Nafarroako Gobernuko Hezkuntza kontseilaria den Carlos Gimenok Steilas sindikatuari eskatu dio gaur atzerriko hizkuntza-eskakizuna duten 352 irakasle funtzionario egonkortzearen aurka Auzitegi Gorenean aurkeztutako kasazio errekurtsoa bertan behera uzteko.
Gimenok agerraldia egin du komunikabideen aurrean, Hezkuntza Departamentuko eta Lehendakaritza eta Berdintasun Departamentuko Aholkularitza Juridikoko zerbitzu juridikoak erantzuteko lanean ari direla iragartzeko, kasazio-errekurtsoaren aurka egiteko, uste baitu Nafarroak baduela nahikoa eskumen atzerriko hizkuntza-eskakizuna duten lanpostuak sortzeko. Kontseilariak ohartarazi du, gainera, sindikatu horren ekintzak ondorio larriak izan ditzakeela Nafarroaren eskumen esklusiboetan, foru administrazioaren zerbitzurako funtzionarioen plazak sortzeari dagokionez.
Hezkuntza Departamentuak urtarrilaren 17an jaso zuen Steilasek Auzitegi Gorenean aurkeztetako kasazio-errekurtsoa, Nafarroako Justizia Auzitegiaren 184/2023 epaiaren aurkakoa. Epai horrek ezetsi egin zuen sindikatuak Foru Administrazioko eta haren erakunde autonomoetako unibertsitateaz kanpoko irakasleen 2022ko enplegu publikoaren eskaintza partzialaren aurka jarritako administrazioarekiko auzi-errekurtsoa, egonkortze-tasari dagokiona. Nafarroako Justizia Auzitegi Nagusiak ebatzi zuen Foru Gobernuak, Hobetzearen Legearen eta Nafarroako Administrazio Publikoen zerbitzuko Langileen Estatutuaren arabera, bazituela plaza horiek sortzeko beharrezko eskumenak.
Nafarroako Justizia Auzitegi Nagusiko Salak ezetsi egin zuen konstituzio-kontrakotasuneko auzi baten planteamendua, haren usteaz Nafarroak eskumenak baititu 11/2022 Foru Legea emateko. Lege horren 1.1 artikuluak dioenez, “Nafarroako Gobernuak unibertsitatez kanpoko irakasle funtzionarioen lanpostuak sortuko ditu Nafarroako Foru Komunitateko Administrazioaren plantillan, atzerriko hizkuntza-eskakizuna dutenak, hezkuntza-sistemaren premien arabera”. Foru Legearen 2. Artikuluak ezartzen duenez, “aurreko artikuluan aipatzen diren Nafarroako Foru Komunitateko Administrazioko unibertsitatez kanpoko irakasleen enplegu publikoko eskaintzetan, atzerriko hizkuntzaren bat egiaztatzeko eskatzen diren plazak sartuko dira bai eta plaza horien hizkuntza ere (gaztelania edo eskara)”.
Ondoren, Steilasek Auzitegi Gorenean aurkeztu zuen errekurtsoaren bidez, 11/2022 Foru Legearen bidez atzerriko hizkuntza-eskakizuna duten irakasle-plazak sortzeari buruzko konstituziokontrakotasun-arazo bat planteatzeko eskatu zion Auzitegi Gorenari. Steilasek eskatuta, eta errekurtsoa kentzen ez bada, Auzitegi Gorenak erabaki beharko du Nafarroak C1 mailako eskakizuna duen PAI Programako plazak egonkortzeko eskumena duen ala ez. Estatuko irakasleen kidegoetan ez dago hizkuntza eskakizun hori.
“Nafarroako Parlamentuak 2022an onartutako foru legeari esker, egoera egonkortu ahal izan zuten hizkuntzaren ikaskuntzetarako PAI programako ehunka irakasleen ziurgabetasun egoera larria” deitoratu du kontseilariak, “Nafarroako Foru Komunitateko Administrazioko unibertsitateaz kanpoko irakasle funtzionarioen lanpostuak hautatzeari eta hornitzeari dagokionez aipatutako neurriak ezartzen baitziren”.
