Akitania-Berria Euskadi Nafarroa Euroeskualdearen Batzar Nagusiak 900.000 euroko aurrekontua onartu du gaur goizean, datorren urtean euroeskualdeko herritarrak bultzatzeko eta berrikuntza sustatzeko osasuna, nekazaritza, energia berriztagarriak eta eraikuntza jasangarria bezalako funtsezko sektoreetan.
Nafarroako Jauregia Foru Komunitatea buru den mugaz gaindiko organo honen urteroko bileraren egoitza izan da, eta bertan parte hartu dute hiru lurralde-presidenteek: Maria Chivite Navascués Nafarroako Lehendakariak, Alain Rousset Akitania-Berriko Eskualde Kontseiluko presidenteak eta Imanol Pradales Eusko Jaurlaritzako lehendakariak.
Nafarroako Lehendakariak batzarraren osteko prentsa agerraldian nabarmendu duenez, nazioartean izandako aldaketen eta munduko blokeen mugimenduen aurrean, «Euroeskualdea tresna baliagarria da Europa eraikitzeko, eta lotura-puntuak indartzen dituzten eta arazo komunei irtenbideak aurkitzen dizkieten auzotartasun-harreman adeitsuen adibidea da». Ildo horretan, Maria Chivitek azpimarratu duenez, “beharrezkoa da eraikuntzan, zubiak eraikitzean eta lankidetza-moduak ezartzean arreta jartzea. Bakoitzak bere eskumenen esparruan, baina betiere espiritu produktibo batekin».
Era berean, Chivite Lehendakariak gaur hartutako erabakien errepasoa egin du, honako hau azpimarratzeko: «Euroeskualdeak lurraldea dinamizatzeko proiektuak babesten jarraituko du, merkataritzan, ekintzailetzan, osasunean edo ikus-entzunezkoen sektorean aliantzak sustatzeko». Azkenik, Maria Chivite pozik agertu da Batzarra Nafarroako Jauregian egin izanagatik, eta eraikin horri buruz «gure iragan historikoaren eta etorkizun oparoaren arteko lotura sinbolizatzen du” esan du, «zalantzarik gabe, akordioak lortuz eta aliantzak ezarriz», gehituz.
Bestalde, Akitania Berriko presidente Alain Roussetek nabarmendu duenez, «hiru eskualdeetako politiken atzean elkarteak, unibertsitateak eta proiektuen inguruko ehun oso bat biltzen, eta horiek aukeren tranpolin bat dira». Gainera, Euroeskualdeak «hiru trenbide sistemen lotura azkartu» nahi duela azpimarratu du, eta «Akitania Berria, Euskadi eta Nafarroa abiadura handiz lotzeko helburua eta ahalegina» erakutsi du.
Azkenik, Roussetek azpimarratu duenez garrantzitsua da Bruselan «kohesio politikak» defendatzea, eta «berrikuntza partekatzea, guztiongana iristeko eta, horrela, Europa indartzeko».
Bere hitzaldian, Pradales Lehendakariak hiru gobernuen lana eta elkarlanean jarraitzeko betebeharra azpimarratu ditu, «mundua ixten ari den garai honetan, Europa indartzen laguntzen duten lan egiteko moduak indartu behar ditugu», esan du. Gainera, Mendebaldeko Eremu Funtzionala martxan jarri izana nabarmendu du, mugikortasunaren, enpleguaren eta eleaniztasunaren arloko proiektuak egiteko aukera eman baitu, eta Euroeskualdearen funtsezko ezaugarria azpimarratu du: «presio eta eragin politikorako gaitasuna. Izan ere, ekimen hau funtsezkoa da gure ahotsa Europara eramateko eta gure interesak Europako erakundeen aurrean defendatzeko «.
Azkenik, Pradalesek nabarmendu duenez, «Europar Batasunak bere lekua aurkitu behar du nazioarteko testuinguru berri honetan. Osatzen dugun estaturik gabeko herri, eskualde eta nazioek eragile aktiboak izan behar dugu Europako proiektuaren egonkortasuna eta indarra defendatzeko orduan «. Horrekin batera, Pradalesek adierazi duenez, «gure helburuak lortzeko funtsezko elementu bat dago: Makroeskualde Atlantikoa. Behingoz egia bihurtzeko ordua da. Oztopoak gainditu eta behin betiko pausoa ematea «.
2025eko aurrekontuaren ardatzak
Euroeskualdeak 900.000 euro bideratuko ditu aurten lankidetza-proiektuak finantzatzeko, eta bi ardatz nagusitan banatuko dira. Lehenengoak 500.000 euroko zuzkidura izango du, eta martxoaren 26an, asteazkena, irekiko da deialdia. Euroeskualdeko herritarrekin zerikusia duten ekintza guztiak biltzen ditu (kultura, eleaniztasuna, hezkuntza, gazteria, kirola eta erronka sozial garaikideak).
