Gaurtik aurrera, eskuragarri dago karbono-aztarna, ingurumen-aztarna eta ekonomia zirkularreko adierazle-multzo bat antolakuntza-ikuspegiarekin kalkulatzeko aukera ematen duen lehen web-tresna. Hauek ere kalkulatzen ditu: karbono-aztarna eta bizi-zikloaren analisi sinplifikatua, produktuen eta zerbitzuen ikuspegitik; hori guztia hasierako informazio berarekin. Ihobek sortu du, Eusko Jaurlaritzaren Ingurumen Jarduketarako Sozietate Publikoak.
Azken 10 urteotan Ihobek era integratuan antolaketa- eta produktu-metriken kalkuluaren arloan sortutako ezagutzatik sortutako tresna da, Basque Ecodesign Center-ek, estatuko ekodiseinu eta ekonomia zirkularraren arloko aliantza publiko-pribatu garrantzitsuenak, egindako lanari esker.
Haren diseinuari esker, ingurumen-ebaluazioak egin daitezke, bai antolakuntzaren bai produktu eta zerbitzuen ikuspegitik. Tresnarako sarbidea Ihoberen webgunearen bidez izango da, eta doakoa izango da euskal enpresentzat.
Onartutako metodologietan oinarrituta egingo dira kalkuluak; adibidez, UNE-EN ISO 14064-1:2019 eta UNE-EN ISO 14067:2019 arauak karbono-aztarnaren kasuan; UNE-EN ISO 14040:2006 eta UNE-EN ISO 14044:2006 arauak, berriz, ingurumen-aztarnaren eta bizi-zikloaren azterketa zirkularraren kasuan, eta ekonomia zirkularreko adierazleak kalkulatzeko, “Zirkular Transition Indicators 3.0” metodologia erabiltzen da, zirkulartasuna neurtu eta ebaluatzeko etorkizuneko ISO 59020 arauarekin bateragarriak.
Climate&Circularity Calculator erakundeak, bereziki ETEak, ingurumen-jarduera bizi-zikloaren ikuspegitik hobetzeko diagnostiko bat eta jarraipen-tresna bat izateko diseinatuta dago, eta ekodiseinu-simulazioetarako ere erabil daitezke. Premia hori bereziki garrantzitsua da gaur egungo testuinguruan, bai gero eta zorrotzagoa den legeria betetzeko —hala nola duela gutxi onartutako Trantsizio Energetikoari eta Klima Aldaketari buruzko 1/2024 Legeak ezartzen duen 2050erako karbono-neutraltasunaren etorkizuna—, bai ingurumen-jarduera on bat merkatuan lehiakortasun-faktore bihurtzeko.
Esteka honetan atzi daiteke Climate&Circularity Calculator by Ihobe: https://www.ihobe.eus/climate-circularity-2
Tresnaren ezaugarri eta onura nagusiak
Climate&Circularity Calculator kalkulagailu berritzailea da, batez ere, integratzailea delako, eta hainbat ingurumen-adierazle neurtzeko aukera ematen duelako. Tresna hori lanean ari diren profesionalak prestatzeko programekin, gazteentzako ikastaroekin eta beste autoprestakuntza ziklo batzuekin osatzen da.
Bestalde, beste kalkulagailu batzuekin ez bezala, honen bidez errendimendua maximizatu ahal izango da, zeren eta dokumentazioaren bilketa bakarra eta komuna baita metrika guztientzat; hau da, sarrerako informazio bakarrarekin, automatikoki kalkulatzen dira karbono-aztarna, ingurumen-aztarna eta, antolaketaren kasuan, ekonomia zirkularreko adierazleak.
Beste kalkulagailu batzuen aldean, beste abantaila handi bat da tresnaren datu-basea aldian behin eguneratu eta handitzeko zerbitzu bat abian jartzea, erabilitako metodologiak eta faktoreak egokiak direla ziurtatuz.
Azken finean, baliabide honek modu aurreratu, arin eta eraginkorrean erantzungo die ingurumen-ebaluazioaren metrikekin lotutako egungo eta etorkizuneko beharrei.
Climate&Circularity Calculator eta Trantsizio Energetikoari eta Klima Aldaketari buruzko Legea
Web-kalkulagailuak zuzenean lagunduko du 2024ko otsailean onartutako Trantsizio Energetikoari eta Klima Aldaketari buruzko Legearen alderdi zehatzak konpontzen. Tresnak karbono-aztarna kalkulatzeko eta deskarbonizazio-plana egiteko betebeharra betetzen lagunduko du, Trantsizio Energetikoko eta Klima Aldaketako Ekimenen Euskal Erregistroaren esparruan, lege horren 55. artikuluan jasota dagoena.
Karbono-aztarnaren kalkulua, erakunde bati edo produktu edo zerbitzu baten bizi-zikloari lotutako berotegi-efektuko gas-emisio guztiak neurtzen dituena, emisio horiek murrizteko plana ezartzeko lehen urratsa da.
Euskal herri-administrazioen eta sektore publikoko gainerako erakundeen kontratazio-organoek, 57. artikuluarekin bat etorriz, beren kontratuen administrazio-klausulen eta preskripzio teknikoen orrietan produktuen, zerbitzuen eta horniduren karbono-aztarna eduki beharko dute, baldin eta betebehar hori kontratuaren xedearekin lotzen bada. Climate&Circularity Calculator web-tresnarekin egindako kalkuluak betebehar hori betetzeko erabil daitezke.
Berariazko prestakuntza
Tresna ezagutarazi eta euskal enpresa-eremuan errazago erabiltze aldera, 2022. eta 2023. urteetan probaldia egin zen gazteekin, tresna ia 200 enpresatan aplikatzeko, batez ere enpresa txiki eta ertainetan, eta lanean ari diren profesionalentzako prestakuntza-programa bat egin zen ere, 11 ikastaroekin eta autoprestakuntzako materiala emanez.
Programa horiek jarraipena izango dute datozen hilabeteetan, kalkulagailu berri honekin zerikusia duten prestakuntzako beste ekimen batzuekin batera, gazte eta irakasleei zuzenduta egongo direnak. Halaber, ikasleei bekak eskaintzeko aukera ere emango da, ETEen deskarbonizazioa bultzatze aldera.
