Eusko Legebiltzarrak onartu du 45 ebazpen-proposamenekin osatzea Euskal Autonomia Erkidegoko Gizarte Zerbitzuen II. Plan Estrategikoa (2023-2026)

• Prozesu horrek talde parlamentarioen arteko adostasun- eta lankidetza-maila handia erakutsi du
• Elkarrekin–IU taldearen 15 proposamen onartu dira, Euzko Abertzaleak-Nacionalistas Vascos taldearenak, Euskal Sozialistak taldearenak, Euskal Talde Popularrarenak 12 eta EH Bildurenak 3

Eusko Legebiltzarreko Gizarte Politika eta Gazteria Batzordeak Euskal Autonomia Erkidegoko Gizarte Zerbitzuen 2023-2026 Plan Estrategikoari buruzko saioa amaitu du. Aurkeztutako 127 proposamenetatik 45 onartu dira. Guztiak Elkarrekin–IU, Euzko Abertzaleak, Euskal Sozialistak, Talde Popularra eta EH Bildu taldeek aurkeztu dituzte.

Onartutako proposamenen artean, gizarte-zerbitzuen sistemaren modernizaziora eta eraginkortasunera bideratutako ekimenak nabarmentzen dira, hala nola kalitatea, berrikuntza eta arreta integrala sustatuko dituen sistema bat ezartzea. Halaber, aukera-berdintasuna sustatzeko eta bizi-kalitatea hobetzeko proposamenak ere nabarmentzen dira, hala nola, bizitegi-bazterkeriari aurre egiteko estrategiak eta lana eta familia kontziliatzeko politika publikoak sustatzea. Proposamen horiek ikuspegi integral eta proaktiboa islatzen dute Euskadiko egungo eta etorkizuneko erronka sozialei heltzeko orduan.

Hainbat talderen proposamenak onartzeak agerian uzten du Euskal Autonomia Erkidegoan gizarte-zerbitzuak indartzeko eta hobetzeko konpromiso partekatua dagoela, eta horrek argi eta garbi adierazten du jorratutako gaien garrantzia eta indar politikoek elkarrekin lan egiteko borondatea dutela, euskal gizartearen ongizaterako helburu komunak lortzeko.

Euskal Talde Popularrak proposaturik, aurkeztutako 37 proposamenetatik 12 onartu dira, Euzko Abertzaleak-Nacionalistas Vascos eta Euskal Sozialistak taldeen aldeko botoekin.

EH Bilduren proposamenez, 23 proposamenetatik 3 aurkeztu dira, Euzko Abertzaleak-Nacionalistas Vascos taldearen, Eusko Sozialistak taldearen eta Elkarrekin–IU taldearen aldeko botoekin.

Elkarrekin–IUk proposatuta, aurkeztutako 63 proposamenetatik 15 onartu dira, Euzko Abertzaleak-Nacionalistas Vascos taldearen, Euskal Sozialistak taldearen eta EH Bilduren aldeko botoekin. Hala ere, proposamenetako bat Euzko Abertzaleak-Nacionalistas Vascos taldearen 13. proposamenarekin adostu da, Euskal Sozialistak taldearekin batera.

Euzko Abertzaleak-Nacionalistas Vascos, Socialistas Vascos-Euskal Sozialistak taldeak proposatuta, aurkeztutako 15 proposamenetatik 15 onartu dira, bi taldeen aldeko botoekin.

Onartutako ebazpen-proposamenak

Euskal Talde Popularra

1. Eusko Legebiltzarrak Eusko Jaurlaritzari eskatzen dio erantzukizun publikoko gizarte-zerbitzuen eta -prestazioen sistema moderno bat finkatzeko, kalitatearen, berrikuntzaren, kontrolaren eta ebaluazio sistematikoaren alde egingo duena, prebentzioari eta arreta integralari begira.

