Idoia Mendia lehendakariordeak ‘Morrokotudak’ proiektua aurkeztu Bilbon. Emakume langabeak sektore maskulinizatuetan prestatzeko eta kontratatzeko programa da, soldata-arrakala murrizteko, «biztanleriaren erdiaren desberdintasun-adierazpenetako bat» baita. Bi milioi euroko zuzkidura da, eta Lanbide Euskal Enplegu Zerbitzuak jarri du abian, emakumeak oso presentzia txikia duten sektoreetan txertatzeko.
Lanbideren Administrazio Kontseiluan gizarte-eragileekin adostuta, programak Bizkaiko meategietan minerala garbitzen zuten emakume ikusezinen izena darama. Emakume horiek funtsezkoak izan ziren industria-garapenerako, baina ez ziren sartzen langileburu, peoi edo pintxeen lan-kategorian, eta, ondorioz, gizonen erdia kobratzen zuten, eta askok ez zuten inolako eskubiderik. Aurrekontuko bi milioi euroetatik, 860.000 kontratazio-konpromisoa duten prestakuntza-jardueretarako dira, eta 1,14 milioi zikloa osatzen duten emakumeen % 70 gutxienez kontratatzeko, gutxienez, sei hilabetez lanaldi osoan.
Bilboko Uribitarte pasealekuko Zirgarien monumentuaren ondoan (lan-baldintza erabat kaskarretan funtsezko lana egiten zuten beste emakume batzuk oroitzen ditu), Mendiak agerraldia egin du, eta ondoan izan ditu Bizkaiko Metalgintzako Enpresen Federazioko presidente Garbiñe Espejo, Comisiones Obreraseko Industriako idazkari nagusi Tamara Yagüe eta Ana Mari Cuadra, morrokotuda horietako baten alaba.
Minerala garbitzen zuten emakumeak
Mendiak azaldu duenez, «Morrokotuda izena jarri zitzaien meatzeetan lan egiten zuten emakumeei»; minerala garbitzen zuten, dinamitazko kartutxoak egiten zituzten eta gizonak ordezten zituzten haiek gaixotzen zirenean edo istripuak zituztenean. «Hori bai», zehaztu du, «lan bera egiten zuten eta gutxiago kobratzen zuten». Meatzaritzaren Museoan gordetzen diren jornalen liburuetan erregistratutakoaren arabera, kategoria hauek zeuden: langilezaina, peoia, pintxea eta beste kategoria desberdin bat, «emakumea». «Kategoria horretan agertzen zirenak okerrago ordainduta zeuden, baina askok ez zuten gizarte- eta lan-estaldura bera ere, eta horri lan mespretxatua izatearen estigma gehitu behar zitzaion», azpimarratu du.
Horregatik, programa honek «haien duintasuna berreskuratu nahi du, Euskadiren aurrerabidearen historian dagokien tokia», ziurtatu du. Eta horregatik, Zirgariak gogoratzen dituen eskulturaren ondoan egin du aurkezpena, “minerala harritzeko moduko indarraz arrastaka eramaten zutenak, baina hori egin bazuten idiak baino merkeagoak zirelako da», adierazi du lehendakariordeak.
Mendiaren ustez, emakume langabeak sektore maskulinizatuetan prestatzeko eta kontratatzeko programa hau abian jartzea aukera bat da «oztopo horiek hautsi daitezkeela eta apurtu behar direla ikusarazteko»; era berean, ziurtatu du programa hau ez dela «isolatua». Lan eta Enplegu Saila lanean ari da enpresetan berdintasun-planak bultzatzeko, eta Balio Bereko Lanari buruzko liburu bat zabaldu du. Liburu horretan azaltzen denez, zeregin berdinetarako emakumeak okerrago ordainduta egoten dira, konbentzio kulturalengatik edo hainbat arrazoirengatik, eta hori kontuan hartuta, hainbat proiektu landu dira emakumeen ekintzailetza eta lidergoa bultzatzeko.
Lehendakariordeak azaldu duenez, plan berritzaile hau «gaur egun kontratu partzialak dituzten enpresei eta emakume langabeei zuzenduta dago, eta sinetsita gaude enpresek talentu hori dutenean ez dutela alferrik galduko». Era berean, Mendiak eskerrak eman dizkie enpresei eta sindikatuei «zeregin horretan gurekin inplikatzen ari direlako», izan ere, «aurrera egiteko modurik sendoena da».