“Gimenok harridura agertu du ikasturte honetan hezkuntzan publikoan hiru greba deitu dituen sindikatu baten jarduketengatik, irakasleak gehiago egonkortu daitezen eskatzeko, eta, aldi berean, zuzenean jarduten du atzerriko hizkuntza-eskakizuna duten irakasleen aurka, ehunka langilek enpleguan egonkortasuna gal dezaten bide judizialetik saiatuz”.
Foru lege horrek Foru Administrazioko plantillan irakasle-lanpostuak sortzea ezarri zuen, eta lanpostu horiek sartzea eta betetzea arautu zuen, atzerriko hizkuntzen maila jakin baten ezagutza egiaztatzea eskatuz, atzerriko hizkuntzak ikasteko programak ematen diren zentroetan zerbitzuak emateko, zehazki ingelesez, frantsesez eta alemanez. Foru legeari esker, APIko irakasleek zuten bitartekotasun-tasa oso handia % 69,1etik jaitsi ahal izan da, % 13,4ko mailan baitzegoen.
Atzerriko hizkuntzak ikasteko programetako aldi baterako administrazio-kontratua duten plazak egonkortzeko eta funtzionario sartu berriekin betetzeko, Nafarroak dituen hezkuntzaren eta funtzio publikoaren arloko eskumenak baliatu behar ziren, Nafarroako Foru Araubidea Berrezarri eta Hobetzeari buruzko abuztuaren 10eko 13/1982 Lege Organikoaren 47. Eta 49.1 b) artikuluen eta abuztuaren 30eko 251/1993 Foru Dekretu Legegilearen 98. artikuluaren arabera. Horretarako, administrazio publikoetan behin-behinekotasuna murrizteko agindua bete behar zen (20/2021 Legea, abenduaren 28koa, enplegu publikoaren behin-behinekotasuna murrizteko premiazko neurriei buruzkoa, eta 2029/2023 Programa Akordioa, bizikidetzarako legegintzaldi berean berdintasunezkoa, berritzailea eta aurrerakoia izango zena).
Ingelesezko ikaskuntza-programa (API) 1997-1998 ikasturtetik dago ezarrita Nafarroan, eta gaur egun Haur eta Lehen Hezkuntzako DBHko, Batxilergoko eta Lanbide Heziketako 120 ikastetxetan baino gehiagotan ematen da. Dagoeneko egonkortuta daude 352 plazez gain, PAI programak beste 800 irakasle kontratatu inguru ditu. Nafarroako 3 urteko ikasleen azken aurre-matrikularen datuen arabera (2024ko martxoan erregistratu zen), gaztelaniazko irakaskuntzako G ereduak 2.566 aurre-matrikula batu zituen, eta horietatik 2.291 PAI programan. Eskarazko irakaskuntzako D ereduak 3 urteko ikasle berriak onartzeko 1.550 eskaera bildu zituen. Eskaera horietatik 151 D-PAIn egin ziren. Bestalde A hizkuntza-eremuak (euskara ikasgai gisa duen gaztelaniazko irakaskuntza) 929 onarpen-eskaera batu zituen, horietatik 827 A-PAIn. Guztira, sare publikoetan eta itunpekoetan matrikulatutako 3 urteko 3.280 haurrek (guztien % 64,9) jasotzen dute hezkuntza ikasturte honetan, PAI programarekin. Haur, Lehen eta Bigarren Hezkuntza osoa kontuan hartuz gero, 36.892 ikaslek parte hartzen dute 2024-2025 ikasturtean ingelesa ikasteko programan (IIP); horietatik 34.892 A eta G ereduetan matrikulatuta daude, eta 2.000 B eta D ereduetan.
