen gobernantza eraikitzea.
- Ordainketa-formula berriak ezartzea, zerbitzu integratuak ematea sustatzeko.
- Lehen Mailako Arretaren ahalduntzea, arreta integratuaren prestazioaren buru izan dadin.
- Prestakuntza eta gaikuntza-programa partekatuak bultzatzea, trebetasun teknikoak (lan egiteko modu berriak edo osasun digitaleko tresnen gaikuntza) eta zeharkako trebetasunak (komunikazioa, lankidetza eta sektoreen arteko harremanen eraikuntza erraztuko dutenak) barne hartuko dituztenak.
- Tresna digitaletan prestakuntza sustatzea (alfabetatze digitala)
- Interneteko konexiorako sarbidea zabaltzea (bereziki talde kalteberetako pertsonen artean, txostenak «inklusio digitaleko jarduerak» esaten dionaren barruan).
- Xede-publikoari euskarri teknikoa ematea eta gailu egokiak ematea (txostenak honako hau adierazten du: «estrategia digital globala sortzea, osasun-datuen gobernantza indartzea eta gaitasun instituzionala eta operatiboa sortzea»).
- Osasuneko emaitzekin eta baliabideen eraginkortasunarekin lotutako adierazleak biltzen dituen «ebaluazio-metodologia komuna» aplikatzea, baina arreta integratua aplikatzen duten herrialde guztien arteko konparazioa ahalbidetzen duen ikuspegitik.
- Datuak estratifikatzea gizarte talde ahulen premien arabera, behar horiek asetzen lagunduko duten erantzunak eskaini ahal izateko.
- Ebaluazio-esparru baliozkotuak erabiltzea, arreta-eredu integratuak ezarri nahi dituzten sistemen heldutasuna baloratzeko. Zehazki, SCIROCCO -Scaling Integrated Care in Context- Europako ebaluazio-esparrua eta osasun publikoko esku-hartzeetarako ELGAren transferigarritasun-esparrua nabarmentzen dira. Ildo horretan, kasu arrakastatsu baten ezagutza transferitzeaz gain, etorkizunean akatsak ez errepikatzeko emaitzarik ez duen esperientzia batetik ikasitakoa ere transferitzea gomendatzen da.
Gai honi buruz argibide gehiago behar izanez gero, ondorengo estekaren bidez txosten osoa kontsultatu dezakezu: “Integrating Care to Prevent and Manage Chronic Diseases. Best Practices in Public Health (OCDE, 2023)”.
