Duela 40 urtetik, Gipuzkoako Elduain udalerrian dago produktu berezi bati eta moldakortasun handikoari, paper kizkurtuari, esker, papergintzan erreferentea den enpresaren egoitza. Fábrica de Papeles Crepados Arrosi, da bere esparruan berrikuntza, egokitzapena eta sormena oinarri dituen historia sortzearen arduraduna. Gainera, horren arrunta den lehengaia ukitzean duen zimurtasuna eta elastikotasuna direla eta, berezia den produktu bihurtzen du. Gaur egun, Euskadiko enpresa horrek era askotako sektoretan egiten du lan: nekazaritzako elikagaiak, automobilgintza, koadernaketa eta paketatzea. Iñigo Larrea duela 20 urtetik da enpresako gerentea eta 12 negozio-lerro ditu. Gaur egun, bost kontinenteetako 29 herrialdetan ari da lanean.
Zer berezitasun ditu paper kizkurtuak? Nola bereiz dezakegu gainerako aukeretatik?
Krepe paperak zimur edo toles txiki batzuk ditu. Horiei esker, beste paper batzuekin alderatuta, malgutasun eta elastikotasun handia du eta, ondorioz, piezak biltzeko erabil daiteke. Ertzak edo forma arraro samarra duen pieza baten kasuan, adibidez, paper normalarekin biltzen saiatzen garenean, askotan, hautsi egiten zaigu. Aldiz, krepe papera, zimur txiki horiek dituenez, luzatu eta formaren arabera molda daiteke eta, ondorioz, zailagoa da haustea.
Pinotxo papera da krepe paper mota arruntena. Koloretako paper hori, zimurtuta egon ohi dena, loreak, collageak eta antzeko lanak egiteko erabili ohi da. Hori dela eta, pinotxo papera paper kizkurtu mota bat dela esan dezakegu. Guk ez dugu halakorik egiten, baina jendeak errazago uler dezan baliagarria izan daiteke adibide gisa.
Krepe paperak dituen propietateak direla eta (porositatea eta xurgatzeko gaitasuna, adibidez), elikaduraz gain, zer beste sektoretan erabiltzen da?
Baditugu bigarren mailako beste produktu-lerro batzuk: madalenak eta bizkotxoak egiteko balio dutenak, adibidez. Dena den, elikaduraren sektorean, krepe papera, batez ere, gizakiak kontsumitzeko elementuen, materialen (azukrea edo irina, adibidez), edo animalientzako pentsuen zakuak josteko erabiltzen da. Zakua betetakoan, josi egiten da eta, jostean, itxitura garbiagoa izan dadin, azpildura bat jartzen zaio.
Orain ia 40 urte, egoitza Elduainen, Tolosatik bederatzi kilometro eskasera, jarri zenuten, basoaren erdian zegoen ingurune naturalean. Nola sortu zen jarduera bertan?
Bai; krepe paperarekin lotutako jarduera 80ko hamarkadaren hasieran hasi zen, 1980 eta 1982 artean. Enpresaren izena, Fábrica de Papeles Crepados Arrosi, bere horretan, 1992an eratu zen, baina bere jarduerari 80ko hamarkadaren hasieran ekin zion. Eskura dugun informazioaren arabera, Arrosi izen propioa da aldaketarik gabe mantendu den bakarra eta fabrikatik gertu zegoen ur-errota batek eman zion. Horixe da ordutik bizirik mantendu den gauza bakarra. Eremuari Arrosi deitzen zaio. Hemen, aurretik, porrot egin zuen paper-fabrika bat zegoen. Pabiloiak hutsik geratu ziren eta, jarduerarekin hasi zirenek erabaki zuten hasteko toki ona izan zitekeela. Gainera, badaude Arrosi abizena mantendu duten beste enpresa batzuk ere: hemen jarraitzen dutelako edo hemen hasi zirelako.
Zer etorkizun du zuenaren moduko krepe paperaren konpainia batek?
Urte asko daramatzagu gure ekoizpenaren zati handiena saltzen eta esportatzen. Azken finean, nitxoetara oso bideratuta dauden merkatuak dira, aplikazio oso zehatzekoak. Hori dela eta, beti saiatzen gara era horretako papera barnera dezaketen proiektuak bilatzen.
Zein dira fabrikatzen duzuena bezain espezifikoa den produktu bat eskatzeko bide nagusiak?
Gu bila joaten gara, galdezka. Gaur egun, erantzuna ematen saiatzen garen kontsulta asko webgune bidez iristen zaizkigu. Batzuetan, konponbidea emateko gai izaten gara, baina beste batzuetan ez. Oro har, beti saiatzen gara erantzuna ematen.
Arlo industriala albo batera utzita, publiko orokorrak ez du krepe papera ezagutzen. Zer beste aplikazio izan dezake zuen produktuak?
Bai, erabat ezezaguna da. Krepe papera zer den eta zer erabilera dituen erakusten saiatu gara azkenaldian. Webgunera sartzen bazarete, surf-oholen fabrikazioa dioen atala dugula ikusiko duzue. Hain zuzen ere, horixe da paper kizkurtuaren aplikazio exotikoenetako bat. Gure papera erabiltzen duten Hegoafrikako, Australiako edo Kaliforniako bezeroak ditugu. Kasu honetan, paper berezia behar dute; izan ere, krepe papera izateaz gain, fabrikazio-prozesuan zehar sortzen diren gasak hustu ahal izateko porositatea behar du.
Zein da krepe papera sortzeko erabiltzen duzuen lehengai nagusia?
Guk ez ditugu paperak fabrikatzen; ez dugu pasta edo zuhaitza erabiltzen abiapuntu gisa. Hori beharrean, erosi egiten dugu. Paper mota ezberdinak erabiltzen ditugu: birziklatutakoak, zuntz birjina, koloretakoak… Horixe izaten da gure lehengai nagusia. Azken finean, paper normala da; egiten dugun gauza bakarra zimur txiki horiek, elastikotasuna ematen dioten toles horiek dira.
Zenbat profesionalek osatzen dute Arrosi?
Gaur egun, 18 langile gaude.
Zer ekoizpen-aurreikuspen duzue 2025 honetara?
Urtea ilusioz, proiektu berriz eta eskuetan gauza berriz beteta hasi dugu. Horrek guztiak baikortasuna ematen digu, baina egia da urteak daramatzagula lanean. Urtez urte, merkatuaren egoera berrietara moldatu beharra dugu. Ez daude bi urte berdin eta, horrenbestez, ziurgabetasun hori dago. Edonola ere, baikorrak gara.
20 urte daramatzazu enpresaren buruzagitzan. Nola igaro da denbora hori?
Egia esan, azkar igaro da. Beti daude bi ikuspegi. Alde batetik, enpresaren buruzagitzan hogei urte beteko ditut; baina, bestalde, atzera begiratzean, gauza mordoa egin ahal izan dugula ikusten dut. Noski, horrek guztiak poza ematen dit, baina lan handia dugu oraindik ere aurrean.