2. Eusko Legebiltzarrak Eusko Jaurlaritzari eskatzen dio Gizarte Zerbitzuen Euskal Sistema bultza dezala, autonomia, aukera-berdintasuna, bizi-kalitatea hobetzea sustatuko duen lurralde-orekaren esparruan, orain eta etorkizunean finantziazio iraunkorra izango duena, kudeaketa-modu ezberdinen (publikoa, pribatua, hirugarren sektorearekiko lankidetza…) aukerak aprobetxatuko dituena eta pertsonak beren ohiko ingurunean geratzea sustatuko duena.

3. Eusko Legebiltzarrak Eusko Jaurlaritzari eskatzen dio dauden baliabideak eta sor daitezkeen berriak administratzearen aldeko apustua egin dezala, ondo zehaztutako eta garatutako eskumen-esparru baten barruan, ahalik eta eraginkortasun handiena bilatuz eta ahalik eta modu bidezkoenean banatuz, eta eskubide subjektibotzat jotzen diren egoerei buruzko lehentasunak ezarriz.

4. Eusko Legebiltzarrak Eusko Jaurlaritzari eskatzen dio administrazio-izapideak azkartzeko eta burokrazia murrizteko, herritarrek eskaera errazteaz gain, administrazioaren erantzuna bizkortzeko.
5. Eusko Legebiltzarrak Eusko Jaurlaritzari eskatzen dio, gainerako erakunde eskudunekin lankidetzan, honako arlo hauetan sakontzeko: jaiotza-tasa sustatzeko, lana eta familia bateratzen laguntzeko, zahartze aktiboa bultzatzeko, emakumeen eta gizonen arteko benetako berdintasuna sustatzeko, eta landa-despopulazioaren aurkako borrokan, besteak beste.

6. Eusko Legebiltzarrak Eusko Jaurlaritzari eskatzen dio telelaguntza zerbitzua 80 urtetik gorako pertsona guztiei zabaltzeko, eta, pixkanaka, 65 urtetik gorakoei.

7. Eusko Legebiltzarrak Eusko Jaurlaritzari eta erakunde eskudunei eskatu die nahi ez den Bakardadearen aurkako Borrokarako Estrategia bat egin eta bakarrik bizi diren pertsonei laguntza profesionala emateko berariazko programak sustatu ditzala.

8. Eusko Legebiltzarrak Eusko Jaurlaritzari eta gainerako erakunde eskudunei eskatzen die 65 urtetik gorakoei laguntza teknologikorako guneak ezar ditzatela, Internet bidez kudeaketa digitalak egiten laguntzeko, izapideak egiteko, aurretiazko hitzorduak lortzeko edo bestelako jarduketetarako.

9. Eusko Legebiltzarrak Eusko Jaurlaritzari eskatzen dio Etxebizitza Bazterketa Larriaren aurkako II. Euskal Estrategia (2023-2028) buka dezala, eta neurriak har ditzala etxerik gabeko pertsonen gizarteratzea eta laneratzea eragiteko, eta gainerako erakunde eskudunekin lankidetzan gara dezala. Halaber, Eusko Jaurlaritzari eskatzen dio, bere eskumenen esparruan, estrategiaren indarraldian helburuak betetzeko behar den aurrekontu-zuzkidura bermatzeko.

10. Eusko Legebiltzarrak Eusko Jaurlaritzari eta gainerako erakunde eskudunei eskatzen die Zorroaren Dekretuaren ebaluazioa burutzeko.

11. Eusko Legebiltzarrak Eusko Jaurlaritzari eskatzen dio, bere erregelamendu-ahalmenaren arabera, egiteke dauden dekretuak egin ditzala.

12. Eusko Legebiltzarrak lehentasunezkotzat jotzen du mendekotasunen bat duten pertsonei laguntzeko gizarte-programak egitea, eta Euskadiko Mendekotasunei buruzko VIII. Euskal Planaren ildotik funtzionatuko du.

