Euskadiko etxebizitza-eraikinen birgaitzea, energia-eraginkortasuna handitzeaz gain, irisgarritasuna eta biztanleen erosotasuna hobetzea du helburu. Komunitate asko joera horren alde egin dute, arlo horretan espezializatutako enpresen eskutik, hala nola Arquinea estudioa.
Portugaleten kokatuta dago eta Ziortza Alonso, Miriam Fernández eta Amaia Ruiz arkitektoek osatzen dute. 2013an sortu zen, fundatzaileen “diseinurako eta arkitekturarako grinaren” ondorioz. 10 urte baino gehiagoko esperientziaren ondoren, Arquineak sektore barruko hainbat eremutan lan egin du, hala nola etxebizitzen barnealdeen eraberritzeak, etxebizitzen birgaitze integralak edo arkitektura iragankorreko esku-hartzeak. Azken horien artean daude BIME, BBK Live, ExpoBodas, UPV-EHU edo Bizkaiko Aldundia bezalako ekitaldietarako aldi baterako instalazioen diseinua.
Arkitektura-esparrua, hasiera batean eraikinak birgaitzeko esku-hartze puntualetan oinarritzen zena, bi azpieremu garrantzitsutan banatu da gaur egun: irisgarritasuna, bai etxebizitzetan, bai hiri-inguruneetan; eta birgaitze energetikoa, kasu batzuetan integrala, “gaur egun gizartean dauden energia-kontsumoa murrizteko helburuei erantzuteko”.
Hala, Arquinearen bezero nagusiak etxebizitza komunitateak dira, bertan egiten diren birgaitze gehienak energetikoak baitira: “Gaur egun, fatxadetan isolamendu termikoa txertatzea oso normala da, eta komunitate batean berrikuntza planteatzea hobekuntza hori sartzea oso ohikoa da. Gainera, birgaitzearen eremua zabaltzen ari da, ur beroko eta berokuntzako instalazio iraunkorragoetan, energia berriztagarria gehituz, hala nola aerotermia, geotermia, biomasa edo panel fotovoltaikoak”.
Bere eguneroko lanean, Arquineak teknika, diseinu eta sormenaren konbinazioan oinarritzen ditu bere proiektuak, “beti jarduten dugun espazioa hobetuz eta inguruan dugun arkitektura errespetatuz”. Horrela, operazio eskala guztiak lantzen ditu prozesuan, xehetasunik txikienetik eta ideia osoraino. Arkitektura jasangarriaren ildotik, Arquinearen taldeak adierazi duenez “gustatuko litzaiguke Passivhaus estandarra geroz eta gehiago lantzea, hau da, eraginkortasun energetikoa eraikuntzan lortzea eta kontsumo energetiko ia guztiz murriztea. Passivhaus Designer gara, eta uste dugu oraingo eraikinak horrelakoak izan beharko liratekeela”.
Birgaitzea jomuga bezala
Fundatzaileen ustez, 2013an “oso etapa interesgarria hasi zen arkitekturaren eta eraikuntzaren sektorean, gure eremu geografikoan oso zahartuta zeuden gure eraikinen mantentzea eta birgaitzea sustatzen hasi zirenean”. Garai hartan hasi ziren lehen EITak egiten 50 urtetik gorako eraikinetan, eta lehen energia-ziurtagiriak. Gaur egun, “gizartean jada ezarrita dagoen birgaitze-kultura” aipatzen dute.
Era berean, Arquinearen taldeak gero eta sentsibilizazio handiagoa antzematen du herritarren artean birgaitze horiek egiteko orduan: “Pertsonek gero eta kontzientzia handiago dute jasangarritasunaren arloan, eta, gainera, eraikuntza-araudiek hainbat urte daramatzate irizpide jasangarrien arabera eraikitzera eta birgaitzera behartzen. Izan ere, Jasangarritasunaren Euskal Legeak berotegi-efektuko gasen emisioak murriztea du helburu, energia-eraginkortasunerako aurrezteko neurriak aplikatuz eta energia-iturri berriztagarriak erabiliz”.
Gainera, adierazi dutenez, “zerbitzu berriak sortzen ari dira, hala nola auditoria energetikoa. Tresna horrek aukera ematen du eraikinaren egoera ezagutzeko eta nola jokatu behar dugun jakiteko, energia aurrezten eta efizientzia lortzen laguntzeko. Oso interesgarria da eraikinean edozein esku-hartze egin aurretik, birgaitze egokiena zein den jakiteko”.
Esku-hartze horietarako, eraikinaren azterketa xehatua egin behar da (EIT, efizientzia-ziurtagiria eta energia-auditoretza). Arlo horretan, “dirulaguntzek oso zeregin garrantzitsua dute, esku-hartze globalak bultzatzen eta bermatzen baitituzte”. Arquinearen ustez, sektorean azken urteotan prezioak igo egin direnez, “beharrezko tresnak dira hainbat ekimen, hala nola Next Generation funtsak, bankuen eta eraikuntza-enpresen finantzaketa-formulak edo Energia Aurrezteko Ziurtagirien Sistema berriak, eraginkortasun energetikoko inbertsioen kostuaren zati bat berreskuratuz”.
SPRI Taldea RIS 3 Euskadi estrategia abian jartzen duten eragileetako bat da, eta Zientzia, Teknologia eta Berrikuntza Planaren ZTBP 2030 barruan Euskadik ikerketaren eta berrikuntzaren alde egiten duen apustu estrategikoa adierazten du.
2030erako ZTBP berriak 3 lehentasun estrategiko ezartzen ditu: Industria Adimenduna, Energia Garbiagoak, Osasun pertsonalizatua. Aldi berean, aukerako 4 lurralde ezartzen ditu: Elikadura osasungarria, Ekoberrikuntza, Hiri Jasangarriak eta Euskadi Sortzailea, eta Zeharkako Trakzio-Ekimenen kontzeptua sartzen du, RIS3 arloen arteko lankidetza bultzatuko duen tresna gisa ulertuta eremu estrategiko zehatzetan, eta Euskadik trantsizio teknologiko-digital, energetiko-klimatiko eta sozial eta sanitario hirukoitzari aurre egin ahal izan diezaion lagunduko dutenak. Deskargatu ZTBP 2030 osoa.
