Nerea Melgosa Eusko Jaurlaritzako Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburuak parte hartu du gaur eguerdian Arabako erakundeetako ordezkariek Gasteizko Enparantza Berrian ekintza terrorista guztien biktimei eskaini dieten minutu bateko isilunean. Martxoaren 11n, Terrorismoaren Biktimen Omenezko Europako Egunean, 20 urte beteko dira Madrilen 193 pertsona hil zituzten atentatu izugarriak gertatu zirenetik.
“Europan bi muturretako bonbek eta balek eragindako sufrimendua eta izua, eta hori baino gehiago ere, ondo ezagutzen duen leku bat Euskadi da. Gaur, Martxoak 11, erreferentziazko eguna da gure Herrian eta Batasun osoan indarkeria gaitzetsi dezagun eta gazteei erakutsi diezaiegun etorkizuneko bidea demokraziarekin, giza eskubideekiko konpromisoarekin, elkarrizketarekin, errespetuarekin eta lan politikoarekin bakarrik dela posible” adierazi du Nerea Melgosak.
“Terrorismoaren aurkako borroka lehentasun nagusia da hemen eta Europar Batasuna osoan. Lankidetza ezinbestekoa da atentatu terroristak prebenitzeko eta herritarren segurtasuna bermatzeko. Beharrezkoa da erradikalizazioa detektatzea eta prebenitzea, informazioa trukatzea, terrorismoaren finantzaketa lokalizatzea eta etetea, armak eta haien merkatuak kontrolatzea, lankidetza judiziala digitalizatzea, terroristen mugimenduak nazioartean detektatzea, eta herritarrak kontzientziatzea arazoa guztiona dela” adierazi du Nerea Melgosak.
Europako Batzordeak eta Europolek emandako datuak aipatu ditu sailburuak: “biktimei laguntzea, atentatu terroristenak barne, Europako Batzordeak mehatxu terroristaren dimentsio guztiak lantzeko egiten duen lanaren zati garrantzitsu bat da”. EBk esparru juridiko sendoa ezarri du biktimak Europa osoan babesteko, EB mailako kalte-ordainen sistemaren, Biktimen eskubideei buruzko zuzentarauaren eta Terrorismoaren aurkako borrokari buruzko zuzentarauaren bidez.
Terrorismoaren Biktimen Omenezko Europako Eguna mugarri bat da urtero, mundu osoan terrorismoaren biktimak oroitzeko. 2004ko martxoaren 11n, Madrilen eztanda egin zuten bonbek 193 pertsona hil eta milaka zauritu zituzten. 2005az geroztik, Europar Batasunak, M-11n, mundu osoko ankerkeria terroristen biktimak gogora ekartzen ditu.
2020ko urtarrilean, Batzordeak sortutako Terrorismoaren Biktimentzako Europako Aholkularitza Zentroak abian jarri zituen bere jarduerak, batez ere estatu kideei babesa emateko, atentatu terrorista baten ondoren biktimei laguntzeko.
Zentroak Terrorismoaren biktimei buruzko EBren eskuliburua ere argitaratu zuen. Von der Leyen Batzordeak Biktimen eskubideei buruzko EBren lehen estrategia onartu zuen (2020-2025).
Estrategia horren helburu nagusia da delituen biktima guztiek, delitua egin den EBko lekua edozein dela ere, beren eskubideak erabat erabili ahal ditzaten bermatzea. Estrategiak biktimak ahaldundu nahi ditu, delituak salatzeko, kalte-ordaina eskatzeko eta, azken buruan, delituaren ondorioetatik suspertzeko.
2020ko irailean, Batzordeak Biktimen Eskubideei buruzko EBko Plataforma inauguratu zuen, eta Biktimen Eskubideetarako Europako Batzordeko lehen koordinatzailea izendatu zuen.
Erradikalizazioaren aurrean Sentsibilizatzeko EBko Sareak, terrorismoaren biktimen memoriari buruzko lantaldearen bidez, biktimen esperientziak aurkezten ditu, biktima horien guztien oroimenean laguntzen du, eta indarkeriazko estremismoaren giza ondorioak nabarmentzen ditu. Biktimen eskubideak eta babesa ere Batzordeak sortutako Terrorismoaren Biktimen Elkarteen Europako Sarearen lanaren elementu nagusiak dira.
Lehenik eta behin, terrorismo-delituak prebenitzeko, EBk propaganda terroristaren aurka egiten du, bai linean, bai lineaz kanpo, terroristek atentatuak planifikatzeko, finantzatzeko eta egiteko bitartekoak eta maniobra-tartea izatea eragotziz, eta erradikalizazioaren aurka ere borrokatuz.