Elkarrekin Podemos-IU

1. Eusko Legebiltzarrak Eusko Jaurlaritzari eskatzen dio azterlan eguneratu bat egin dezala, honako hauek aztertzeko: egoitza-bazterkeriak emakumeengan duen eragina, emakumeen etxegabetasun-motak eta etxebizitza seguru eta egokia izateko eskubidea bermatzeko estrategia egokiak. Horren helburua da bizitegi-bazterkeria larrian dauden emakumeen egoera modu proaktibo eta egokian identifikatu, ikusarazi eta aztertzea.

2. Legebiltzarrak Eusko Jaurlaritzari eskatzen dio VII. Berdintasun Plana bete dezala. Plan horren bidez, “Zainketei lotutako enpleguak erabat garatzea, sektore horretan kalitatezko enplegua sortuz” sustatu nahi da, eta, horretarako, euskal administrazio guztien (Eusko Jaurlaritza, foru-aldundiak eta udalak), sindikatuen eta gizarte-eragileen artean lan- eta hitzarmen-espazioak sortu behar dira, sektorean enplegu hobea sortzeko, lan-baldintza duinak bermatuz, eta enplegu-iruzur publikoa sortuz.

3. Legebiltzarrak Eusko Jaurlaritzari eskatzen dio Euskadiko Gizarte Zerbitzuen Behatokiari azterlan bat egiteko, administrazio tramiteek eta administrazio publikoko erakunde eta organoetan laguntzak dibertsifikatzeak EAEn gizarte-prestazioak eskuratzeko duten eraginari buruz, pertsona batek gizarte-prestazio hori lortzeko bidean topa ditzakeen oztopo edo arazo nagusiak identifikatzeko.

4. Legebiltzarrak Eusko Jaurlaritzari eskatzen dio, Emakunde Emakumearen Euskal Erakundearekin lankidetzan, sentsibilizazio-kanpainak egin eta programa bat ezar dezala gizonentzat, gizartea sentsibilizatzeko eta etxeko eta zaintzako erantzukizunak bere gain hartzeko. Programa horretan, berdintasunezko maskulinotasun berrien ikuspegi feministatik lidergo sinbolikoak dituzten komunikabideek eta irudi adierazgarriek parte hartuko dute.

5. Eusko Legebiltzarrak Eusko Jaurlaritzari eskatzen dio, plan estrategikoaren esparruan, gizarte-zerbitzuen digitalizazioari buruzko diagnostiko, estrategia edo/eta lan-plan bat egin dezala, arrakala digitala kontuan hartuko duena eta kalteberatasun sozial eta ekonomikoan dauden pertsonei gizarte-zerbitzuen euskal sistemarako sarbidea bermatuko diena.

6. Legebiltzarrak Eusko Jaurlaritzari eskatzen dio lehentasuna eman eta berehala abian jar ditzala Plan Estrategikoan jasotako proiektu traktoreak eta jarduketa osagarriak, genero-ikuspegiaren ardatzari lotutakoak.

7. Legebiltzarrak Eusko Jaurlaritzari eskatzen dio adinekoentzako egoitza-zentroak egokitzeko esparruan kontuan har daitezela familiartekoen kolektiboen eta egoitzen erabiltzaileen proposamenak eta eskaerak, baita arlo horretan prestatzen ari den dekretu berria garatzeko ere.

8. Eusko Legebiltzarrak Eusko Jaurlaritzari eskatzen dio berrikus dezala, gizarte-zerbitzuen euskal sistemaren prestazioen eta zerbitzuen finantzaketan ordaintzera behartuta dauden pertsonen parte-hartzea arautzen duen dekretu-proiektuaren esparruan, koordainketa-sistema, errenta baxuetan eta ahultasun sozial edo ekonomikoko egoeran dauden biztanleetan progresibitatea eta salbuespenak sartzeko ikuspegitik.

9. Eusko Legebiltzarrak Eusko Jaurlaritzari eskatzen dio, emakumeentzako zentro eta zerbitzuetarako plazak esleitzerakoan, etxegabetasuna gizarte-kontingentzia gisa sar dezala.

