Fivemasa Bilbon jaio zen 1980an. Hasiera-hasieratik, ingurumen-arloan teknologia berritzaileak garatzen jardun du, eta gas-efluenteak hartzeko eta iragazteko ekipoak diseinatzen eta fabrikatzen espezializatu da, bai eta errausteko labe txikiak eta errausketa-labeak eraikitzen ere. Mende erdi baino gehiagoko historiaren ondoren, Amper Taldeko kide den enpresak eboluzionatu egin du, bai bere produktuen garapenean, bai eremu geografikoan, eta dagoeneko hainbat kontinentetako herrialdeetara iristen da. Mikel G. Porres merkataritza eta negozio berrien garapeneko zuzendariaren arabera, hori guztia Europar Batasunak emisioei dagokienez garatzen jarraitzen dituen araudien berritasunak ahaztu gabe egiten da.
Fivemasak azken urteetan izan duen hazkundeari dagokionez, zein esparru nabarmenduko zenituzke?
Lehenik eta behin, iragazte-sistemen berrikuntza. Fivemasak isuri atmosferikoak iragazteko sistema ugari garatu eta hobetu ditu, besteak beste, mahuka-iragazkiak, iragazki zeramikoak eta oxidazio termiko birsortzaileko sistemak (RTO). Horiek guztiak funtsezkoak dira hainbat kutsatzaile murrizteko. Bigarrenik, nazioarteko proiektuak: enpresak giltza eskura proiektuak gauzatu ditu hainbat herrialdetan, Portugal, Frantzia, Suedia, Argentina edo Mexiko bezalako merkatuetan nabarmenduz. Iragazketa-sistemen instalaziotik hasi eta hondakinen erraustegien eraikuntzaraino, hainbat adibide nabarmenak daude; besteak beste, isuriak kontrolatzeko sistemen instalazioa Atlantic Copper-erako Espainian, ARC International-erako Frantzian eta Ferroven-erako Venezuelan. Kalitatearekiko eta ingurumenarekiko konpromisoa ere hartu du Fivemasak, ingurumen-araudi zorrotzenak betetzeaz gain, bezeroen eraginkortasun operatiboa ere hobetzen duten irtenbideak eskaintzeko konpromisoa hartu baitu.
Izan al da bilakaera hori markatu duen mugarririk?
Bai. Berrikuntzari eta kalitateari dagokienez, enpresak konpromiso sendoa izan du; 1996an, Fivemasak ISO 9001 ziurtagiria lortu zuen, eta horrek erakusten du bere prozesuetan eta produktuetan estandar altuak mantentzen aritu dela. Bestalde, 2009an, nazioartean zabaltzea erabaki zuen, Argentinan sukurtsal bat irekitzean. Hedapen horri esker, enpresak bere diseinuko errausketa-labeak eta erraustegiak egiteaz gain, ekipoak, ordezko piezak eta konponketak eskaini ahal izan zituen Latinoamerikako hainbat herrialdetan, hala nola Bolivian, Brasilen, Txilen, Costa Rican, Paraguain eta Perun.
Zein merkatutan mugitzen da gaur egun enpresa?
Fivemasak funtsezko hainbat merkatutan jarduten du, bai estatuan, bai nazioartean. Airearen kutsadura kontrolatzeko makinen diseinuan, ingeniaritzan, fabrikazioan eta muntaketan espezializatzen da enpresa. Sektoreei dagokienez, industria sorta zabal batekin lan egiten du, besteak beste, galdategiak, altzairutegiak, biomasako galdara-sistemak, automobilak, beira, harrobiak, elikadura, kimikoak eta hondakinen berreskurapena.
Zein neurritan egin diezaieke mesede industria horiei isuriak kontrolatzeak?
Isurien kontrola ingurumenarentzat onuragarria izateaz gain, enpresentzat ere abantaila ugari eskaintzen ditu. Osasun publikoaren hobekuntza bezalako gakoak nabarmentzen dira; emisioak murrizteak arnasketako gaixotasunen eta gaixotasun kardiobaskularren intzidentzia murrizten du enplegatuen eta gertuko komunitatearen artean. Baina, horrez gain, badira beste faktore batzuk ere, hala nola araudia betetzea, enpresaren ospea hobetu dezakeena; energia-eraginkortasuna, isuriak kontrolatzeko teknologiak ezartzeak epe luzerako eragiketa-kostuak murriztu ditzakeelako; inbertitzaileentzat erakargarria da, enpresa horiek gizarte- eta ingurumen-erantzukizunarekiko konpromisoa erakusten dutelako; eta, azkenik, berrikuntza teknologikoa eta produkzio-prozesuen etengabeko hobekuntza bultzatzen dituelako.