2020ko abenduan, Batzordeak Terrorismoaren aurka Borrokatzeko Agenda berri bat aurkeztu zuen, EB mailan terrorismoaren aurka borrokatzeko ekintzetarako jarraitu beharreko bidea ezartzen duena, mehatxu terroristei hobeto aurrea hartzeko, prebenitzeko, babesteko eta erantzuteko. Agenda barne-segurtasunaren arloak hartutako bidearen emaitzetako bat da, Batzordeak 2020ko uztailean onartutako Batasunaren Segurtasunaren Estrategiaren funtsezko osagaia.
Lankidetza
EBko estatuek 2010 eta 2021 bitartean egindako, huts egindako eta zapuztutako atentatu terroristen kopuru hauek jakinarazi dituzte: 2010: 249 atentatu, 2011: 174 atentatu, 2012: 219 atentatu, 2013: 152 atentatu, 2014: 199 atentatu, 2015: 211 atentatu 2016: 142 atentatu, 2017: 205 atentatu, 2018: 129 atentatu, 2019: 119 atentatu 2020: 57 atentatu, 2021: 15 atentatu. 2010 eta 2019 arteko zifrek Erresuma Batua barne hartzen dute.
2021ean hamabost gertakari terrorista izan ziren EBko estatu kideetan. 2021ean izandako atentatuen kopurua aurreko urteetakoa baino askoz txikiagoa izan zen, “ezker-terrorismotzat” identifikatutako atentatuen kopuruak behera egin zuelako. 2019 eta 2021 artean EBn eta Erresuma Batuan hogeita bederatzi plan jihadista edo eskuin-muturrekoak zapuztu ziren.
Terrorismoarekin lotutako EBko atxiloketak (2010-2021), jihadistak edo erlijio-motibaziokoak, eskuinekoak, ezkerrekoak eta anarkistak, etnikoak eta independentistak, beste mota batekoak eta zehaztu gabeak. 2010 eta 2019 arteko zifrek Erresuma Batua barne hartzen dute.
2019tik 2021era bitartean, 1.560 pertsona inguru atxilotu zituzten EBko estatu kideetan, terrorismoarekin lotutako delituak egotzi zitzaizkienak. 2021ean, atxiloketa gehien ekarritako delitua, jakinarazitako datuen arabera, talde terrorista bateko kide izatea izan zen, eta, ondoren, atentatu bat planifikatzea eta prestatzea. Beste susmagarri batzuei egotzi egin zitzaizkien terrorismoa finantzatzea, terrorismoa erakartzea eta bultzatzea, eta EBkoak ez diren herrialdeekin lankidetzan aritzea.
Europako Batzordearen eta Europolen txostenen arabera, EBko herrialdeek atentatu terroristen kopuru hau jakinarazi zuten 2021ean: Austria: 1, Belgika: 1 Danimarka: 1 Frantzia: 5 Alemania: 3 Hungaria: 1 Espainia: 1 Suedia: 2 Guztira: 15
EBko herrialdeek 2021ean terrorismoarekin lotuta egindako atxiloketen kopuru hauek jakinarazi dituzte: Austria: 24 Belgika: 32 Kroazia: 2 Zipre: 6 Danimarka: 9 Finlandia: 5 Frantzia: 140 Alemania: 34 Grezia: 6 Hungaria: 2 Irlanda: 14 Italia: 40 Herbehereak: 17 Polonia: 3 Portugal: 2 Errumania: 2 Espainia: 47 Suedia: 3 Guztira: 388
Frantziak izan zituen atentatu gehien (5), ondoren Alemaniak (3) eta Suediak (2). Austriak, Danimarkak, Hungariak, Belgikak eta Espainiak atentatu bana jakinarazi zuten. 2021ean erregistratutako bi hildakoak Espainiako eta Frantziako estatuetan izandako atentatu jihadisten ondorio izan ziren.
2022an 16 atentatu terrorista gertatu ziren EBn eta beste 12k huts egin zuten edo zapuztu egin ziren, Europolen arabera. Lau pertsona hil ziren: bi jihadisten atentatuetan eta bi ultraeskuindarren terrorismoak eraginda. EIren jarduera handieneko urteetan, 2015ean eta 2016an, 151 eta 142 pertsona hil ziren, hurrenez hurren.
Antisemitismoa eta islamofobia areagotzea
Antisemitismoagatik eta islamofobiagatik egindako salaketak handituz joan ziren Hamasek urriaren 7an Israel hegoaldean egindako atentatu terroristen (1.200 pertsona hil ziren) eta Israelek emandako erantzun militarraren (20.000 hildako inguru azken bi hilabeteetan) aurretik, Human Rights Watch (HRW) erakundearen arabera.
