Materialen Fisikako Zentroak (CFM), Euskal Herriko Unibertsitatearen (UPV/EHU) eta Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Gorenaren (CSIC) zentro mistoak ‘Qué sabemos de…‘ hitzaldi-zikloa aurkeztu dute Kutxa Fundazioarekin lankidetzan. Guztira lau hitzordu izango dira urrian, azaroan eta abenduan zehar Tabakalerako Kutxa Fundazioa Kluba Aretoan, Donostian, eta CFMn bertan. Hitzaldiekin batera, parekoen arteko elkarrizketa egongo da hitzaldi bakoitzaren amaieran, eta horrek aukera emango du ez bakarrik hizlariek egiten duten zientzia ezagutzeko, baita zientzia hori egiten duten pertsonak ezagutzeko ere.
Neutrinoen abentura kosmikoak, medikuntzan aplikatutako adimen artifiziala, gure planetako biodibertsitatea eta fisika kuantikora hurbiltzea dira zikloa osatzen duten gaiak. Zortzigarren urtez jarraian itzuliko da Donostiara, aurreko emanaldi arrakastatsuen ondoren.
SARRERA LIBREA LEKUA BETE ARTE
Hizkuntza: Gaztelania
Lehenengo 3 hitzaldiak
Lekua: KUTXA FUNDAZIOA KLUBA Tabakalera (1. Solairua)
Datak eta gaiak:
- Urriak 15 18:30
‘Neutrinoen abentura kosmiko eta polarra’
Carlos Pobes Aranda– Hizlaria (Instituto de Nanociencia y Materiales de Aragón-INMA) eta Leire Larizgoitia Arcocha – Elkarrizketan (DIPC)
- Urriak 29 18:30
‘Inteligencia artificial y medicina’
Lara Lloret Iglesias – Hizlaria (Instituto de Física de Cantabria (IFCA)) eta Koldo Garcia Etxebarria- Elkarrizketan (Biogipuzkoa)
- Azaroak 19 18:30
‘Cómo se meten 8 millones de especies en un planeta’
Ignasi Bartomeus – Hizlaria (Estación Biológica de Doñana (EBD-CSIC)) eta Beatriz Díaz Martín- Elkarrizketan (Aranzadi Zientzia Elkartea)
Zikloaren itxiera
Lekua: Centro de Física de Materiales (CFM) – Donostia – San Sebastián
- Abenduak 10 18:30
‘Fisika kuantikoa: arrakastak, aplikazioak eta erronkak’
Sara Catalano – Hizlaria (CFM) and Gabriel Molina Terriza – Elkarrizketan (CFM)
Lehen hitzordua: Neutrinoen abentura kosmiko eta polarra
(Urriak 15)
Bidaiatzea, esploratzea, ikertzea giza generoari dagozkio, baina gure aukerak zabaltzeko modu asko daude. Hitzaldi honetan hainbat bidaia proposatuko dizkigu Carlos Pobesek, non Zientziak eta abenturak elkarri eskua ematen dioten. Bidaia intelektual bat, gure unibertsoa osatzen duten piezak ulertzen saiatzeko, bereziki neutrinoak; bidaia kosmiko bat, neutrino horietako batean muntatuta, haien jatorria eta ezkutatzen dituzten misterioak argitzen saiatzeko; eta abentura-bidaia bat, Amundsen eta Scotten pausoei jarraituz, partikula iheskor horiek harrapatzen diren planetako lekurik ezkutuenera.
Carlos Pobes Aranda
CSICeko zientzialari titularra INMAn (Aragoiko Nanozientzia eta Materialen Institutua) eta zientzia-dibulgatzailea. Astropartikula-fisikaria, Zaragozako Unibertsitatean doktore, Canfranc-eko Lurpeko Laborategian materia iluna zuzenean detektatzeari buruzko tesi batekin. Aragon TV-n En Ruta con la Ciencia saioko aurkezle eta aholkulari zientifikoa izan zen, 2015 eta 2021 artean, hainbat lehiaketatan saritu zutelarik. 2024an estreinatutako «Cazando lo invisible» dokumentalaren gidoigilea ere bada, bertan Kosmosaren alde ilunenetik bidaia paregabea proposatzen digu. 2011n nazioarteko IceCube esperimentuan parte hartzeko aukeratua zuten, munduko neutrinoen teleskopio handiena, Hego Poloan. Esperientzia hori www.eldiamaslargodemivida.com blogean kontatu zuen. Gaur egun, material supereroaleetan oinarritutako erradiazio-sentsoreak garatzen ditu, astrofisikan, materialeen zientzian edo teknologia kuantikoetan aplikazioak dituztenak. Eta dibulgazio-jarduerak eta mendietan korrika egiteko zaletasuna uztartzen jarraitzen du.
Leire Larizgoitia Arcocha
Leire Larizgoitia Arcocha doktoratu aurreko ikertzailea da Donostia International Physics Centerren (DIPC). Bere ikerketa neutrinoen fisika esperimentalean oinarritzen da, zehazki detektagailuen garapenean. Horretarako, neutrinoen hainbat esperimentutan parte hartzen du, hala nola NuESS European Spallation Source-n (Lund, Suedia) eta NEXT Canfranc-eko Lurpeko Laborategian (LSC).
Fisikako karrera egiten ari zela (UPV/EHU) Queen’s-eko (Kanada) unibertsitatean egon zen eta, ondoren, masterra lortu zuen Valentziako Unibertsitatean. CERNen eta DIPCn praktikak egiteko aukera izan zuen. 2022an Eusko Jaurlaritzaren doktoratu aurreko beka lortu zuen bere tesia DIPCn egiteko, eta 2023an Fulbright beka jaso zuen Chicagoko Unibertsitatean egonaldi bat egiteko eta neutroi-kamera bat garatzeko.
Zientzia guztiontzat
Hitzaldi hauek CSICeko ikertzaileek idatzitako «Qué sabemos de» eta «Divulgación» liburu-bildumen esparruan sortu ziren. Bi bilduma horiek CSICen eta Catarata argitaletxearen arteko lankidetzaren emaitza dira, eta interes publikoko era guztietako gai zientifikoak jasotzen dituzte 80 titulu baino gehiagotan. Zientziaren dibulgazioarekin konprometitutako zentroa da CFM, eta Donostian antolatu du bere edizioa, Kutxa Fundazioaren laguntzarekin.
