JUVENA 2024 kanpainak, AZTI zentro teknologikoa buru duela, Bizkaiko golkoan antxoaren (Engraulis encrasicholus) eta beste espezie pelagiko batzuen populazioaren urteko azterketa amaitu du. Emaitzen arabera, antxoa gazteen biomasa 255.434 tonakoa da, denbora-serie historikoaren barruan balio ertain-baxua, baina 2019, 2020 eta 2021eko balioak baino altuagoa, esaterako.
Jaitsiera horren aurrean, 2025eko arrantza-denboraldian erreklutamendua aurreikusteko adierazle positiboak ere badaude. Batetik, gazteen batez besteko tamaina (9,7 cm) kanpainen hasieratik erregistratutako bigarren handiena izan da. Bestetik, antxoa helduen biomasa maila altu batean mantendu da, 245.825 tonatan, eta, oro har, stockaren egoera osasuntsuaren ebaluazioa indartu egin da.
Eusko Jaurlaritzak sustatuta, JUVENA kanpaina AZTIk eta Espainiako Ozeanografia Institutuak (IEO) koordinatzen dute, eta Espainiako Gobernuko Arrantza Idazkaritza Nagusiaren babes finantzarioa du. Erakunde horiek babes tekniko eta metodologikoa eskaini diote azterlanari, emaitzen zehaztasuna eta arrantza-kudeaketan duten erabilgarritasuna bermatzeko.
Aurtengo emaitzek izan duten alderdi nabarmenetako bat, antxoa gazteek Frantziako kostaldeko plataforma kontinentalera egin duten desplazamendua izan da, Kantauriko uretan presentzia minimoa izanik. «Jokabide horrek eskualdeko baldintza ozeanografiko espezifikoen eragina izan dezake, eta hori funtsezkoa da populazio-dinamikak ulertzeko», azaldu du Guillermo Boyra AZTIko arrantza jasangarrietan adituak eta kanpaina zientifikoaren zuzendariak.
Lortutako kalkulua joan den astean baliozkotu zen Europako hego-mendebaldeko ebaluazio kanpainak berrikusteko lantaldean (WGACEGG). Hori eta gero, emaitza hau antxoaren kudeaketarako kontseilu zientifikoan sartu da, hurrengo urterako espeziearen harrapaketa onargarriak zehazteko. «Kanpainaren emaitzak udaberriko kanpainen datuekin eta antxoaren urteko harrapaketen informazioarekin konbinatuko dira, indize sintetiko bat sortzeko. Hortik abiatuta, hurrengo urterako harrapaketa-gomendioak egingo dira, arrantza jasangarri eta arduratsua sustatzeko kudeaketa-sistema sendo baten bidez», azpimarratu du Boyrak.
Iraunkortasunerako ikuspegi ekosistemikoa
JUVENA 2024k bere ikuspegi ekosistemikoa berresten du, antxoaren biomasa eta banaketa ebaluatzeaz gain, arrantzarako eta ekologiarako interesa duten beste espezie pelagiko batzuk ere aztertuz. Era berean, planktonarekiko eta goi-mailako harrapariekiko interakzioak ikertu dira: kanpainan 908 itsas ugaztun eta 4.273 itsas hegazti erregistratu dira. Itsas zaborrei dagokienez, 2024an hondakin plastikoen presentziaren gorakada antzeman da, azken urteetan erregistratutako mailen gainetik.
AZTIri buruz
AZTI (www.azti.es) itsas ingurunean eta elikaduran espezializatutako zentro zientifiko eta teknologikoa da, eta inpaktu handiko eraldaketa proiektuak gauzatzen ditu Nazio Batuen 2030 GIHekin bat datozen erakundeekin. Zientzia eta ikerketa sendoetan oinarritutako abangoardiako eta balio erantsiko produktu eta teknologien bidez, etorkizunerako aldaketa positiboa bultzatu nahi du, gizarte osasuntsu, iraunkor eta oso bati lagunduz.
40 urte baino gehiagoko esperientzia du, eta presentzia dauka 45 herrialdetan. Hiru egoitza ditu EAEn, bai eta 290tik gorako langileko lantaldea ere. Indexatuta egin dituen 1.800 argitalpenek baino gehiagok bermatzen dute AZTIren ibilbide luzea, eta bere bikaintasuna ikertzaileek egiaztatzen dute, horietatik %65 doktoreak baitira.
Basque Research and Technology Alliance (BRTA) aliantzako kidea da. Aliantza hori lankidetza bidezko lau ikerketa zentrok eta 12 zentro teknologikok osatzen dute, helburua izanik kideen arteko lankidetza sustatzea, ezagutza sortzeko eta enpresei transmititzeko baldintzak indartzea, haien lehiakortasunean laguntzeko, eta industria sarea dinamizatzea, euskal gaitasun zientifiko-teknologikoa kanpoan proiektatzeko.
