Amaia Barredo Eusko Jaurlaritzako Elikadura, Landa Garapen, Nekazaritza eta Arrantzako sailburuak bilera izan du elikagaien eta edarien sektoreko industrien arduradunekin, Donald Trump AEBko presidenteak Europako produktuei muga-zergak ezartzeko egindako mehatxuek zer eragin izan dezaketen aztertzeko. Bilbon egindako bileran, upategien, kontserba-industrien, garagardogileen eta beste euskal produktu batzuen ordezkariek euren egoera zein den azaldu dute, AEBko administrazioaren zain, eta beste aukera batzuk, hala nola, Kanadako, Mexikoko edo Australiako merkatuak, aztertzea komeni den aztertu dute.
Eusko Jaurlaritzak Industriaren Defentsarako Ekintza Taldea sortu du, Imanol Pradales buru duen lanerako topagunea dena eta erreferentziako eragileen inplikazioa duena, ingurune global aldakor batean industriaren –kasu honetan elikagaien industriaren– posizioa indartuko duten ekintzak aztertu, koordinatu eta proposatzeko.
Elikagaien industriaren sektoreko eragile gisa, Amaia Barredo Elikadura, Landa Garapen, Nekazaritza eta Arrantzako sailburuak Euskadiko upategi, kontserba-industria eta elaboratzaileen erreferentziako talde bat elkartu du elikagaien sektorearen egoera eta posizionamendua aztertzeko, eta gerta litezkeen kasuez hitz egin dute, eguneratzeko aukerak eta merkaturatzeko ekimen berriak aztertuz. Amaia Barredorekin batera parte hartu dute bileran Leandro Azkue eta Raúl Pérez Iratxeta sailburuordeek eta Raimundo Ruiz de Escudero Hazi Fundazioaren zuzendariak.
Muga-zergak
2025eko otsailean, Donald Trump presidenteak iragarri zuen % 25eko muga-zerga ezarriko ziela Kanadari eta Mexikori eta, ziurrenik, Europar Batasuneko produktu guztiei, eta neurri hori apirilaren 2tik aurrera izango da eraginkorra. Neurri horrek kezka sortu du Europako herrialdeetan, bereziki Estatu Batuetara nekazaritzako elikagaien esportazio handiak egiten dituzten herrialdeetan. Espainiak 18.179 milioi euroko produktuak esportatu zituen 2024an, eta oliba-olioaren eta ardoaren sektoreak bereziki kalteberak dira muga-zerga horiekiko.
Estatu Batuek Europako produktuei % 25eko muga-zerga ezartzeak erronka esanguratsuak planteatzen dizkio Europar Batasuneko ekonomiari. Kalkulatzen da muga-zerga horiek 28.000 millioi euro inguruko eragina izan dezaketela, eta funtsezko sektoreei eragiten die, hala nola, nekazaritzako elikagaien sektoreari eta automobilgintzari. Gainera, beste herrialde batzuek euren produktuak Europako merkatura bideratzeko aukerak lehia areagotu lezake EBko enpresentzat.
Amaia Barredoren ustez, “Euskadiren kasuan, AEBko merkatuaren eraginpean dauden merkatuak batez ere ardoa, arrain-kontserbak eta esnekiak dira, muga-zergen igoerak eragin zuzena izan baitezake sektore horietan. Ardoa, bereziki, EAEk AEBra egindako esportazioen zati handi bat izan da, eta 2024an 35,5 milioi euroko baliora iritsi ziren, merkatu horretako nekazaritzako elikagaien euskal produktu nagusia izanik”.
“Arrain-kontserben sektorea ere hor dago, eta, besteak beste, atuna eta antxoak barne hartzen dituen sektore horrek pixkanakako hazkundea izan du AEBra egindako salmentetan, esportazioen 4,6 milioi euroko bolumena lortu arte. Esnekiek, gaztak izan ezik, presentzia egonkorra izan dute AEBn, bolumen txikiagoarekin izan bada ere”, azpimarratu du Amaia Barredok.
Euskadiren kasuan, nekazaritzako elikagaien industriak Estatu Batuetako merkatuarekiko mendekotasun txikiagoa du beste eskualde batzuen aldean, baina zerga-mugek zeharkako eragina izan dezakete. Euskadiko esportazioen eskaintzaren parte diren ardoak, kontserbek eta gaztak zailtasun handiagoak izan ditzakete AEBko merkatuan sartzeko, eta horrek galera ekonomikoak eragin ditzake bertako ekoizleentzat. Estatu Batuek Trumpen administrazio berriaren pean ezarritako muga-zergen politikak eragin esanguratsua izan dezake Estatuko eta Europako nekazaritzako elikagaien sektorean.
Eskualde- eta finantza-mailako dimentsioa
“Beharrezkoa da Eskualdeen Europan aurrera egiten jarraitzea; izan ere, Europak, hasiera batean, ez ditu jardueren lehenengo lerroan izango, estatuak gehiago defendatuko baititu. Antzeko eskualdeekin lankidetzak identifikatu behar ditugu, eta aliantzak egin, antzeko eskualdeetan eragileak eta konplizitateak bilatu eta erronkei elkarrekin aurre egin behar diegu”, esan die Barredok Euskadiko elikagai-enpresei.
“Finantzen dimentsioari dagokionez, herrialdeei aparteko aurrekontu bat eskatuko zaie, ez dago baliabiderik egin behar dugun guztirako. Kohesio-erronkak ezartzea falta da. Posizionatu egin behar dugu, eskualdeek hartutako konpromisoak nola gauzatu jakiteko. Garrantzitsua da eskualdeen arteko lankidetza, lankidetzarako agertokirik onena baita. Gaur egungo kohesioa dagoeneko ez da indarrean izango, eta aldatu egingo da. Hori dela eta, beharrezkoa da nola izango den eztabaidatzea. Kohesio-funts bateratu batean lan egin nahi da. Zehaztu gabe dago espezializazio-esparrua, ez dago argi RIS3 eredua mantenduko den”, erantsi du Barredok.
Era berean, Barredoren ustez, ezinbestekoa da “enpresen arteko lankidetza, behaketako “antenekin”, enpresa handiek enpresa txikiei laguntzeko eta esportazio-taldeak eta merkaturatze-eragiketa bateratuak sortzeko Mexikon eta Kanadan. AEBra saltzen duten enpresek ere lagundu diezaiekete beste batzuei, han eta Mexikon nola jardun aholkatuz, enpresen arteko mentoring programak ere gauza daitezke, merkataritza-sareak parteka daitezke eta inbertsioa egiteko prest daudenek laguntza publikoa behar dute, eta, jakina, laguntza hori badute Eusko Jaurlaritzarekin eta bere ordezkaritzekin”.
