Eusko Jaurlaritzako lehendakari Iñigo Urkulluk eta Nafarroako Foru Erkidegoko presidente Maria Chivitek Nafarroako Gobernuaren eta Eusko Jaurlaritzaren arteko Lankidetza Protokoloaren berritzea sinatu dute, hain zuzen, bi erkidegoen arteko lankidetza eguneratzen duen dokumentua.
Urkullu lehendakariak bi erkidegoen arteko “harreman berezia” azpimarratu du, “kidetasun historiko, linguistiko eta sozioekonomiko partekatuan” oinarritua. Urkulluk nabarmendu du Nafarroaren eta Euskadiren arteko lankidetza-hitzarmenak “bizikidetzako harremanak ulertzeko modu bat” direla. “Pandemiak erakusten du erronkak globalak direla. Beharrezkoa da esperientziak partekatzea eta trukatzea, elkarrekin ikastea, lankidetzatik erantzuteko. Ikasitako lezioa da, eta bat gatoz”, esan du.
Bestalde, Chivite presidenteak Euskadirekin elkarlanean eta lanean jarraitzeko asmoa agertu du, “leialtasun instituzionaletik abiatuta, herritarrei zerbitzu hobeak emateko eta lankidetza gure erkidegoen garapenerako eta aurrerabiderako aukera bihurtzeko helburuarekin”. “Gaur, herritarren mesederako eta sinesten dugun lan-eredua finkatzeko lankidetza-konpromisoa berresten dugu. Nafarroako Gobernuak adimen kolektiboa, administrazioen arteko lankidetza eta ekimen pribatuarekin aurrera egitearen aldeko apustua egin du, eta, gure ustez, guztiontzat onuragarria da”, adierazi du.
2016an bi erkidegoek sinatutakoa zabaldu eta eguneratzen du akordioak, eta bi erkidegoen arteko lankidetzarako oinarriak ezartzen ditu, bost eremutako 29 arlotan: ekonomikoa, soziala eta kulturala, administratiboa, baita azpiegiturena eta teknologiarena ere.
Protokoloaren testuan adierazten denez, autonomia-erkidegoen arteko lankidetzaren helburua da bi erkidegoen “interes komunak asetzea”, “arrazionaltasunari, sinpletasunari, gardentasunari eta ekonomiari” dagokienez.
Berrikuntza nagusiak
Gaur sinatutako dokumentuan lankidetza-arlo berriak sartu dira, eta lehendik zeuden batzuk neurri berriekin eguneratu dira.
Eremu berriei dagokienez, Gizarte Zerbitzuen arloan atal bat eskaintzen zaie migrazio-politikei, eta bertan jasotzen da bi erkidegoek bat egiten dutela “beren lurraldera iristen diren migratzaile guztiei harrera egokia emateko” helburuarekin. Horretarako, “kulturen arteko bizikidetza eta arrazismoaren eta xenofobiaren aurkako borroka hobetzeko mekanismoak” sustatuko dira.
Protokoloari erantsitako beste arlo berri bat Aniztasunarekiko Errespetua da. Bertan, “LGTBI+ kolektiboetako pertsonen eskubideak bermatzeko konpromisoa” nabarmentzen da nagusiki, esperientziak eta jardunbide egokiak trukatuz eta sentsibilizazio-kanpainak eginez.
Berrikuntzaren eremua dokumentu berri honetan gehitu da, eta bi erkidegoen lankidetza jasotzen du, batez ere “Zientzia, Teknologia eta Berrikuntza Planari” dagokionez. Halaber, Zientzia eta Berrikuntza Ministerioaren Plan Osagarrien inguruko lankidetza bultzatuko da: energia eta hidrogeno berdea, biodibertsitatea eta bioteknologia.
Protokolo berrian Kanpo Ekintzaren eta Mugaz Gaindiko Lankidetzaren arloa sartu da, eta Euskadik eta Nafarroak konpromisoa hartu dute “eskualdeen arteko lankidetza-erakundeetan lankidetza bultzatzeko, hala nola Pirinioen Konferentzia Atlantikoan (CAT) edo Pirinioetako Lan Elkartean (CTP); Espainia-Frantzia-Andorra Lurralde Lankidetzarako Programa Operatiboaren Kudeaketa Aginte gisa duten eginkizuna indartuz. Gainera, Akitania Berria – Euskadi – Nafarroa euroeskualdean lankidetza bultzatuko dute.
2030 Agendak eta Garapen Jasangarritako Helburuek eremu berri bat hartzen dute protokoloaren barruan, eta bertan adierazten denez, bi erkidegoek helburu horiek beren gain hartzeko eta politika publikoen diseinuan horiek bultzatzeko konpromisoa hartzen dute; ekimen partekatuen bidez, hala nola “informazioa, esperientziak eta jardunbide egokiak partekatzea dibulgazioaren, gobernantzaren, ebaluazioaren edo ekimen bultzatzaileen garapenaren eremuetan”, besteak beste.
Beste eremu batzuetako eguneratzeak
Halaber, dokumentuaren barruan beste arlo batzuk eguneratu dira, bi administrazioek 2016an sinatutako protokoloari dagokionez.