Bigarren ardatza Euroeskualdearen berrikuntzari buruzkoa da, eta 400.000 euro emango ditu funtsezko sektore ekonomikoetan egituratutako proiektuak laguntzeko, hiru lurraldeetako espezializazio adimenduneko estrategiekin (RIS4) bat etorriz (osasuna, fabrikazio aurreratua, nekazaritza, energia berriztagarriak, eraikuntza jasangarria, kultura- eta sormen-industriak).
Gainera, Euroeskualdeak lankidetza estrategikoko proiektuak eta lurraldea dinamizatzeko egiten duen lana babesten jarraituko du, merkataritzaren, ekintzailetzaren, osasunaren edo ikus-entzunezkoen arloetan mugaz gaindiko aliantza berriak sustatzeko. Halaber, Euroeskualdeko Bekaren edizio berri bat aurreikusten da, 60.000 euroko zuzkidurarekin, ikasleen eta doktoregaien mugikortasun akademikoa sustatzeko, horrela unibertsitate-trukeak aberastuz.
Proiektu estrategikoak
Batzar Nagusiaren gai-zerrendari jarraituz, ordezkariek AFOMEF POCTEFA deialdiaren esparruan hautatutako hiru proiektu estrategikoen berri izan dute. Bertan, mugaz gaindiko mugikortasuna (TRANSFERMUGI) optimizatzeko trenbideko eta errepideko garraio publikoko zerbitzuak abian jartzea sartzen da; mugaz gaindiko lan-merkatua eta mugaz gaindiko langileek LANEANen bidez dituzten arazoei aurre egiteko irtenbideak finkatzen dira; eta, azkenik, eleaniztasuna eta hizkuntzen ikaskuntza bultzatzen dira hezkuntza-esparruan, HEZHI proiektuaren bidez.
Batzarrean landutako beste gai batzuen artean, 2024an gauzatutako ekintza nagusien errepasoa egin da. Horien artean azpimarratzekoak dira Euroeskualdeko herritartasunari buruzko 20 proiektu berri finantzatzea, berrikuntzaren arloko zazpi lankidetza babestea, eta Euroeskualdeko Beka 84 ikasleri eta doktoregairi ematea, mugikortasuna errazteko.
Mugaz gaindiko lankidetzaren zeregin estrategikoa eta berritzailea indartzeko asmoz, Euroeskualdeak lurraldeen arteko ondarearen balorizazioarekin eta Euroeskualdeko ekonomia lehiakorraren garapenean jarraitu du, MUGALUR proiektuak (mugako mapa mentala argitaratzen duena) edo INKUBA SAREA ekimenak (hazten ari diren nekazaritzako elikagaien enpresei zuzendutako inkubagailu aitzindari gisa sendotzen dena) erakusten duten bezala.
Gainera, bai unibertsitatearen eremuan, bai enpleguaren arloan, hainbat foro eta jardunaldi egin dira eragile akademikoen arteko sinergiak sustatzeko edo mugaz gaindiko herritarren bizi-kalitatea hobetzeko.
Batzarreko kideak
Bileran parte hartu dute, Foru Komunitatearen aldetik, Ana Ollo bigarren lehendakariorde eta Memoria eta Bizikidetzako, Kanpo Ekintzako eta Euskarako kontseilariak; Óscar Chivite, Lurralde Kohesiorako kontseilariak; Mikel Irujo, Industria eta Enpresen Trantsizio Ekologiko eta Digitalerako kontseilariak; Juan Luis García, Unibertsitateko, Berrikuntzako eta Eraldaketa Digitaleko kontseilariak; eta Sergio Pérez Kanpo Ekintzarako zuzendari nagusiak.
Akitania-Berriaren ordezkaritzan parte hartu dute Mathieu Bergé Euroeskualde, Mugaz Gaindiko Lankidetza, Portu eta Aireportuetako kontseilariak; Andde Saint Marie Mendi eta Artzaintzako eskualdeko kontseilariak; Emilie Dutoya eta Maider Arosteguy eskualdeetako kontseilariek eta, François Verriere eskualdeko kontseilariak.
Eusko Jaurlaritzaren izenean, Ibone Bengoetxea, lehendakariorde eta Kultura eta Hizkuntza Politikako sailburua; Juan Ignacio Pérez Zientzia, Unibertsitate eta Berrikuntzako sailburua; Javier Hurtado, Turismo, Merkataritza eta Kontsumoko sailburua; Ander Caballero, Kanpo Harremanetarako eta Euskadi Globaleko idazkari nagusia, eta Mikel Anton, Europako Gaietarako zuzendaria izan dira.
Bileran Lurralde Lankidetzarako Europako Elkarteko (LLET) zuzendari Arola Urdangarinek ere parte hartu du.
LLET 2011ko abenduaren 12an sortutako Euroeskualde Berria-Aquintania Euskadi Nafarroa Lurralde Lankidetzarako Europako Taldea da. Nafarroa 2017an elkartu zen eta mugaz gaindiko eta Euroeskualdeko lurraldearen garapen ekonomikoa, soziala eta kulturala sustatzea du helburu, aldi berean lurralde horren barruko trukeak sustatuz. Foru Komunitatea da erakundearen buru 2024ko martxotik eta 2026ra arte egongo da karguan.
