Eusko Jaurlaritzako Gizarte Zerbitzuetako zuzendari Marian Olabarrietak gaur inauguratu du Donostian Euskadi Lagunkoia programaren lorpen nagusiak biltzen dituen erakusketa ibiltaria, abian jarri zeneko hamargarren urteurrena betetzen denean.
Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako Sailak sustatu eta Matia Fundazioak abian jarri du ekimen hau. Adinekoek eta, oro har, herritarrek parte har dezaten sustatzea du helburu, euskal auzoak, herriak eta udalerriak hobetzeko, besteak beste, garraioa, etxebizitza, gizarte- eta osasun-zerbitzuak, eraikinak eta aire zabaleko guneak.
Koldo Mitxelena Kulturunearen (Urdaneta kalea, 9) parean dagoen erakusketa kubo handi batek osatzen du, eta, besteak beste, Lagunkoia Euskadi Sarea osatzen duten 70 udalerrien mapa, hari atxikitako 500 establezimendu baino gehiago edo jardunbide egokien adibide batzuk erakusten ditu.
Kuboa inguratzen duen alfonbra plastikoak, halaber, QR kode bat du, bisitariei web orri monografiko bat (https://euskadilagunkoia.net/10urte/index-es.html) helarazten diena. Kode horretan zehaztasun handiagoz jasotzen dira Euskadi Lagunkoiari buruzko informazio guztia, haren ezaugarri definitzaileak eta lehen hamar urteetako lorpenak.
Instalazioa Donostian egongo da datorren igandera arte, eta irailetik aurrera hiru lurralde historikoetako beste udalerri batzuetan izango da.
Marian Olabarrietak aukera aprobetxatu nahi izan du “herritartasun aktiboa eta adineko pertsonen parte-hartzea sustatzeko lanean aritu diren erakunde, entitate eta pertsona guztiek hamar urteko konpromiso irmoa aitortu eta ospatzeko”. Era berean, gogorarazi du programaren helburua “herritarren eta sektore publiko, pribatu eta sozialen parte-hartzea sustatzea dela, Euskadin adiskidetasun-mugimendua garatzeko”.
Bakardadea: ekintzarako gida
Gizarte Zerbitzuetako zuzendariak Bakardadea: ekintzarako gida aurkeztu du. Dokumentu hori, azaldu duen bezala, “parte hartzeko prozesu baten bidez egin da, eta prozesu horretan Euskadi Lagunkoia Sareko hainbat udalerrik aktiboki parte hartu dute, fenomeno horretan sakontzeko beharra ikusi eta adierazi baitute”.
Gidan, bakardadearen kontzepturako eta bakardadean bizitzearen, bakardadea sentitzearen eta gizarte-isolamenduaren artean dauden desberdintasunetarako hurbilketa egiten da. Alde horretatik, Elena del Barriok, Matia Institutuko zuzendarikide eta ikerlariak, zehaztu duenez, “bakardade-sentimendua areagotzearekin zerikusia duen faktorea da bakarrik bizitzea, baina bakarrik bizi diren pertsonek ez dute zertan bakarrik sentitu behar. Zahartzaroan bakarrik bizitzea bizi-baldintzen hobekuntzaren ondorio ere bada: erosteko ahalmen handiagoa, osasun-egoera hobea eta autonomia eta independentzia handiagoa”. Bakardadeak, gaineratu duenez, “gabeziarekin edo gizarte-harreman gutxirekin ere lotzen da. Plano horrek zerikusi handiagoa du pertsonak beren ingurunean benetan integratzearekin, eta pertsona hori bakarrik sentitzen den ala ez alde batera utz daiteke; hau da, pertsona bat gizartean bakartuta egon daiteke eta ez bakarrik sentitu”.
Olabarrietak emandako Euskadiko 55 urtetik gorako pertsonen (2020) bizi-baldintzei buruzko inkestako datuen arabera, 65 urtetik gorako pertsonen %31,1 bakarrik bizi da. Adineko pertsonen %4k ez du asteroko harremanik etxetik kanpo bizi diren pertsonekin. Eta 65 urtetik gorako pertsonen %26,6 bakarrik sentitzen dira.
Hurbilketa teorikotik haratago, gida honek adineko pertsonen bakardadeari ekiteko programak abian jartzeko gakoak ematen ditu, eta iradokitako esku-hartze motak zehazten ditu: “gizartea sentsibilizatzea, zuzenean esku hartzea, bakardade-egoerak prebenitzea edo pertsona horiek identifikatzea”, Marian Olabarrietaren hitzetan.
Gure inguruko eta munduko beste leku batzuetako jardunbide egokien adibideak ere biltzen ditu dokumentuak, “ekintza espezifikoak abiarazteko inspirazio-iturri izan daitezkeenak”.
Hamar urte adiskidetasunean lanean
Adiskidetasunaren aldeko mugimendua EAEn hasi zen 2009an, Donostia OMEren Mundu Sarean sartu zenean. Sare horrek hiri lagunkoiak hiri-ingurune integratzaile eta irisgarri gisa definitzen ditu, pertsonen arteko bizikidetza eta zahartze aktiboa sustatzeko.
Bilbok, Gasteizek eta Durangok bat egin zuten ekimenarekin, eta, ondoren, Euskadi Lagunkoia kaleratu zenean, ahalegin handia egin zen mugimendu hori beste herri, ingurune eta hiri batzuetan bultzatzeko, gaur egun 70 lagun ingurura iritsi arte; 25 Gipuzkoan, 27 Bizkaian eta 18 Araban.
Hamargarren urteurrenerako aukeratutako leloari dagokionez, Bide bat, bizitza asko Marian Olabarrietak udalerri berriak Sarean sartzeko deia egin du, eta “bultzada berri bat” hartzeko eskatu du, “Euskadiko udalerriak gero eta leku integratzaileagoak, eskuragarriagoak eta lagunkoiagoak izango diren orainaldi eta etorkizunera”.
