Australiatik itzulitako euskal emigranteen urteroko oturuntza joan den larunbatean, 2022ko ekainaren 18an, izan da Gernikako Zallo Barri jatetxean. Topaketa hau Euskal Australiar Elkarteak antolatu du, bi urteren ondoren, 2020 eta 2021, pandemiaren ondorioz gauzatu ezin izan dena. Eusko Jaurlaritzako, Kanpo Arazoetako Ministerioko eta Gernikako Udaleko ordezkaritza instituzional batek ere parte hartu du topaketan, itzulitako emigranteen eta haien senideen artean egon diren ehundik gora pertsonekin batera.
Eusko Jaurlaritzaren izenean Manu Meaurio funtzionarioak hitz egin du «argazkia jasotzen duen unea», eskerrak emateko egindako gonbidapenagatik Gorka Álvarez Aranburu Kanpoan den Euskal Komunitatearentzako zuzendariaren izenean, agenda zela eta ezin izan duena bertan egon.
Espainiako Gobernuko Kanpo Arazoetako Ministerioaren ordezkari Juan Manuel Molina Lamothe diplomatikoa izan da (argazkiaren mutur batean, euskal emigranteen bilera honetako zapi berdearekin soinean agertzen dena). Orain Madrilgo Kanpo Arazoetako Ministerioaren egoitzan ari da lanean, baina Australian destinatua egon zenean harreman estua izan zuen Townsvilleko euskal emigranteen komunitatearekin. Townsville Queensland estatuan dago, Australiako ipar-ekialdean. Diplomatiko honen eta Australiako euskal komunitatearen arteko adiskidetasun eta lankidetza harremanak bere horretan jarraitzen du gaur egun ere.
Itzulera: eraldaketa eragiten duen indarra
Jose Maria Gorroño alkateak «argazkiaren ezkerreko muturrean dagoenak» eta Iñaki Gorroño alkateordeak ordezkatu dute Gernikako Udala. Bere hitzaldian alkateak aipatu ditu itzulitako emigrante horiek Gernikan eta inguruko eskualdeetan izan diren kapital sozial eragileen rola eta bertako eskualdeetan izan duten eginkizun eraldatzailea.
Bazkari-topaketa honetan parte hartu dutenen artean, Australiako euskaldunen familia ospetsuak izan dira: Townsvilleko Arrate Bengoatarrak, Sydneyko Goikoetxea bermeotarrak, Bermeokoak ere bai «Txo» pilotari handia eta kanabera-ebakitzaile famatuaren emaztea eta semea, Melbourneko Ugaldetarrak, Esther Korta, eskualde horietako euskal Diasporaz aditua eta Euskal Australiar Elkarteko idazkaria, ezinbestekoa den Tere Gabiola «lehenengo argazkiaren erdian eta ekitaldia gidatu duena», Ayr-koa, Euskal Australiar Elkarteko kidea bera ere eta Esther Kortarekin batera topaketa antolatu duena, ekitaldian parte hartu duten beste pertsona batzuen artean.
Apur bat makalik, ondoeza zebilela eta, Ingham-eko Amaia Urberuagak ezin izan du bazkarian egon. Amaia oso inportantea, erabakigarria, izan da Euskal Australiar Elkartearen sorreran eta garapenean, eta oturuntza honetan parte hartu duten guztien buru eta bihotzean egon da. Dena dela, laster itzuli ahal izango da Amaia Urberuaga elkartearen jarduerara ostera ere.
Australiatik itzulitako euskal emigrante horiek guztiek «batzuek bertan finkatuta dauzkate bizi guztirako senitartekoak» gure antipodetako herrialdearekin harremana izaten jarraitzen dute, eta aitortzen dute Australiak beren bizitza markatu zutela betiko. Beraz, Australiarako euskal emigrazioaren historia, azkenean Gernikakoa eta inguruko eskualdeetakoa dena, oro har arrakasta kasu batena da. Orain Euskal Australiar Elkartea ahozko testigantzak biltzen ari da bere memoria berreskuratzeko, eta fitxa katalografiko moduan gordeko dira Bilboko Euskal Diasporaren Artxiboan.
