Kultura eta Hizkuntza Politikako sailburu eta Eusko Jaurlaritzaren bozeramaile Bingen Zupiriak «Jorge Oteiza eta Eduardo Chillida. Dialogoa, 50eko eta 60ko urteetan», erakusketaren aurkezpenean parte hartu du gaur Donostiako San Telmo Museoan. Erakusketa 2022ko apirilaren 9tik urriaren 2ra egongo da ikusgai. San Telmo Museoak antolatu du, Bancaja Fundazioaren lankidetzarekin, honen Valentziako egoitzan ikusgai izan ondoren. Erakusketak mugarri bat eskaintzen du artearen historian, lehenengo aldiz, Oteizaren eta Chillidaren obra elkarrekin aurkeztean. Erakusketa berri honek bi artisten erakunde legatudunen adostasuna eta lankidetza jaso du, bai Jorge Oteiza Fundazio Museoarenak (Altzuza, Nafarroa) eta Chillida Lekurenak (Hernani, Gipuzkoa), eta XX. mendeko Europako eskulturan funtsezko bi figura hil zirenetik ia hogei urte igaro direnean aurkezten da.
Javier González de Durana komisario duen erakusketak dialogo bat pizten du haien eskulturen artean; bi hamarkadatan -50eko eta 60ko urteak- egindako sorkuntza-lanean oinarritua. Hain zuzen ere, garai hartan elkar ezagutu zuten Oteizak eta Chillidak, eta adiskidetasun harremana izateaz gain, bakoitzak arreta eta interes handiz ikusi zuen bestearen obra. Erakusketako ibilbideak beren pentsamendu estetikoen eta eskultura-lanen arteko elkarrizketa bat eskaintzen du, Oteizaren metafora paradigmatikoak eta Chillidaren metonimia sintagmatikoak maila berean agerian utzita.
Obrak ikuspegi kronologiko batetik hautatu dira. Hala, 1948an hastean da, biek egindako bidaiatik abiatuta –Oteiza Espainiara itzuli zenean Latinoamerikan egonaldi luze bat egin ondoren eta Chillida Parisa joan zenean eskultore bihurtu nahian-,eta 1969an amaitzen da –Oteizak Arantzazuko Basilikako estatua-multzoa amaitu zuenean eta Chillidaren lehenengo obra publiko handia Europan instalatu zenean, Parisko UNESCOren eraikinaren aurrean-.
Etapa horretan, hasieran giza irudiaren gainean lan egiteko joera antzematen da biengan, baina azentu desberdinekin; Oteizarengan primitibista-espresionista eta Chillidarengan klasizista-arkaizantea. Bi kasuetan, ezaugarri antropomorfikoak ebidentzia arinetara murrizten dira, gorputzaren irudikapen naturalista desitxuratzen zuten garaiko beste artista batzuen ildo berean.
Beren nortasun handiak bezain desberdinak hizkuntza bereziekin agertzen hasi ziren 50eko hasierako urteetatik aurrera. Chillidak Julio Gonzálezek irudikatutako tradizioari begiratu zion, burdinazko forjaketa landuz, nekazaritzako lanabesak gogora ekartzen dituzten materialetatik abiatuta irudiz osatutako unibertso bat zabaltzeko. Oteizak Henry Mooreren espazioari, hutsari eta masari buruzko ikerketetan sakondu zuen, irudi-sorta sendo eta dramatiko bat osatzeko, non hustuketa espresiboa, ez ordea huts inertea, gero eta presentzia handiagoa hartzen joango zen.
Erakusketak biltzen duen denbora-tartea Jorge Oteizak eta Eduardo Chillidak nazioartean hartu zuten garrantzia agerian geratu zenean ere hasten da; 50eko urteetan izan zen, Europako eta Amerikako lehiaketa ospetsuenetan sari nagusienak lortu zituztenean. Oteizak Ohorezko Diploma lortu zuen Milango IX. Trienalean, 1951n, eta Chillidak hurrengo deialdian lortu zuen,, 1954koan. Handik gutxira, 1957an, Oteizari Nazioarteko Eskultore Onenaren Saria eman zioten Sao Pauloko IV. Bienalean eta, hurrengo urtean, 1958an, Chillidak Eskultura Sari Nagusia lortu zuen Veneziako XXIX. Bienalean.
Jorge Oteiza Fundazio Museoaren eta Chillida Lekuren obrei beste bilduma publiko eta pribatu batzuetatik datozenak gehitu behar zaizkie, besteak beste: Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía; Bilboko Arte Ederren Museoa; Guggenheim Bilbao Museoa; Artium Museoa; Omega Bilduma; Telefónica Bilduma; Iberdrola Bilduma; «La Caixa» Fundazioa; Arantzazuko Santutegia; Kutxa Bilduma; Banco Sabadell Arte Bilduma; Kordobako Merkataritza, Industria eta Zerbitzu Ganbera; Banco de España Bilduma; Museo Universidad de Navarra; María José Jove Fundazioa; Santander Fundazioa; Arango Bilduma; Daza Aristi Bilduma; Retuerta Abadia. Le Domaine; Azcona Fundazioa; ICO Bildumak; Guillermo de Osma galeria; Michel Mejuto galeria; Carreras&Múgica galeria; besteak beste.
Informazio gehiago hemen.
