ETSk, Eusko Jaurlaritzako Lurralde Plangintza, Etxebizitza eta Garraio Sailaren esku dagoen erakunde publikoak, lizitaziora atera ditu gaur metro bateko zabalerako trenbidea Pasaiako portura eramateko obrak. Lanek 5,5 milioi euroko hasierako aurrekontua (BEZik gabe) eta 20 hilabeteko egikaritze epea dute.
Aldi berean, Euskal Trenbide Sarea eta Pasaiako Portuko Agintaritza (PPA) lanak gauzatzeko beharrezkoak diren lanak banatzeko eta azpiegitura berriaren etorkizuneko ustiapena prestatzeko lankidetza-hitzarmena amaitzen ari dira. Bien helburua Gipuzkoan itsas moduaren eta metro bateko zabalerako trenbidearen arteko interkonexioa berreskuratzea da.
Pasaiako portua salgaien garraiorako euskal trenbide-sarearen beste nodo logistiko bat bihurtzearen onuradun nagusietakoa Pasaia Antxo herria izango da. Toki horretan, Altza-Galtzaraborda tartean topoaren lanak amaitu eta Pasaiako lurpeko geltoki berria martxan jarri ondoren, eraikin batzuetatik metro gutxira udalerriaren erdigunea gurutzatzen duen egungo bide-zubiko terminala eraitsi ahal izango da.
Gaur egun, Euskotrenen Donostia-Hendaia linea Pasaiako portuko instalazioen ondotik igarotzen da, estali gabeko tarte batean, Herrerako geltokian lurpean dagoen tartearen irteeraren eta 150 metro inguru luze den N-1 zaharraren azpiko tunelerako sarreraren artean, eta horrek lotura errazten du. Tarte horretan, desbideraketa trenbide bakarrean hasiko da, ezkerrerantz, eta, ondoren, ETSko trenbide bikoitza eraikiko da, trenbide-konposizioak maniobratzeko eta portu-sarean barneratzeko edo euskal trenbide-sarean sartzeko prestatzeko.
Puntu horretatik aurrera, trenbide berriek bat egingo dute Pasaiako portuan bertan gaur egun biltegietara eta biltegi-guneetara doan trazadurarekin, hasiera batean Buenavista izeneko kaian. ETSren zeregina, une honetan bertan dagoen trenbide-azpiegiturari metro bateko zabalera gehitzea izango da, hirugarren hariaren bitartez. Horrenbestez, bi jarduketa-eremu bereiziko dira: lotunea eta ETSren konexio- eta maniobra-trenbide berrien definizioa, eta egungo trenbidearen berriztapena, metro bateko zabalera eta nazioartekoa ezarriz.
Hasierako desbideratze-jarduketak, hurbil egotearen ondorioz, biltegi eta bizitegi erabilerarekin mugakide diren portuko zenbait eraikin eraistera behartuko du. Bi administrazioen arteko hitzarmenak jasotzen duenez, Portu Agintaritza arduratuko da higiezinak husteaz eta eraisteaz, eta ETS arduratuko da PPAk bere garaian sinatutako hainbat errentamendu-kontratu iraungitzeari dagozkion kalte-ordainez.
Horrela, Portu Agintaritzak Euskal Trenbide Sareari lagako dio lur horien erabilera, ETSren trenbide bikoitz eta operatiboko eremuari baitagozkio, eta puntu horretatik biltegi eta gordailu guneetara arteko trenbideen azpiegiturak, berregokitu ondoren, portuko barne-sarearen kudeaketaren mende jarraituko du. Metro bateko zabalera ezartzeaz gain, eta PPAk hala eskatuta, euskal trenbide-administratzaileak beste zenbait hobekuntza egingo ditu, hala nola instalazio elektrikoen, zuntz optikoaren, telefoniaren eta datuen eta argiteriaren berriztapena.
