Industria Garatzeko eta Nazioartekotzeko 2021-2024 Plana aurkeztu du Arantxa Tapiak, Ekonomiaren Garapen, Jasangarritasun eta Ingurumen sailburuak Legebiltzarrean. Euskal ekonomia suspertzeko eta eraldatzeko tresna nagusia izango da Plana. Garapen eredu iraunkor eta inklusibo baten alde egiten du, eta epe labur, ertain eta luzean eragina izango duten neurriak jasotzen ditu. Tapiarekin batera Mikel Amundarain Industria sailburuordea, Ana Camacho Industriaren eta Energia Trantsizioaren zuzendaria eta Zigor Urkiaga Proiektu Estrategikoen eta Industria Administrazioaren zuzendaria egon dira Legebiltzarreko aurkezpenean.
Planak, egoera koiunturala ez ezik, industria-garapenarekiko eta enpresen nazioartekotzearekiko egiturazko konpromisoa ere hartzen du kontuan, eta zeharkako izaera ematen dio, lehiakortasunera bideratutako Euskadiko plan eta estrategiekin lerrokatuta (PCTI2030; Eraldaketa Digitalaren Estrategia 2025; Berpiztu, Trantsizio Energetikoaren eta Klima Aldaketaren Plan Estrategikoa 2021- 2024, etab.).
2020ko irailetik 2021eko ekainera arte, plana kontrastatzeko prozesua abian izan da eta foru-aldundiek, gizarte-, ekonomia- eta enpresa-eragileek, Gizarte Elkarrizketarako Mahaiak eta Ekonomia eta Gizarte Kontseiluak parte hartu dute. Banakako laurogei elkarrizketa ere egin dira, nazioartekotzearen arloari lotutakoak, eta, bereziki, 2030 Agendaren erakunde dinamizatzaileekin eta enpresak nazioartekotzea sustatzeko Europako agentziekin.
2024 IGNP-ren Helburuak
2030 Agendaren Garapen Iraunkorreko Helburuak bizkortzen laguntzeaz gain, 2024 IGNPk honako helburu estrategiko hauek zehazten ditu:
- Industria: industria eta zerbitzu aurreratuetan BPGd-ren % 40 gainditzea.
- Nazioartekotzea: epealdiaren amaieran, Euskadin barne-produktu gordinaren heren bat esportatzeko joera lortzea, eta EAEko enpresek kanpoan ezartzeko duten joera areagotzea.
- Ikerketa eta berrikuntza: I+Garen alorrean, Europako batezbestekoarekin bat egitea (inbertsioa eta emaitzak), eta Euskadi Europako berrikuntza-gune bihurtzea.
- Ekintzailetza berritzailea: enpresa teknologikoen sorrera % 10 handitzea eta tokiko industriarekin lankidetzan arituko diren nazioarteko startupen trakzio-ekosistema gisa kokatzea Euskadi.
- COVID-19aren pandemiak azeleratu dituen aukerak aprobetxatzea, trantsizio energetiko-klimatikoarekin eta teknologiko-digitalarekin lotutako esparruetan jarduera berriak sortzeko, trantsizio demografiko-sozialaren inguruko arlo berrien aldeko apustua ere eginez, besteak beste.
2024 IGNP-ren printzipio nagusiak
2024 IGNP-ean landu den printzipioak lehiakortasuna indartzera eta berreskuratzera bideratuta daude, pandemiaren osteko etorkizunari begira.
- Pertsonak arretagai: Berrikuntza eta suspertze inklusiboa eta bidezkoa
- Epe luzeko eta ertaineko horizontea: Egiturazko neurriak, premiazkoa dena ahaztu gabe.
- Begirada bikoitza: Trantsizioak ulertu behar ditugu, batetik, gure gizartearentzako erronka gisa, lehiakortasunari eusteko eta ongizate jasangarria izan dezagun, eta, bestetik, gure enpresen lehiakortasuna sustatzeko.
- Anbitrebetasuna: Ditugun gaitasunen ustiapena eta gaitasun eta jarduera berriak sortzeko esplorazioa aldi berean konbinatzeko gaitasunak garatzea
- Ikuspegi sistemikoa eta balio-kate estrategikoena: Balio- eta hornidura-kateetan modu integratuan jardutea, sektoreen eta klusterren arteko elkarguneek sortzen dituzten aukerak aprobetxatuz eta lankidetza eta ikuspegi sistemikoa sustatuz.
