Ongizate, Erronka Demografiko eta Gazteria Sailak haurrei eta nerabeei arreta emateko telefonoaren 2024ko txostena aurkeztu du. Zeuk Esan zerbitzuak informazioa, orientazioa eta aholkularitza ematen dizkie adingabeei eta haien inguruko helduei, eta, batez ere, 116111 telefonoaren bidez garatzen da. Dei egiten duten eta kontsultak egiten dituzten pertsona gehienak adingabeak eta nerabeak dira, baina ama, aita, beste senide edo profesional askok ere erabiltzen dute. 116111 zenbakira egindako deiak doakoak eta anonimoak dira, eta ez dute arrastorik uzten fakturan.
2024an, Zeuk Esan-ek 2.197 kontsulta jaso zituen (aurreko urtean baino 572 gehiago), eta 1.345 pertsonak (aurreko urtean baino 97 gehiago) jarri ziren harremanetan zerbitzuarekin. Horixe izan da azken 12 urteetako kontaktu-kopuru handiena, eta maiatzean eta ekainean sortu dira kontaktu eta kontsulta gehien. 2.197 kontsultetatik 1.290 adingabeek egin zituzten, eta 907 helduek.
Zeuk Esan zerbitzura deitu duten adingabeen % 62k 16-17 urte ditu, % 30ek 12-15 urte eta % 8k 12 urte baino gutxiago. Zerbitzua erabili duten 12 urtetik beherakoen kopurua erlatiboki handitu da, 2023an 17 haur izatetik 2024an 68 haur izatera igaro baita.
Zeuk Esan-ekin harremanetan jarri ziren adingabeen sexuari dagokionez, % 59 neskak izan ziren, % 40 mutilak eta % 1 bestelakoak.
Kontsulta-bideak eta -motak
Zeuk Esan zerbitzuarekin harremanetan jartzen diren adingabe gehienak telefonoz jartzen dira harremanetan ( % 95), eta 2024an, lehen aldiz, 22 adingabe Instagram bidez jarri dira harremanetan zerbitzuarekin. Helduei dagokienez, % 90ek telefonoz egiten du eta % 10ek posta elektronikoz.
Alde batetik, adingabeen kontsulten % 39 ondoez psikologikoagatik egin ziren (antsietatea, depresioa, hitz egiteko beharra, tristura…). Bestalde, kontsulten %14 berdinen arteko jazarpenak eragin zituen (irainak, indarkeria fisikoa, isolamendua). Gainera, 145 kontsultek familia-harremanetan zuten jatorria (gurasoen maitasun gutxi, komunikazio-falta, banantze-prozesuak…). Ehuneko txikiagoan agertzen dira motibazioak, hala nola sexualitateari buruzko zalantzak edo kezkak (81 kasu) edo genero-indarkeriako salaketak (12 kasu).
«Adingabeen eta nerabeen aurkako indarkeria giza eskubideen aurkako indarkeria da. Gure gizarteko talderik babesgabeenetako baten aurkako eraso zuzena da: haurrak. Indarkeria mota horrek, gainera, pertsona errugabeen bizi-proiektuak higatu, arindu eta hausten ditu «azpimarratu du Nerea Melgosa sailburuak.
2024ko txostenak askotariko adibideak jasotzen ditu artatutako kasuen tipologian:
– 16 urteko neska baten deia, mutil batekin harremana amaitu ondoren. Neskak kontrola, jeloskortasuna eta tratu txar psikologikoak jasan zituen mutilaren aldetik.
– Pertsona anonimo baten deia, 3 urteko neska batek jasaten dituen tratu txarrei buruzko informazioarekin. Deitzailea auzokidea da eta behean bizi da.
– 16 urtetik beherako guraso baten deia. Semearen lagun batek, amarekin eztabaida larria izan ondoren, etxera ez itzultzea erabaki du.
– 13 urteko mutil baten deia; triste eta desplazatuta sentitzen da. Bi hilabete daramatza bere koadrilako jendearekin harremanetan jartzeko arazoak izaten.
– 14 urteko mutil baten amak deitu zuen, semea eskolan bizitzen ari zela konturatzeko.
– 14 urteko neska batek idatzi du bere lagunak bere burua lesionatzen duela uste duelako.
«Iaz telefono-zerbitzuan jasotako deien eta kontaktuen kopuruak gora egin du, hein handi batean, Zeuk Esan gero eta ezagunagoa delako eta, gainera, duela urtebete 24 orduz eta 365 egunez jarduten duelako. Haurrak, 2024an onartutako Euskadiko Haurren Legeak dioen bezala, eskubideen subjektu aktiboak dira, eta beharrezko arreta jasotzeko telefono bat kentzea horren guztiaren konstantzia da «adierazi du Ongizate, Erronka Demografiko eta Gazteriako sailburuak.