10. Eusko Legebiltzarrak Eusko Jaurlaritzari eskatzen dio konpromisoa har dezala, Gizarte Zerbitzuen Informaziorako Euskal Sistemaren laguntzarekin, gizarte-zerbitzuen erabiltzaileen kontingentzia guztietako datuak generoaren arabera bereizita aurrera eramateko.

11. Eusko Legebiltzarrak Eusko Jaurlaritzari eskatzen dio bete dezala 2030 Agendaren gidalerroa, politika lerrokatuen koherentziaz hitz egiten duena, maila anitzeko politikei, sektore arteko politikei eta gizarte-babeseko politikaren jarduketa instituzional osoaren zeharkako ikuspegiari helduz.

12. Eusko Legebiltzarrak Eusko Jaurlaritzari eskatzen dio bete dezala 2030 Agendaren gidalerroa, politiken edo politika lerrokatuen koherentziaz hitz egiten duena, maila anitzeko politikei, sektore arteko politikei eta gizarte-babeseko politikaren jarduketa instituzional osoaren zeharkako ikuspegiari helduz.

13. Eusko Legebiltzarrak Eusko Jaurlaritzari eskatzen dio genero-ikuspegitik azter dezala Trapezistak programa, emakumeak gero eta gehiago sar daitezen hartzaileen artean.

14. Legebiltzarrak Eusko Jaurlaritzari eskatzen dio lehenbailehen onar dezala Haurren Berme Estrategia, Haurrak Bermatzeko Europako Estrategian ezarritakoaren esparruan, eta prestazio unibertsalak sar ditzala haurren pobreziari aurre egiteko, neurri guztietan.

15. Eusko Legebiltzarrak Eusko Jaurlaritzari eskatzen dio, gizarte-berrikuntzaren esparruan, ekimen komunitarioak sistematiza daitezela, ekonomia sozial eta solidarioak protagonismoa duela eta politika publikoak ebaluatzeko eta neurri berritzaileak proposatzeko ezinbestekoak diren zerbitzuen eta prestazioen hartzaileek parte hartzen dutela.

Euskal Herria Bildu

1. Legebiltzarrak adierazten du beste zaintza eredu batera jo behar dugula non, zaintza-sistema publikoaren erakundetze berri baten eskutik, zaintzen unibertsalizazioa, aukera askea, balorazioa, aitortza eta konpentsazioa bermatuko den. Zainketa iraunkorrez gain, aldi baterako beharrak ere kontuan hartzen dituen sistema.

2. Legebiltzarrak Jaurlaritzari eskatzen dio Gizarte Zerbitzuen Il Plan Estrategikoan zuzen dezala Oinarrizko Gizarte Zerbitzuek bizi duten egoeraren inguruko diagnosia eta onar dezala eta jaso dezala:

• Gero eta konplexuagoak eta intersekzionalagoak diren errealitateak artatzen ari direla, konektatuak beharko luketen babes sistemen (diru sarreren bermerako sistema, etxebizitza, hezkuntza, justizia eta osasun sistemekin, besteak beste) arteko beharrezkoa den koordinazio eta koherentziarik gabe.
• Gehiegizko burokratizazioak gizarte lan komunitario edo eskuhartze social zuzeneko betebeharrak alde batera uztera derrigortzen dituela Oinarrizko Gizarte Zerbitzuen teknikariak eta, horrenbestez, nekez bete ditzaketela oinarrizko gizarte zerbitzuei dagozkien benetako funtzioak.
• Baliabide pertsonal berdinekin bikoiztu diren eskaerak erantzun behar dituzte. Oinarrizko Gizarte Zerbitzuetan ematen den lan kargaren gorakada ez dator bat beren funtzioak behar bezala burutu ahal izateko beharrezko liratekeen baliabide ekonomiko eta profesionalen tamainarekin.

