Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapen, Jasangarritasun eta Ingurumen Sailak neurri sorta bat prestatu du Euskadiko mahastizaintza eta ardogintza sektoreari laguntzeko, bai nekazaritza premiei dagokienez, bai upategiei dagokienez. Neurri horiek 17,6 milioi euroko injekzio gehigarria ekarriko dute aurten.
Lehen neurria atzo egindako Jaurlaritzaren Kontseiluan onartu zen, Arantxa Tapia sailburuak Arabako Lurralde Historikoan kokatutako Errioxa JDKko mahastiak uzta berderako 2024ko laguntzetarako deialdia egiteko emandako agindua babestu ondoren. Laguntza horiek 1,8 milioi euroko balioa dute, eta handitu egin daitezke.
2024an neurri gehigarriak
Eusko Jaurlaritzak, gainera, mahastizaintza- eta ardogintza-sektorerako zenbait laguntza zehaztu ditu urte honetarako, uzta berdearen arloko laguntzari gehituko zaizkionak, hala nola:
- Errendimendua murrizketagatik laguntza. Errioxako Kontseilu Arautzailearen erabakiak eragindako mahastizainei laguntzen die, % 10eko murrizketa ezartzen baitu mahats tintaren ekoizpenean, zenbateko hauekin:
– 50 Ha-tik beherako ustiategiak: 487,5 €/ Ha.
– 50 eta 100 ha bitarteko ustiategiak: 325 €/ ha.
– 100 Ha-tik gorako ustiategiak: 130 €/ Ha.
Eusko Jaurlaritzak 5,6M€ bideratuko ditu neurri horretara, eta 12.500 hektarea inguru lagundu nahi ditu.
- Merkataritza-fondoa galtzearen konpentsazioa, hektareako 1.462,5 €-ko laguntza kuantifikatuz eta 10 hektareara mugatuz.
Eusko Jaurlaritzak 2,2M€ bideratuko ditu neurri honetara.
Azkenik, 2023an bezala, 2024an ere ardoaren borondatezko destilazioa laguntzeko agindu bat argitaratuko da, EAEko Nekazaritza eta Elikadura Industrien Erregistroan establezimendu aktibo bat duten eta establezimendu aktibo horretan Errioxa JDKaren babespean ardoa ekoizten duten ardogintzako enpresentzat. 2023an bezala, destilazioa ukituko duten zatiak egongo dira, baina 2024an destilazio-bolumenak honela definitu dira:
– Errioxa JDKak babestutako eta EAEn ekoitzitako ardoaren ekoizpen osoaren % 100 2023an, 250.000 litrotik beherakoa bada.
– Errioxa JDKk babestutako eta EAEn ekoitzitako ardo guztiaren % 50 2023an, 250.000 litrokoa edo gehiagokoa eta 500.000 litrotik beherakoa bada.
– Errioxa JDKk babestutako eta EAEn ekoitzitako ardoaren ekoizpen osoaren % 20 2023an, 500.000 litrokoa edo gehiagokoa bada.
Era berean, portzentajeak igo edo murriztu ahal izango dira funtsen eskuragarritasunaren arabera. Laguntzaren intentsitatea 0,958 €/ litroko izango da ardo beltzean, eta 0,865 €/ litroko ardo arrosan. Zenbateko horiek KPI aplikatu ondoren berrikusi dira. Eusko Jaurlaritzak 8M€ bideratuko ditu destilaziorako laguntza honetara.
2023an ez bezala, bolumen destilagarriaren hasierako eskaera egingo da aurten, eta laguntza ebatzi eta bolumen eskabide guztien arabera eman ondoren, upeltegiek destilazioa egingo dute, eta destilazioa 2024ko urriaren 15a baino lehen egin beharko da.
Uzta berderako laguntzak abian dira
Mahastizaintza eta ardogintza sektoreko eskaintzaren eta eskariaren arteko desoreka-egoerak bere horretan jarraitu du 2023an. Errusiak Ukraina inbaditu izanak eragindako ezegonkortasunak eta Israel eta Palestinaren arteko gatazkak erregaien, lehengaien eta bestelako horniduren garestitzeari eutsi dio.
Merkatuaren egoera denboran luzatuko dela aurreikusita, Eusko Jaurlaritzak, Arabako Foru Aldundiarekin lankidetzan, Arabako Errioxako mahastizaintzaren eta ardogintzaren sektorearen esku jarri ditu, berriz ere, 2023-2024 kanpainarako Arabako Errioxan dauden JDBko mahastien uzta berderako laguntzak, eskaintzaren eta eskariaren arteko oreka berrezartzeko eta Arabako mahastizaintza-enpresen errentagarritasun-galera arintzeko.
Uzta berdearen bidez, mahasti-mahats-sortak kentzen dira, oraindik heldu gabe daudenean ardogintzarako mahatsa ekoizteko erabiltzen direnak. Horrela, lursailaren errendimendua zerora murrizten da, eta laguntzaren xede den mahasti-partzelan ezin da mahatsik bildu gabe utzi.
Hasieran esleitutako partida 1.800.000 eurokoa da. Hala ere, eskaera onargarri gehiago egonez gero, funts propioekin handitu egingo da partida, guztira gehienez 1.500 hektareari erantzun ahal izateko.
Aurrekontu zuzkidura eta pertsona onuradunak
Uzta berderako laguntza 0,64 €/ kg-ra artekoa izango da, eta 2023-2027 Mahastizaintza eta Ardogintza Arloko Esku-hartzearen esparruan neurri horri atxiki ahal izango zaizkio mahastizainak, baldin eta mahastiak Arabako Lurralde Historikoan kokatuta badaude eta mahatsa ardogintzarako erabiltzen badute.
Onuradunek mahastizainen Mahastizaintza Erregistroan inskribatuta egon beharko dute, ustiatzaile/laborari gisa, bai eta eskabideak aurkezteko epea hasten den egunean eskabidean jasotako lursailak ere.
Uzta berderako laguntza eskatzen den lursailak honako lehentasun-irizpide hauei haztapena aplikatzean lortutako puntuazioaren arabera ordenatuko dira:
- BJD batean inskribatutako lursailak, baldin eta horien azalera, osorik edo gehienbat, mahats tinta ekoizteko erabiltzen bada.
- 1980. urtetik aurrera landatutako mahasti-partzelak.
- Eskatzailea mahastizain gaztea izatea, laguntza-eskabidea aurkezten duen urtean 40 urte baino gehiago ez izatea.
- Titulartasun partekatuko erregistroan inskribatutako ustiategiak.
Eskabideak aurkezteko epea, onartutako agindua Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkarian argitaratu eta biharamunean hasi eta 2024ko apirilaren 29an amaituko da.
Eskabideak https://www.araba.eus/MahastiAraba aplikazioaren bidez aurkeztu ahal izango dira Arabako Foru Aldundiko Nekazaritza Sailean. Gainera, Arabako Errioxan laguntza-zerbitzu bat egongo da izapidetze horretan laguntza behar duten pertsonentzat, apirilaren 5etik 29ra, Ardoaren Etxeak koordinatuta. Era berean, telefono bidezko arreta-zerbitzua jarriko da.
Eskaera ordezkari baten bidez ere izapidetu ahal izango da, betiere dagokion baimena aurkezten badu.