Gizarte Zerbitzuen arloan, Mendekotasunaren eta Haurtzaroaren barruan, bi erkidegoek erabaki dute “akordio bat bultzatzea mugakide diren eremuetan bizi diren mendeko pertsonek itundutako zerbitzuak edo zerbitzuari lotutako prestazioa jaso ahal izateko, erroldatze-beharrik gabe”.
Berdintasunaren, ahalduntzearen eta emakumeen aurkako indarkeriaren atalean, Nafarroako Gobernuak eta Eusko Jaurlaritzak beharrezkotzat jotzen dute “emakumeen eta gizonen arteko berdintasuna sustatzea, indarkeriarik gabeko gizartea lortzeko lan-esparru egoki gisa”. Besteak beste, proposatzen da jarduera-protokolo bat diseinatzea, Harrera Baliabideak, Arreta Integraleko Zerbitzuak eta emakumeen aurkako indarkeria mota guztiak artatzen dituzten beste batzuk bideratzeko prozedurak koordinatzeko, edo jarduera-arlo horri dagozkion gaiei buruzko ikastaroak, jardunaldiak eta mintegiak egitea.
Gazteriaren arloan, bi administrazioek “nabarmendu dute gazteen emantzipazio-politikei lehentasuna eman behar zaiela, erronka demografikoari aurre egiteko funtsezko faktoretzat jotzen baitute”.
Babes Zibilaren eta Segurtasun Publikoaren eremuari dagokionez, Pirinio Atlantikoetako eta Nafarroako larrialdi-zerbitzuek SAFER eta Alert proiektuekin garatutako mugaz gaindiko koordinazioa indartzeko lankidetza-protokoloa zabaldu da; bertan, Gipuzkoak ere parte hartzen du. Halaber, aurreikusita dago sorospen-zentroak elkarrekin lotzea mugan zehar.
Turismoaren arloan, bi gobernuek konpromisoa hartu dute, besteak beste, Iruña-Gasteiz bizikleta-ibilbide berria sustatzeko, Hemingwayren ibilbidea turismo-produktu gisa garatzeko, bi erkidegoetako turismo-bulegoekin sarean lan egiteko eta Europar Batasuneko Next Generation funtsetan lankidetzan aritzeko.
Topaketa sektorialak
Nafarroako Jauregiko Areto Berdean Lankidetza Protokoloa sinatu aurretik, Urkullu lehendakariak eta Chivite presidenteak bilera egin dute. Era berean, lau topaketa sektorial egin dira. Horietako batek Javier Remirez lehen lehendakariorde eta Lehendakaritza, Berdintasun, Funtzio Publiko eta Barne kontseilaria eta Olatz Garamendi Gobernantza Publiko eta Autogobernuko sailburua bildu ditu. Bigarren hitzorduan, bigarren lehendakariordea eta Lurralde Antolamendu, Etxebizitza, Paisaia eta Proiektu Estrategikoetako sailburua, José Mª Aierdi, Ekonomia eta Enpresa Garapeneko sailburua, Mikel Irujo, eta Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapen, Jasangarritasun eta Ingurumeneko sailburua, Arantxa Tapia, izan dira.
Era berean, Carmen Maeztu Eskubide Sozialetako sailburua Idoia Mendia Eusko Jaurlaritzako bigarren lehendakariorde eta Lan eta Enplegu sailburuarekin bildu da.
Azkenik, Nafarroako Gobernuko Unibertsitate, Berrikuntza eta Eraldaketa Digitaleko kontseilari Juan Cruz Cigudosa eta Herritarrekiko Harremanetarako kontseilari Ana Ollo Hezkuntza sailburu Jokin Bildarratzekin eta Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburu Beatriz Artozabalekin bildu dira.
Protokoloa sinatu ondoren, Chivitek eta Urkulluk prentsaurrekoa eman dute Erabilera Anitzeko Aretoan, eta streaming bidez jarraitu ahal izan da.
29 arlo bost esparrutan
Lankidetza-protokoloak 29 jardun-arlo aurreikusten ditu bost esparrutan.
Eremu sozialean, honako atal hauetan zehazten dira ekintzak: gizarte-zerbitzuak; diru-sarrerak bermatzeko eta gizarteratzeko sistemak; etxebizitza; berdintasuna, ahalduntzea eta emakumeen aurkako indarkeria; aniztasuna errespetatzea; osasuna; kontsumoa; gazteria; jarduera fisikoa eta kirola; hezkuntza; kultura; hizkuntza-politika; bakea, memoria, bizikidetza eta giza eskubideak; babes zibila eta segurtasun publikoa; eta 2030 Agenda eta Garapen Jasangarrirako Helburuak.
Arlo ekonomikoan, honako esparru hauetako jarduerak zehazten dira: enplegua; ingurumena, klima-aldaketa eta lurralde-antolamendua; turismoa; nekazaritza- eta landa-garapena; espezializazio adimendunaren estrategia eta garapen ekonomikoko faktoreak, eta ogasuna eta finantza-politika.
Bestalde, administrazio-eremuan, tokiko administrazioko, funtzio publikoko eta justizia-administrazioko lankidetza azpimarratzen da, baita kanpo-ekintza eta mugaz gaindikoa ere.
Azpiegituren arloan, ikus-entzunezko komunikazioari, komunikazioari eta garraioari buruzko jarduerak zehazten dira.
Azkenik, arlo teknologikoan administrazio digitalari eta berrikuntzari buruzko ekintzak zehazten dira.