3. Legebiltzarrak Jaurlaritzari eskatzen dio etxebizitza bazterkeria lehentasunezko lan arlo bezala identifikatu dezala I| GZPEan eta, bide horretan, bazterketa egoeran dauden pertsonei bideratutako estrategiek izaera lotesleak eta nahitaez bete beharrekoak izan behar dutela jaso dezala, horrela estrategia hauen garapena eskudun diren administrazioen borondatearen menpe gera ez dadin.

EUZKO ABERTZALEAK-NACIONALISTAS VASCOS ETA SOCIALISTAS VASCOS-EUSKAL SOZIALISTAK

1. Eusko Legebiltzarrak eskatzen dio Eusko Jaurlaritzari, adierazleetan oinarrituta, zaintza ereduaren eraldaketako aurrerapenen jarraipen zein etengabeko ebaluazioa gauzatu ditzala, zaintzen desfamilizazio eta desfeminizazioa edo atentzio piramidearen inbertsioa bezalako funtsezko alderdiei arreta berezia eskainita.

2. Eusko Legebiltzarrak eskatzen du genero eta sekzioen arteko ikuspegia Gizarte Zerbitzuen Euskal Sisteman zabaltzea, sistemaren diagnostikoa ikuspegi honekin eginez, eta ikuspegi berdina erabiltzea Zorroaren Dekretuko ebaluazioa egiterako orduan.

3. Eusko Legebiltzarrak beharrezkoa jotzen du aurrera egiten jarraitzea Gizarte Zerbitzuen Euskal Sistemaren unibertsaltasun, irisgarritasun eta eskuragarritasunean, sistemako zorroaren arabera, zaintza eskubidearen ariketa eraginkorrera zuzenduriko neurriak hartuz, informazioa hurbilduz eta irisgarri eginez, eta zaindutako pertsonen zein zaintzaileetan zaintzen eskaera bizkortuz, bereziki senide helduen zaintzari dagokionean, euren zainketa benetan aukera bat izan dadin.

4. Eusko Legebiltzarrak eskatzen dio Eusko Jaurlaritzari Familia Zaintzaileentzako Babes Estrategia ebaluatu eta gaurkotu, senide zaintzaileen estatutoa sustatu, eta protokolo, prozedura eta zaintzaren egoera desegokien prebentzio, antzemate eta abordatzearen tresna zehatzak diseinatu ditzala.

5. Eusko Legebiltzarrak eskatzen dio Eusko Jaurlaritzari Gizarte Babeserako Euskal Sistemaren osotasunean zaintzen zeharkako politika sustatu dezala, gutxienez honako arlo hauek bilduko dituen zaintzen plan bat diseinatu, abiarazi eta ebaluatuz: zaindutako pertsonen zein zaintzaileen osasuna, autozaintza, zaintza erantzunkiderako heziketa, eta kalitatezko enplegua zaintzen arloan.

6. Eusko Legebiltzarrak beharrezkoa jotzen du Gizarte Zerbitzuen Euskal Sistema indartzea, beste administrazio publiko batzuekin gauzatu beharreko bere koordinazio eginkizunaren ariketan eta Gizarte Zerbitzuen Erakunde arteko Organoaren (GZEO) bitartez, Abenduaren 5eko 12/2008 Zerbitzu Sozialen Legeko 40.artikuluak ezartzen dizkion funtzio bakoitzaren aldizkako jarraipen espezifiko bat gauzatuz Eusko Jaurlaritzaren aldetik.

7. Eusko Legebiltzarrak eskatzen dio Eusko Jaurlaritzari, lankidetzan, gizarte berrikuntza, zaintzen arloan partekaturiko ikaskuntza, eta ebidentzian oinarrituriko politiken garapena sustatzea, analisi, esperimentazio, ebaluatze eta eskalatu, inkubazio zein exkubazio, prozesuak artikulatuz.

