Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza eta Hiri Agenda Sailak eta EUDEL Euskadiko Udalen Elkarteak berretsi egin dute beren konpromisoa elkarlan estuan aritzeko, Euskadiri eragiten dion etxebizitza eskuratzeko arazoari aurre egiteko. Elkarlan hori sail berriaren funtsezko lehentasunetako bat da, udalekin lankidetzan. Euskal Autonomia Erkidegoko Etxebizitzari buruzko 3/2015 Legeak hainbat eskumen ematen dizkie udalei, eta Eusko Jaurlaritzarekin lankidetzan aritzera gonbidatzen ditu, etxebizitzarako eskubide subjektiboa betetzeko.
Gaur egun, 43 udalerrik, biztanleriaren % 68 biltzen dutenak, betetzen dituzte Estatuko etxebizitza-eskubidearen 12/2023 Legearen arabera tentsiopean dauden eremu izendatzeko baldintzak. Etxebizitza eta Hiri Agendako sailburu Denis Itxasok etxebizitza eskuratzeko aukera hobetzeko politikak ezartzea defendatzen du, batez ere bizitegi-merkatuko gune tentsionatuenetan; izan ere, “udalerri horiek azkar igo dute etxebizitzaren prezioa, eta horrek gazteen emantzipaziorako aukerak mugatu ditu eta gizarte-bazterketa jasateko arriskua handitu”. Horregatik, “funtsezkoa da Eusko Jaurlaritzaren eta udalen arteko lankidetza indartzea, arlo honetako eragile publiko nagusietako bat baitira”, gaineratu du Itxasok. EAEko udalen ibilbidea eta Euskadiko etxebizitza-politiken garapenari egindako ekarpena aintzat hartuta, EUDELeko presidente Esther Apraizek nabarmendu duenez, “ahaleginen eta baliabideen baturaren bidez partekatu beharreko herri-erronka handi baten aurrean gaude”.
Itxasok adierazi duenez, EUDELekin batera lan egiteko asmoa du irizpide partekatuak eta estandarizatuak identifikatzeko, eta horrela modurik onena aurkitzeko, eremu tentsionatuaren figuraren barruan borondatez sartu nahi duten udalerrien artean, hiru urteko ekintza-planak antolatzeko gutxieneko oinarri partekatu bat.
Lehen bileran, Etxebizitza eta Hiri Agenda Saileko eta EUDELeko lantaldeak bat etorri dira etxebizitza babestuak eraikitzeko eta hiri-lurzoruaren eskuragarritasuna hobetzeko plangintza eraginkorragoa ahalbidetuko duten ekimenak aztertzeko eta lankidetzan aritzeko premian. Bi erakundeek adierazi dute lankidetzan aurrera egiteko asmoa dutela, betiere udalen autonomia errespetatuz, eta, ildo horretan, EUDELek proposatutako neurriak aztertuko ditu, udalen iritzia aintzat hartuta. Hori guztia Euskadi osorako erantzun eraginkor eta koordinatuak lortzeko, eta arreta berezia jarrita gazteengan eta etxebizitza eskuratzeko zailtasun handienak dituztenengan.
Aztertu beharreko neurrien artean, etxebizitza babesturako kalifikatuta dauden eta oraindik mobilizatu ez diren lursailen azterketa zehatza egitea eta lurzoruaren eta hirigintzaren arloan izan daitezkeen arau-aldaketak kontuan hartzea aurreikusten da.
Etxebizitza eta Hiri Agenda Sailaren beste proposamen batzuk
Era berean, bileran, Etxebizitza eta Hiri Agendako sailburuak adierazi du lan egiteko asmoa duela udalek lurzoruak lagatzeko politikan, eraikuntzen eta obren gaineko zergan (EIOZ) eraikuntza horiek duten tratamenduan, eskari handiko eremuetan hutsik dauden etxebizitzen identifikazioan, eta eraikitako hiriaren gainean etxebizitza berrien sustapenean. Azken puntu horretan, garrantzi berezia izango dute neurri hauek: azalera handiko etxebizitzen segregazioa, merkataritza-lonjak etxebizitza bihurtzea, eta behe solairuetan jarduera profesionalak pixkanaka etxebizitzetara aldatzea. Azkenik, Itxasok azpimarratu du azaldutako ekimenen osagarritasuna, eta balioan jarri du Euskadiko Hirigintza eta Etxebizitza Foroaren hurrengo artikulazioa. Foro hori Etxebizitzaren aldeko Itun Sozialaren esparruan sortu zen, eta “Euskadiko sektore publiko, pribatu eta sozialen arteko elkarrizketa eta lankidetza sustatzeko funtsezko gunea izatea nahi dugu”.
