Beatriz Artolazabal Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako Sailburua Jesús Fernándezen “EMAKUMEA ARDOGINTZAN” hitzaldian izan da, eta izen bereko erakusketa bisitatu du, Laguardiako Garcetas etxeko turismo-bulegoan. “Emakumeak landa-munduan egiten duen lana erakusten ari gara”, esan du Artolazabalek
Jesús Fernández Ibañezek bere jaioterriko historiaren eta kulturaren inguruko gaien ikerketa- eta zabalkunde-lanak egiten ditu, eta hamarkada bat baino gehiago darama Eltziegorekin zerikusia duten gaiak zabaltzen; bertan, hirurehun artikulu baino gehiago eman ditu argitara. “Elciego 1583-1983, Un paseo por la Villa histórica de Elciego”, “Memorias de un maestro bodeguero” eta “La mujer en la cultura del vino” argitalpenak bere jaioterriaren historia berreskuratzeko, interpretatzeko eta zabaltzeko lanaren lagin bat dira.
Erakusketaren egilea Eusko Jaurlaritzako Ikastetxe eta Plangintzaren zuzendaria izan zen, Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako musika-irakaskuntzetarako irakaslea eta gaitua, eta, 17 urtez, Astrabuduako (Erandio) Bigarren Hezkuntzako institutuko zuzendaria. Gainera, Euskal Herriko folkloreari, etnografiari eta historiari buruzko argitalpenak ere idatzi ditu
«Emakumea Ardogintzan- La mujer en la Cultura del vino» erakusketa duela hamar hilabete hasi zen, Eltziegon, Vitoria-Gasteizen eta Gipuzkoako zenbait udalerritan. Mintxo Cemillán da irudien eta erakusketa-panelen egilea.
Jesús Fernándezen hitzen arabera, “emakumeak ez ditu gizonaren zereginak landa-munduan, jakina, baina jarduera asko partekatzen dituzte eta beste batzuk ere badituzte, batik bat XXI. mendetik aurrera. Ardoaren kulturaz hitz egitean, nekazaritzako, enoturismoko eta landa-turismoko lanez ari gara, merkaturatzeaz, zerbitzuez eta horrek dakarren guztiaz. Eltziegoko neurketen arabera, ehuneko 40, 1898an, emakumeak ziren”.
400 urte
Hogei panel handiek mahastizaintzako eta ardogintzako kultura tradizionalean emakumeen parte-hartzea izan duten alderdiak jasotzen dituzte. “Errioxako ardoaren hiribildu enblematiko eta historikoenetako baten inguruko 400 urte baino gehiago dira. XIX. mendeko hirugarren zatira arte, mahastietako eta ardogintzako lanek ez zuten aldaketarik izan aurreko mende askotatik ordura arte. Dena egiten zen eskuz, eta gizakiaren indarra behar zen; beraz, emakumearen presentzia intendentzia, udaberriko kimaketa, mahats-biltze eta ardogintzan laguntzeko lanetara mugatzen zen, batik bat. Orain hori da eta dena da”, esan du Fernándezek.
Frantziako estiloko bodega berriak, ekoizpenaren industrializazioa eta mahastietan animalien indarraren erabilera etorri zirenean, okupazio berriak sortu ziren, besteak beste, ardoa botilletan merkaturatzea, etiketatuta eta merkataritza zehatzagorako prestatuak. Jabetza txikiek, berriz, zenbait hamarkadez jarraitu zuten arbasoetatik ikasitakoaren bidetik.
“1980ko hamarkadatik, mahastietako lanaren modernizazioa hain bizkorra izan da, makina sofistikatuagoak behar izan dira, eta are gehiago ardogintzan eta merkaturatzean. Ardoak aztertzeko laborategiak, enpresen administrazioa, etiketa eta ontzien diseinua, ardoen publizitatea, merkaturatze espezializatua eta enoturismoa. Hori guztia eta leku publiko eta pribatuetan ardoaren kontsumoa sozializatu dela kontuan hartuta, desagertu egin dira ardoaren kulturak gizonezkoaren aurpegia duelako ideia tradizionalak”, esan du Fernández Ibañezek.
Erakusketak alderdi pedagogiko bat du, eta hura unitate didaktiko gisa erabil daiteke, Arabako Errioxako ardoaren kultura tradizionalean eta emakumeak ibilbide horretan guztian duen protagonismoan sakontzeko.