8. Eusko Legebiltzarrak begi onez ikusten du Itun erregimena zabaldu, honen aplikazioaren jarraipena eta ebaluazioa gauzatu, eta, besteak beste, bat etorrita arretaren eredu komunitarioarekin, gizarte klausulak sustatu kontratazio publikoan, eta gizarte ekimenaren bitartez zein Gizarte Zerbitzuen Euskal Sistemako (GZES) zorroaren zerbitzuetako horniketa enpresen bidez kudeaketa publiko zuzenaren kuota monitorizatzea.

9. Eusko Legebiltzarrak eskatzen dio Eusko Jaurlaritzari zorroaren dekretua ebaluatu eta premiazkoak izango liratekeen aldaketak sartzea, bat etorrita eredu komunitarioarekiko malgutasun eta doikuntza handiagoarekin zein EAEko Gizarte Zerbitzuen II.Plan estrategikoaren helburu estrategikoei arreta ipinita, bizimodu independente ereduaren sustapen, bazterketa sarearen artikulazio, adineko pertsonen etxebizitzako eta egoitzako arretaren eraldaketa edo Familia Inguruneko Zainketetarako Prestazio Ekonomiko(FIZPE), Laguntza Pertsonalerako Prestazio Ekonomikoa (LPPE), eta Zerbitzuari Loturiko Prestazioa Ekonomikoaren (ZLPE) ezaugarri eta erabilpenari buruzko hausnaketari dagokionez.

10. Eusko Legebiltzarrak bere babesa ematen dio Gizarte Zerbitzuen Euskal Sistemak (GZES) mekanismoak ezartzeari jarduera partekatzen duten beste sistema batzuekin, sistemen arteko lankidetza ordenamendu juridikoan aurreikusitako administrazioen arteko lankidetzaren tresnen bitartez artikulatuz eta forma, baldintzak eta haiek exekutatzeko finantzazio nahikoa zehaztuz.

11. Eusko Legebiltzarrak agerian jarri nahi du ibilbide orri bat ezartzearen beharra prestazio eta zerbitzu guztien estalduren konbergentzian aurrera egiten jarraitzeko, zaintzaren hautaketa librea izan dadin eta ez zenbait zerbitzuren, lehen edo bigarren arretakoak izan, behinbetiko estaldura eznahikoagatik baldintzatutakoa.

12. Eusko Legebiltzarrak eskatzen du bazterketa egoera edo arriskuan dauden pertsonen arreta sareko zerbitzuen garapena gauzatzeko xedez, erabili ahal izango diren administrazioen arteko lankidetza formulak miatzea, sareko zerbitzu hauek udal guztien aldetik eskainiak izan ahal izan daitezen, kontutan izanda, gainera, planteaturiko estrategiek administrazio publiko guztiak lotzera jo behar dutela, gerora lurralde arteko eta udal arteko erantzunean eskari induzituko egoerek sor ditzaketen ezberdintasunak saihestuz.

13. Eusko Legebiltzarrak eskatzen du zaintzen zeharkako politika baten baitan, osasun sistemarekin garapen premiak abordatzea osasun mentaleko arazoak dituzten pertsonak artatzeko asmoz.

14. Eusko Legebiltzarrak eskatzen du katalogoko zerbitzu eta prestazioen araudi garapena zein Gizarte Zerbitzuen Euskal Sistemaren prestazio eta zerbitzuen zorroa sustatzea, arreta jarrita indarrean dagoen Zorro Dekretuko ebaluazioaren emaitzan.
15. Eusko Legebiltzarrak eskatzen du finantzazio jasangarriaren eredu bat ezartzea, instituzio erantzuleek beraien eskumen eta baliabideen arabera adostu eta zuzkiturikoa, eta lurraldeentzako euskal administrazio publikoak gauzatzen ari diren balio erantsiko premiazko azpiegituren alorrean, gizarte azpiegiturak sartu eta areagotzea, egiturazko azpiegiturak bezala.