- Lankidetza publiko-pribatua eta erakunde publikoen artekoa
- Irekitzea eta nazioartekotzea: EAEko enpresen nazioarteko posizionamendua hobetzen eta nazioarteko talentua erakartzen eta atxikitzen laguntzea, bai eta Euskadi Basque Country nazioartean kokatzen ere.
- Bikoiztasunik gabe beste erakunde-maila batzuekin
- Plana monitorizatzea eta ingurunearen aldaketetara egokitzea
Ardatzak eta lehiakortasun palankak
1 Ardatza. Zailtasunak dituzten enpresak eta eremu babesgabeak
Zailtasunak dituzten eta krisiak gehien kaltetu dituen enpresei eta egoera ahulean dauden eremuei laguntzeko neurriak
- Zailtasun koiunturalak dituzten enpresei laguntza ematea
Koiunturazko zailtasunak dituzten enpresei laguntzeko finantza-ekimenak eta -tresnak; proiektuaren bideragarritasunaren arabera, etorkizunean sendotzea eta berriz abiaraztea sustatzeko edo behar bezala desegiteko izan daiteke.
- Berrindustrializazio-beharrak dituzten eremuei laguntzea
Berrindustrializazio-premia bereziak dituzten Euskadiko eremuen industria-sustapena eta -antolamendua bultzatzeko ekimenak, haien lehiakortasuna bultzatzea.
- Ardatza. Eraldaketa eta lehiakortasuna berritzea
Egungo lehiakortasun-sistema aprobetxatzea aurreikusten da, eraldaketa- eta berritze-prozesu baten pean jarriz, maila globalean gertatzen ari diren mega-trantsizioekin lineetan.
Halaber, euskal industriak bere gain har ditzakeen aukerak eta ekimenak hauteman eta konprometitzen dira:
- 1. Trantsizio energetiko-klimatikoa eraldaketa-palanka gisa eta industria-aukera berriak
Aukera eremuak: Offshore eolikoaren balio-katea; Hidrogenoaren Ekonomia; Energia metatzea; Berrikuntza mugikortasun jasangarrian (ibilgailu autonomo eta konektatuak, erregai alternatiboen erabilera…); Erregai efiziente berriak (e-fuelak edo biogasa) eta Ekonomia zirkularra eta bioekonomia
- 2. Trantsizio digitala eraldaketa-palanka gisa eta aukera industrial berriak
Aukera eremuak: Zibersegurtasuna, Adimen artifiziala, Konputazio kuantikoa
- 3. Trantsizio demografiko-soziala eraldaketa-palanka gisa eta industria-aukera berriak
Aukera eremuak: Osasun digitala; Elikadura osasungarria eta autozaintza; Ingeniaritza-teknologia aplikatzea zaintzetan eta osasunean; Terapia genikoa, zelularra eta erregeneratiboa; IVD-POC sistemak; Zahartze osasuntsua eta Etxerako, mugikortasunerako eta aisialdirako teknologia lagungarriak.
- Ardatza. Lehiakortasun-palankak
- 1. Enpresak dibertsifikatzeko, sendotzeko eta hazteko laguntza
Enpresen, produktuen eta/edo merkatuen dibertsifikazioa sustatzea, negozio-ereduak aldatuz eta enpresak sendotuz eta haziz, ETEen posizionamendu lehiakorra indartzeko eta enpresen errotzea eta trakzio-eginkizuna sustatzeko.
- 2. Lankidetza sustatzea
Kluster programa bultzatzea; lankidetzako I+G+Bri laguntzea; eskualdeko lankidetza-ekimenak sustatzea; nazioarteko lankidetza-sareak indartzea eta enpresa-lankidetza bultzatzea, masa kritiko handiagoa duten nazioarteko merkatuei ekiteko.
- 3. Posizionamendua nazioartean
Enpresen nazioarteko jarduerari laguntzeko tresnak; kanpo-sarea eta nazioarteko posizionamendua indartzea, euskal enpresen nazioartekotzeari laguntzeko eta Euskadi Basque Country marka indartzeko; merkatuak lehenestea eta ordezkaritza komertzial berriak irekitzea Japonian eta Korean; Atzerriko Inbertsio Zuzena (IED) erakartzea, Invest in the Basque Country, leihatila bakarreko sistemekin; Europar Batasunean eta Espainian arau-aldaketak bultzatzea, hala nola mugako karbono-isurketen kostua doitzea, sektore jakin batzuetako inportazioei aplikatzeko.
