Gobernu Kontseiluak 2030 Agendaren Lehentasunen Euskal Programaren 2023ko Betetze-mailari buruzko Memoria, Legegintzaldiko Balantzea eta 2024ko Lan-plangintza ezagutu ditu gaur. Programa hori 2021eko ekainaren 29an onartu zen, eta Eusko Jaurlaritzaren Legegintzaldiko plana da, GJHekiko konpromisoaren sailarteko eta erakundearteko koordinazioaren arloan.
2023ko Memoria
2023ko Memoriak betetze-maila handia islatzen du. Aurreikusitako 23 jarduera-ildoetatik, 16 % 100ean bete dira. Zazpi jarduketa % 60 eta % 80 artean kokatzen dira, eta gehienak zazpi trakzio-konpromisoekin eta haien proiektu adierazgarriei dagozkie, hauen ibilbidea Legegintzaldi honetatik harago proiektatzen delarik.
Horrez gain, programa honen garapenari esker, hasiera batean aurreikusi ez ziren beste 13 jarduketa bultzatu dira, eta horien eragin-eremua zabaldu eta aberastu da. Horien artean, nabarmentzekoak dira Donostiako Zinemaldiarekin izandako lankidetza; enpresetan eta erakundeetan 2030 Agenda garatzeko gida; GJHen aldeko Euskal Aliantza, edo 18. GJHari egindako ekarpena, Kultura eta Hizkuntza Aniztasuna.
Legegintzaldiaren Balantzea
Betetze mailarekin batera, Legegintzaldiko Balantzearen ondorio nagusiak 2030 Agendaren Lehentasunen Euskal Programaren baliagarritasuna islatzen du. Sailen arteko, erakundeen arteko eta gizartearen arteko sinergia sustatzen lagundu du, eta Euskadik GJHekin dituen konpromiso zehatzen garapena eta betetze-maila hobetu du.
Balorazioa oso positiboa da, baina horrek ez du eragozten hobetzeko hiru eremu identifikatzea: energia berriztagarriak, erronka demografikoa eta dibulgazioa.
- Energia berriztagarriak. Berotegi efektuko gasen emisioa % 35,5 murriztu dugu, Europako batez bestekoa hobetuz. Hala ere, ez dugu aurrera egiten energia berriztagarriak sortzeko eta kontsumitzeko behar den erritmoan. Azken kontsumoa % 17koa da, eta EB-27ko batez bestekoa % 22koa. Hori da orain lehen helburua, eta horretara bideratzen dira Trantsizio Energetikoaren eta Klima Aldaketaren Legea eta Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektoriala.
- Erronka demografikoa. Balantze demografikoak 2030 Agendaren eraldaketa sozialaren alderdiarekin lotura zuzenagoa duten GJHei eragiten die. Funtsezkoa da erronka demografikoari ahalik eta lehentasun handiena ematen jarraitzea. Erronka demografikoko eta emantzipazioko estrategiak, gazte-politikarekin batera, estrategikoak dira.
- Dibulgazioa. 2030 Agendari buruzko ezjakintasunak handia izaten jarraitzen du. Funtsezkoa da gizarte osoaren informazio- eta inplikazio-maila hobetzea. Asko dira helburu horrekin sustatzen diren jarduerak, baina oraindik ez dira nahikoak.
Era berean, Legegintzaldiko Balantzearen alderdirik positiboenean, hiru mugarri nabarmen daitezke, garrantzi instituzional berezia dutelako eta etorkizunean jarraitzeko asmoa dutelako:
- Gobernantza-azpiegiturak eta aliantzak. 2030 Agenda Euskadi Foroa, GJHen aldeko Euskal Aliantza, «2030 Agenda Euskadi Kontratu Sozial baterako» Adierazpena eta “Enpresetan eta erakundeetan 2030 Agenda garatzeko gida” azpiegitura berriak eta finkatuak dira, GJHekiko euskal konpromisoari jarraipena emateko euskarri direnak.
- Local 2030 egoitza. Nazio Batuen Local 2030 Koalizioaren Idazkaritzaren munduko egoitza Bilbon kokatzea, Euskadin lehen mailako nazioarteko erakunde bat jarrita. Eusko Jaurlaritzaren asmoa da GJHekiko konpromiso-eredu propio baten esperientzia eskaintzea lokalizazio-prozesuari.
- Adierazleen sistema, jarraipena eta balantzea. Sistema horrek hiru erreferentziatan oinarritu da: adierazleen panela, urteko memoriak eta Nazio Batuen Jarraipenerako Borondatezko Txostenak. Eusko Jaurlaritzaren proiektu nagusia izan da hori. Horren emaitza estrategiak eta jarduerak neurtzeko, aztertzeko eta berregokitzeko azpiegitura sendoa da.
Azkenik, Legegintzaldiaren ondare nagusia GJHen lokalizaziorako konpromiso hirukoitza duen euskal eredu bat definitzea eta eskaintzea da: 2030 Agendaren Instituzionalizazio gehiago, Sozializazio gehiago eta Pertsonalizazio gehiago. Ekarpen horri Now 2030 Basque Country. GJHen lokalizaziorako euskal konpromisoaren eredua deritzo.
2024ko Lan-plangintza
Kontuan hartuta, alde batetik, nazioarteko testuinguru konplexua eta, bestetik, Euskadin hauteskundeak egiteko eta Legegintzaldia amaitzeko agertokia, honako hauek dira 2024rako Lan-plangintzaren helburu nagusiak:
-GJHekiko konpromisoaren dinamizazio- eta koordinazio-funtzioak garatzen jarraitzea, gobernantza-organoei arreta berezia eskainiz.
-Tokiko zein nazioarteko 2030 Agendaren lokalizazioarekiko konpromisoaren euskal eredua sustatzea, Now 2030 Basque Country.
-Nazio Batuen Local 2030 Idazkaritzaren egoitza Bilbon zabaltzeko eta hedatzeko prozesuan laguntzen jarraitzea, eta erakunde horrekin lankidetzan aritzeko bideak bultzatzea.
-Estatuz azpiko gobernuek GJHen gobernantzan zeregin garrantzitsuagoa izan dezaten nazioarteko foroetan defendatzen jarraitzea. Eginkizun hori funtsezkoa da, tokiko eta eskualdeko gobernuei baitagokie GJHak betetzearekin lotutako eskumenen % 70.
-2030 Agendaren Lehentasunen Euskal Programaren lehentasun-ardatzetan sakontzea: Dibulgazioa, Koordinazioa, Ebaluazioa eta Trakzio-konpromisoak eta Proiektu adierazgarriak.
-2024-2028 plangintza estrategikoko dokumentu berri bat egitea eta onartzea, 2020-2024 Legegintzaldiko balantzea oinarri hartuta.
2024ko otsailaren 6a
