Gabolatseko zubi berria 2025eko irailean ibiltzeko modukoa izango da, eta nabarmen handituko du Soraluzetik igarotzen den Deba ibaiaren ur-goraldienganako babesa. Hala egiaztatu dute Josu Bilbao Eusko Jaurlaritzako sailburuordeak, Asier López URA – Uraren Euskal Agentziako zuzendari nagusiak eta Unai Larreategi Soraluzeko alkateak.
Eraikitzen ari diren zubi berriak 37 metroko argia du, bao bakarrekoa, 80 tonako pisua, ez du euskarririk ibilguan, eta aurreko zubiak baino 50 cm altuagoa den taula du. Obrak 2024ko urrian hasi ziren, erritmo onean doaz eta 2025eko abuztuan amaitzea aurreikusten da, 1,8 milioi euroko inbertsio orokorraren ondoren, BEZa barne.
Proiektu honek Eskualde Garapenerako Europako Funtsaren (EGEF-FEDER) finantziazioa jaso dezake.
Aste honetan bertan, zubi berria osatzen duten hiru piezak maniobra konplexu batean jartzen ari dira, bi garabirekin. Garabi horiek zabalera txikiko eta ibaiaren ibilgutik oso gertu dagoen eremu batean jarduten dute. Azpiegitura berriak zubi zaharra ordeztuko du. Zubi hori eraitsita dago jada: hormigoi armatuzko taula bat zuen; 33,5 m, estributik estribora; estribuetan zein ibilguan oinarritutako bi pilaretan eutsita; ondorioz, hiru argi-bao zeuden 10.9 m, 11.6 m eta 10.9 m. Uholde ugarienen (100 urteko errepikatze-aldiko uholdeak) emariak jariatzen uzteko sekzioa nahikoa ez zenez, Gabolatseko zubia nahiko erraz sartzen zen kargan.
Sailburuordeak azpimarratu duenez, «Soraluzeko Deba ibaiaren tarte honetan eraikin-dentsitate handia dago, gehienak etxebizitzak, batzuetan ertzarekiko inolako atzerapenik gabe. Zubi zaharrak hiru bao zituen, ibaiaren ibilguan bertan oinarrituta; zubi berriak, berriz, bao bakarra du, eta ez du uraren emaria oztopatzen. Horrela, urrats garrantzitsua ematen dugu Soraluzen etorkizunean uholdeen erasanak nabarmen murritzarazten laguntzeko «.
«Klima-aldaketaren arriskuetako bat, hain zuzen ere, euri-jasa handiak ugaritzea da. Horren aurrean, argi daukagu bidea: ur-askoko gertakarien emarien inpaktua egokitzeko eta arintzeko lanak egiten jarraitzea. 2021etik 2024ra bitartean, URA – Uraren Euskal Agentziak 167 milioi euro inbertitu ditu Euskadin uholdeak izateko arriskua murrizteko obra hidraulikoetan «, gaineratu du Bilbaok.
Gabolats zubiaren ordez bao bakarreko beste bat jartzeak hobetu egingo du zubiaren beraren eta Malmero presa txikiaren arteko uholde-arriskuaren egoera (170 m inguru, zubitik gora). Zehazki, ur-xafla 20 cm murriztea lortzen da 50 urteko errepikatze-aldiko uholdeetan.
Zubi berriak ertz batetik bestera doan habe nagusi handi bat eta habe txikiak izango ditu zubiaren plataformari eusteko. Metalez egingo da, eraikuntza- eta mantentze-kostuak murrizteko. Zubiak egitura zentral bakarra izango du, ikuspegia eta inguruko etxeetarako sarbideak ez blokeatzeko. Gainera, egitura hori autoen eta oinezkoen arteko hesia izango da. Zehazki, alde batean ibilgailuentzako 3 metroko errei bat jarriko da, eta beste aldean, 2 metroko espaloi bat. Guztira, zubiak 6,2 metroko zabalera du.
Soraluzen uholde-arriskua nabarmen murrizteari begira, Gabolats zubia ordezkatzeaz gain, presa txikiak ere kenduko dira, ibilguan dauden buxadurak ezabatzeko. Gaur egun, URAren baimena izapidetzen ari zaio Gipuzkoako Foru Aldundiari, Oleako eta Zuloagako presa txikiak eraisteko. Presa txiki horiek kentzea funtsezkoa da ur-laminaren maila murrizteko, eta, beraz, uholde-arriskua murrizteko, bai eta ibaian bertan biodibertsitatea hobetzeko ere. Ubideko oztopo horiek kentzeak ibaiaren jarraitutasun ekologikoa lehengoratzen du, presek ur-fluxua, sedimentuak eta mantenugaiak eteten dituztelako eta arrainak migratzea eragozten dutelako.
Soraluzeko herrigunea: Uholde Arrisku Handiko Eremua (UAHE)
Deba ibaia oso aldatuta dago Soraluzeko hiri-eremuaren barruan. Ibilguaren trazaduraren zatirik handiena bideratua dago, eta hiri-bilbeko eraikinak oso distantzia txikira daude, batzuetan ertzetik inolako tarterik gabe. Egoera hori larriagotu egiten da ubidean hainbat egitura daudelako, eta egitura horiek ur-xaflaren hazarazteak eragiten dituztelako. Izan ere, gainezkatzearen kausa nagusia ibilguan dauden egiturek sortutako buxadurekin lotuta dago.
Presa txikiek murriztu egiten dute hustubidearen eremu eraginkorra, eta bi pasabideetako pilareek eta haien taulek, berriz, ur-xaflaren kota gainditzen dute. (Santa Ana zubia eta Gabolats zubia).
Horregatik, Soraluzeko herrigunea (Gipuzkoa) Uholde Arrisku Handiko Eremu (UAHE) gisa sartu zen Kantauri Ekialdeko Demarkazio Hidrografikoaren Uholde Arriskua Kudeatzeko Plana-UAKP 2022-2027 ziklorako, eta Deba ibaiaren Soraluzeko tartea hartzen du barnean.
Urpean gera daitekeen azalera nahiko txikia bada ere, espazio osoan elementu kalteberak daude, batez ere etxebizitzak. Beraz, aurreikus daitezkeen kalte estatistikoak esanguratsuak dira (1,6 M €/ urte), baita eragindako populazioa ere (1.104 pertsona 500 urteko errepikatze-denborako uholdearen eraginpean).
