Nekazaritza hidroponikoa izeneko laborantza-sistema funtsezkotzat hartu da Europako nekazaritza-sektorearen etorkizunerako; nabarmentzen da ura efizientziaz erabiltzeagatik eta klima-erronkak jasateko gaitasunagatik. Alabaina, sistemak mantenugai askoko efluenteak edo hondar-likidoak sortzen ditu, hala nola nitratoak eta fosfatoak, eta halakoek kostu handiko tratamendua behar dute isuri aurretik. Horrek eragina du ereduaren kostuetan eta jasangarritasunean.
Arazo horri erantzuteko, NEIKER teknologia-zentroak —Eusko Jaurlaritzako Elikadura, Landa Garapen, Nekazaritza eta Arrantza Sailaren mende— sistema bat diseinatu du eskala frogagarrian; sistemak barazki-laboreen (besteak beste, tomatea, letxuga eta albahaka) efluente hidroponikoak baliatzen ditu berotegietan ezarritako zisterna irekietan mikroalgak ekoizteko. Ikuspegi zirkular horrek hondakin bat baliabide bihurtzen du, eta nekazaritza jasangarriagoa sustatzen du.
Europako REAL-MAC proiektuaren esparruan garatuta, irtenbide berritzaile horrek ahalbidetzen du, batetik, laborantza-sistema horren ingurumen-inpaktua murriztea, eta bestetik, efluenteen mantenugaiak aprobetxatzea balio erantsi handiko produktuak sortzeko, hala nola ongarriak, bioestimulagarriak eta biopestizida organikoak.
Emaitza esperantzagarriak
Teknologia-zentroan azken hilabeteetan egindako saiakuntzek emaitza esperantzagarriak erakutsi dituzte: landatutako mikroalgak efluenteetan dauden nitratoen eta fosfatoen % 90 deuseztatzeko gauza dira hazkuntza-zikloan zehar. «Prozesuak kutsadura gutxitzeaz gain, efluenteak mantenugai-iturri bihurtzen ditu alga-biomasa ekoizteko, eta berau ondoren, nekazaritza-bioestimulatzaile, ongarri eta pestizida natural bihur daiteke», azaldu du Miriam Pintok (NEIKEReko hondakin-birbalorizazioko ikertzailea eta proiektu-arduraduna).
Epe ertain eta luzera, zentroak hurrengo ahaleginak bideratuko ditu nekazaritzako elikagaien sektorearen zati batek teknologia erabil dezan erraztera, haren bideragarritasun teknikoa, ekonomikoa eta ingurumenekoa bermatuz. «Hidroponia eta mikroalgak uztartzeak irtenbidea ematen die sektorearen oraingo erronkei, eta horrez gain, aukera ere ematen du balio-katea dibertsifikatzeko eta lehiakortasuna sustatzeko, klima-aldaketaren eta gero elikagai-eskari handiagoaren testuinguruan», nabarmendu du Pintok.
Nekazaritza zirkular eta jasangarrirantz
REAL-MAC ekimenak bat egiten du Europako Itun Berdearen «Etxaldetik mahaira» izeneko Europako estrategiarekin. Haren helburua da mantenugaien galera % 50 murriztea (horretarako, ongarri sintetikoen erabilera % 20 gutxitu behar da) eta pestizida kimikoekiko mendekotasuna gutxitzea 2030erako. Halaber, Europako Algei buruzko Ekimen berriari erantzuten dio. Azken honek sustatzen du baliabide hori erabiltzea kontinenteko nekazaritza deskarbonizatzeko eta dibertsifikatzeko.
Espainia-Frantzia-Andorra INTERREG V A Programaren laguntzarekin (POCTEFA 2021-2027), REAL-MAC proiektuak mugaz gaindiko lau erakunde biltzen ditu:
NEIKER, Universitat Politècnica de Catalunya (UPC), APESA eta CRITT CATAR, nekazaritzako elikagaien sektorearen jasangarritasuna hobetzeko, eredu zirkularrak integratzeko eta ur-baliabideak efizientzia handiagoz erabiltzea bultzatzeko.
NEIKER
Basque Research & Technology Alliance (BRTA) aliantzako kidea da. Teknologia-zentro bat da, espezializatuta nekazaritzako elikagaien eta basogintzako sektoreetarako irtenbide berritzaileak sortzen. NEIKERen lan-ildo nagusiak: 4.0 nekazaritza bultzatzea sektorearen barruan; etxaldeen jasangarritasuna eta lehiakortasuna garatzea; nekazaritzan eta abeltzaintzan klima-larrialdiaren ondorioak arintzeko alternatibak bilatzea, eta bioekonomia sustatzea. Eta hori guztia One Health ikuspegiaren bidez, animalien, ingurumenaren eta pertsonen osasunaren arteko interrelazioari zeharka helduz. Gainera, Eusko Jaurlaritzako Elikadura, Landa Garapen, Nekazaritza eta Arrantza Sailaren mendeko erakunde gisa, NEIKERen jarduerak helburutzat du erantzuna eta babesa ematea Eusko Jaurlaritzak EAEko nekazaritza, abeltzaintza eta basogintzako sektorea sustatu, garatu eta kudeatzeko diseinatzen dituen estrategiei.