Nola egiten da kontrol hori?
Emisioen kontrola ingurumenari askatzen zaion kutsatzaile kopurua murrizteko diseinatutako zenbait estrategia eta teknologiatan datza. Modu errazean, honako hauek nabarmentzen dira: neurketa eta monitorizazioa (airean dauden kutsatzaileen kopurua neurtzeko gailuekin, hala nola karbono dioxidoa, nitrogeno oxidoak eta partikula esekiak, kutsadura-iturriak ere identifikatzen dituztenak), eta murrizketa-teknologiak (mahuka-iragazkiak, partikula solidoak harrapatzen dituztenak, eta oxidazio termikoko sistemak, konposatu organiko lurrunkorrak suntsitzen dituztenak airera askatu aurretik). Horrez gain, erregulazioek eta araudiek (gobernuek ezarritako mugak) eta praktika jasangarriek (enpresek energiaren edo erregaien, materialen eta abarren erabilerari buruz har ditzaketenak) eragiten dute.
Gaur egungo testuinguruari begiratuta, Europako araudia gero eta zorrotzagoa al da neutraltasun klimatikoaren bila?
Bai, emisioen kontrolari buruzko Europako araudia gero eta zorrotzagoa da. Europar Batasunak hainbat zuzentarau eta erregulazio ezarri ditu atmosferako kutsatzaileen eta berotegi-efektuko gasen emisioak murrizteko, osasun publikoa eta ingurumena babesteko helburuarekin. Horietako bat 2016/2284 (EB) Zuzentaraua da, funtsezko bost kutsatzaile atmosferikoren emisioak murrizteko konpromiso nazionalak ezartzen dituena. Helburu progresiboak ezarri zituen 2020erako eta 2030erako. Bestalde, Klimari buruzko Europako Legeak, 2021ean onartu zenak, 2050erako EBn neutraltasun klimatikoa lortzeko legezko helburu loteslea ezartzen du. Halaber, 2030erako berotegi-efektuko gasen emisio garbiak gutxienez % 55 murrizteko tarteko helburu bat ezartzen du, 1902ko mailekin alderatuta. Edo Industriako Isurpenen Zuzentaraua, industria-isuriak mugatzeko teknika erabilgarri onenen aplikazioa indartzen duena, instalazioek ingurumen-estandar zorrotzak betetzen dituztela ziurtatuz. Gainera, neurri espezifikoak ezartzen ari dira sektore estrategikoetarako, hala nola garraioa, energia, industria eta nekazaritza, kontinenteko emisio gehienak biltzen dituztenak.
Enpresak ba al du proiektu berritzailerik zerumugan?
Bai, iraunkortasunean eta eraginkortasun teknologikoan duten ikuspegiagatik nabarmentzen diren hainbat proiektu berritzailetan ari da lanean. Alde batetik, Fivemasa aurrera egiten ari da emisioak iragazteko bere sistemen erabateko digitalizazioan. Horren barruan sartzen da Big Data, IoT eta AA tresnen inplementazioa. Bestalde, iraunkortasunak ardatz nagusi izaten jarraitzen du, eta proiektu berrienetako bat industria-prozesu batzuetan sortutako hondar-beroa aprobetxatzea da, energia gutxiago alferrik galtzeko eta bero hori energia-iturri erabilgarri eta eraginkor bihurtzeko. Azkenik, Fivemasak biomasako zentral elektrikoetan iragazketa-sistemak instalatzen parte hartu du, hala nola Ciudad Realeko Biollano zentralean. Proiektu horrek berotegi-efektuko gasen emisioak murrizten laguntzeaz gain, energia berriztagarrien erabilera eta landa-eremuetan enplegua sortzea ere sustatzen du.
SPRI Taldea RIS 3 Euskadi estrategia abian jartzen duen eragileetako bat da, energiaren, fabrikazio aurreratuaren, bio-osasunaren eta nanozientziaren arloetan espezializazio adimenduna bultzatzeko.
SPRI Taldeak aukera ematen die euskal enpresei haien jardueraren berri emateko bere informazio-kanaletan. Zure proiektua gure gaiekin lotuta badago (I+G+b, digitalizazioa, internazionalizazioa, ekintzailetza, berrikuntza…), Zutaz mintzo gara ekimenean parte har dezakezu.