* Plan honek aurrerago aipatzen den enpresak nazioartekotzeko garapen espezifiko bat jasotzen du
- 4. Pertsonen lanbide-gaitasunak indartzea eta egokitzea
Prestakuntza-eskaintza indartzea eta egokitzea hiru trantsizioek eskatzen dituzten lanbide-profil berrietara, bai eta langileen birkualifikazioei ekiteko, STEM bokazioak garatzeko eta pertsonen nazioarteko prestakuntza eta esperientzia indartzeko ere.
- 5. Teknologiari eta berrikuntzari laguntzea
I+G eta teknologia bultzatzeko ad hoc programa eskaintzea, bai eta produktuaren eta prozesuen berrikuntza garatzeko ere.
- 6. Ekintzailetza berritzailea sustatzea
Banakako ekintzailetza eta ekintzailetza korporatibo berritzailea eta oinarri teknologikokoa sustatzea; Ekintzailetzaren Euskal Ekosistema babestea eta ekintzailetzarako finantza-tresnak indartzea.
- 7. Azpieguturak garatzea
Lurzoru industriala eskaintzea eta kudeatzea, degradatutako lurzoru industrialak berreskuratuz eta balioan jarriz.
Parke teknologikoak indartzea, dauden parkeen okupazio-maila handia dela-eta sortzen diren beharrengatik haien hedapena sustatuz.
Aurrekontua
Planaren helburuak eta ardatz eta palanketan proposatutako ekintzak betetzen direla bermatzeko, Ekonomiaren Garapen, Jasangarritasun eta Ingurumen Sailak aurrekontu-apustu irmoa egin du.
Hasierako aurrekontua 1.642 milioi eurokoa da 2021erako, eta aurreikusten da 2021-2024 aldirako 4.106 milioi euro mobilizatuko direla ezarpenaren lau urte horietan.
* Enpresak nazioartekotzeko plan espezifikoa
2017-2020 aldiko Enpresak Nazioartekotzeko Planak EAEko esportazioen bilakaera indartzen lagundu zuen eta 2016-2019 urteen artean % 17,5 baino gehiago haztea lortu zuten (2016an 21.616 M€-tik, 25.397 M€-ra, 2019an), 2020. urtean Covid-19k eragindako krisiak eragindako inpaktua jasan arte.
2024ra begirako helburu nagusiak hauek izango dira: epealdiaren amaieran Euskadiren esportazio-joera BPGren heren batekoa izatea; euskal enpresek atzerrian ezarpenak ezartzeko duten joera handitzea, eta nazioartekotzea sustatzeko zerbitzuetan proiektuen kopurua % 10 handitzea.
Geografiaren ikuspegitik, estrategia bereiziak ezarri behar dira, merkatu objektiboen arabera:
- Sendotze-herrialdeak: hurbileko ekonomiak (Frantzia, Alemania, Erresuma Batua, Italia, Rep. Txekia, Polonia, Holanda, Belgika, Kolonbia eta Txile), euskal enpresen presentzia handia eta hazkunde mugatua
- Merkatu handiak: tamaina handiko eta ertaineko ekonomiak, industrializatuak, hazkunde-aurreikuspen handiak dituztenak sektore estrategikoetan (AEB, Txina, Mexiko, India eta Brasil)
- Eskualdeetako «hub» herrialdeak: hazkundea emateaz gain, beste merkatu batzuetan sartzeko aukera ematen duten herrialdeak (Singapur- ASEAN, Australia, Turkia, Golfoko Arabiar Estatuak-GCC, Errusia)
- Espezializazio-herrialdeak: Ekonomia finkatuak, merkatu mugatua dutenak, baina nazioarteko jarduera handiko bezeroak, teknologiak, sektoreak, ekosistema espezifikoak (Japonia, Korea, Israel, Eskandinaviako herrialdeak eta Kanada)
- Zaintza-herrialdeak: Ekonomia indartsuak eta/edo hazten ari diren herrialdeak, non euskal enpresen jarduerak, presentzia mugatua duenez, potentzial handia duen (Maroko, Egipto, Ghana, Kenya, Tanzania, Hegoafrika, Nigeria, Etiopia, Kazakhstan eta Kaukaso).
Euskal enpresen nazioartekotzea bultzatzeko nazioarteko posizionamendua indartzearen aldeko apustuari esker, ordezkaritza komertzial berriak irekiko dira Japonian (Tokio) eta Korean (Seul).
